تأثیر تمدید تحریم های آمریکا بررسی می شود / چالشی که نباید از آن ساده گذشت

با انتخاب ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا نگرانی نسبت به نقض برجام از سوی این کشور مطرح شد؛ نگرانی ای که پیش از آمدن ترامپ و با تصویب تمدید تحریم های کنگره چالش های جدیدی پیش روی اقتصاد ایران ایجاد کرد؛ چالش هایی که عکس العمل وزیر امور خارجه را به دنبال داشت و زمزمه هایی مبنی بر مقابله به مثل ایران را مطرح کرد. صحبت هایی که می تواند چالش جدیدی برای بخش خصوصی محسوب شود و آنها را مجبور کند تا سناریوی بازگشت تحریم ها را در استراتژی خود بگنجانند.

هر چند این سناریو، احتمال ضعیفی است اما به هر حال سبب نوسان بازار کسب و کار می شود و به وضعیت نامناسب آن می افزاید. کارشناسان بخش خصوصی معتقدند در برابر این نوسانات واکسینه هستند و احتمال بازگشت تحریم ها را اندک می بینند، اما به هر حال نباید فراموش کرد که فضای کسب و کار ایران در وضعیت مناسبی نیست و کوچک ترین چالش، اقتصاد کشور را نشانه می رود.

***

محمدمهدی سیادت:

موانع خارجی قابل رفع هستند

محمدمهدی سیادت، عضو اتاق بازرگانی خراسان رضوی معتقد است که احتمال بر هم خوردن برجام و بازگشت به شرایط گذشته وجود ندارد، به این علت که شرایط ایران در منطقه تغییر کرده است.

با توجه به تصویب تمدید تحریم ها در کنگره آمریکا و اعلام ایران بر مقابله به مثل و این مسئله که این اتفاق برخلاف برجام است ارزیابی شما از شرایط چیست؟ آیا ممکن است مسئله برجام منتفی شود و تحریم ها بازگردند و اقتصاد کشور دوباره دچار چالش شود؟

احتمال بازگشت به شرایط پیش از تحریم ها ناممکن است. توافق هسته ای تنها میان آمریکا و ایران نبوده است و چندین کشور در این توافق دخیل بوده اند. در شرایط فعلی موقعیت ایران در منطقه تغییر کرده است و قدرت چانه زنی ما با یک سال گذشته متفاوت است. از سوی دیگر نیز آقای ترامپ یک تاجر است و به منافع خود می اندیشد و بی شک به این نتیجه خواهد رسیدکه منافعش در ورود با خصومت با ایران به خطر خواهد افتاد.

البته مسئله تصویب تمدید تحریم ها ارتباطی با ترامپ ندارد و کنگره آمریکا این تحریم ها را تمدید کرده است، آیا این اتفاق که بی شک با مقابله به مثل ایران رو به رو خواهد شد تهدیدی برای نقض برجام و بازگشت تحریم ها به حساب نمی آید؟

به هر حال کشور ما باید از طرفیت تصمیمی که کنگره آمریکا گرفته برای مقابله به مثل استفاده کند، ولی الزامی برای اینکه ما قدمی در جهت نقض برجام برداریم وجود ندارد و فکر نمی کنم این مسئله مدنظر مسئولان کشور باشد.

تاکنون قراردادهایی میان ایران و شرکت هایی آمریکایی بسته شده است، با توجه به تصویب تمدید تحریم ها از سوی کنگره آمریکا، ارزیابی شما از سرنوشت این قرارداد ها چیست؟

اغلب این قرارداد ها محدود و در سطح کلان دولتی بوده است. اغلب شرکت های بزرگ نفتی و شرکت های سرمایه گذاری سطح بالا در این قراردادها دخیل بوده اند و بخش خصوصی در این میان مشارکتی نداشته است. طرف این قرارداد ها نیز عمدتا کشورهای بزرگی چون فرانسه، انگلیس و ژاپن هستند و کسانی که درروند پرونده برجام حضور داشته اند و از روند این توافق آگاهند و بعید است در این شرایط این کشورها پیشگام نقض این قرارداد ها شوند.

بنابراین شما این تصویب کنگره بر تمدید تحریم ها را خطری برای کشور و حوزه بخش خصوصی نمی بینید؟

من تغییری نمی بینم. کشور ما واکسینه شده است و نسبت به برخی اتفاقات دچار نوسانات آنچنانی نمی شود. شرایط ما در دنیا نیز به گونه ای نیست که بتوانند به راحتی امروز چنین تصمیم گیری هایی انجام دهند.

یعنی شما معتقدید پس از برجام شرایط سیاسی و اقتصادی ما با زمان اعمال تحریم های گذشته تغییر کرده است؟

معتقدم اگر ما بتوانیم ثبات داخلی کشور را حفظ و به اشتغال و اقتصاد خانوارها توجه کنیم مسائل بیرونی برای ما کم و بیش قابل حل است. عدم مدیریت در مورد مسائل داخلی است که سبب می شود ما نسبت به مسائل خارجی آسیب پذیر شویم.

پس شما به عنوان بخش خصوصی ریسک و چالش را از جهت این تصویب نامه ها پیش روی خود احساس نمی کنید که بخواهید با آن مقابله کنید؟

چالشی که بخواهد وضعیت ما را تغییر دهد به نظر من وجود ندارد. ما در همان وضعیت ثابت خواهیم ماند و با تکیه بر رفع موانع داخلی می توانیم شرایط را در جهت بهبود موانع خارجی فراهم کنیم.

***

محمدرضا نجف منش:

امیدواریم تحریم ها بازنگردند

محمدرضا نجفی منش، عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران معتقد است که با تکیه بر حوزه دیپلماسی می توان مانع ایجاد چالش های ناشی از اعمال تحریم ها شد.

با توجه به تصویب تمدید تحریم ها از سوی کنگره آمریکا و تمایل ایران به مقابله به مثل ارزیابی شما از اثرات این اقدام بر فضای کسب و کار چیست؟ آیا این اقدامات می تواند چالشی پیش روی تجارت ایران باشد و حتی منجر به بازگشت دوران پیشابرجام شود؟

به هر حال تحریم برای ما به مانند تیغ دولبه عمل می کند. تحریم ها از سویی برای ما ریسک و از سویی برای ما فرصت به حساب می آید. ریسک تحریم ها سبب مختل شدن ارتباط ما با اقتصاد جهان می شود اما از سوی دیگر این فرصت را فراهم می کند که ما به داخل نگاهی داشته باشیم و در جهت اقتصاد مقاومتی قدم برداریم. البته این به معنی تایید تحریم و ارزیابی مثبت از آن نیست. اما تحریم ها به معنای مختل شدن اقتصاد داخلی ما نیست و ما راه خود را پیدا می کنیم و اقتصاد کشور را در مسیر خود پیش می بریم.

در جهت ایجاد فرصت ها وزارت امور خارجه باید کاری را که شروع کرده - که استفاده از فضای دیپلماسی است - دنبال کند و از سوی دیگر ما می توانیم دوستانی که در دنیا با ما همراه هستند مانند اروپا را با خود هم داستان سازیم و مطالبات خودمان را در این فضای جهانی اعلام کنیم و به دست بیاوریم. با این روش می توانیم با تحریم هایی مانند تحریم آمریکا مقابله کنیم.

بنابراین آیا در شرایط فعلی می توان این تصویب نامه را تهدیدی برای اقتصاد کشور به حساب آورد؟

بی شک این تصویب نامه تهدیدی برای اقتصاد کشور است، اما ما راهکار مقابله با چنین تصویب نامه هایی را می دانیم. در گذشته با آن حجم تحریم ها ما راه های خودمان را پیدا کردیم و راهکارهای لازم را انجام دادیم. اکنون این تصویب نامه در برابر آن تحریم ها چیزی به حساب نمی آید و ما به راحتی می توانیم با آن مقابله کنیم.

آیا این روند ها ممکن است که برجام را شکست دهد و ما به شرایط تحریم های گذشته بازگردیم؟

امیدواریم که این اتفاق نیفتد. تکرار تحریم های گذشته هزینه زیادی برای کشور و اقتصاد دارد. امید ما این است که بخش دیپلماسی ما فعالانه در این زمینه تلاش کند و این مشکلات را فیصله دهد. اکنون ما با یک اقدام حقوقی رو به رو هستیم و حوزه دیپلماسی می تواند با راهکارهای مناسب مانع این اقدام شود و جهت این اقدام را به سمت دیگری هدایت کند.

شما به عنوان فعال بخش خصوصی در چنین شرایط و با چالشی که به هر حال محتمل است، چگونه استراتژی خود را پیاده سازی می کنید. آیا این چالش را آنقدر با اهمیت می بینید که راهکارهای مقابله با آن را در برنامه خود داشته باشید؟

بی شک ما در برنامه های خود این چالش را مدنظر قرار می دهیم. ما در این شرایط دو سناریو پیش روی خود قرار می دهیم، سناریو A و سناریوی B . سناریوی اول را در شرایط نبود تحریم ها و سناریو دوم را در شرایط بازگشت تحریم ها در نظر می گیریم. لازم است که ما برای هر دو حالت سناریو خود را داشته باشیم تا بدانیم در هر شرایط باید چگونه عمل کنیم.

بنابراین شما آمادگی ادامه روند فعالیت اقتصادی در شرایط بازگشت تحریم ها را دارید؟

ما قبلا هم با چنین شرایطی روبه رو بوده ایم. اکنون نیز مانند گذشته آمادگی برخورد با آن را داریم  اما امید داریم، با تکیه بر حوزه دیپلماسی این بازگشت اتفاق نیفتد و در شرایطی که تحریم ها برداشته شده اند بتوانیم به فعالیت اقتصادی خود ادامه دهیم.