پسران متقلب‌ترند

تقلب علمی بیش از هر چیز دغدغه دانشگاهیان است. همین مسئله باعث شده آنها در میان تحقیقات علمی خود به این موضوع هم بپردازند و بخشی از تحقیقات در رشته‌هایی مثل علوم‌تربیتی و روانشناسی به این موضوع اختصاص پیدا کند. بعضی از این تحقیقات نشان می‌دهد دانشجویان پسر بیش از دانشجویان دختر به تقلب گرایش دارند. همچنین این بررسی‌ها نشان داده دانشجویان باید بیش از پیش از مواردی که تقلب به حساب می‌آید و همچنین مجازات‌هایی که در پی دارد، آگاه شوند.

تحقیقی با عنوان «گونه‌شناسی تقلب‌ها و سرقت‌های علمی؛ با استفاده از شناخت تجربیات صاحب‌نظران در دانشگاه علوم‌پزشکی اصفهان» که کیوان‌آرا و همکارانش نوشته‌اند در مقدمه آورده: «تقلب و سرقت علمی ارزش مجامع علمی و مدارک و داشته‌های آنها را خدشه‌دار می‌کند. اثرات آن بر تولیدکنندگان واقعی علم مانند دانشمندان، مولفان، منصفین و دیگر صاحبان قلم بدین صورت پدیدار خواهد شد که دیگر تمایلی به تولید علم نخواهند داشت و دست از نوشتن برمی‌دارند. در این تحقیق 31 نفر از صاحب‌‌نظران دانشگاه‌های علوم‌پزشکی اظهارنظر کرده‌اند که مرز بین سرقت‌های علمی و صداقت در علم بسیار نامحسوس است و از آنجا که شیوه‌های بسیار گوناگونی وجود دارد، باید نهادی در کمیته‌های پژوهشی دانشگاه‌ها به منظور آموزش افراد در زمینه پرهیز از انواع تقلب و سرقت علمی وجود داشته باشد. همچنین اطلاع‌رسانی از انواع تخلف‌های علمی و مجازات‌های مربوط می‌تواند در کاهش ارتکاب تخلف و افزایش اطلاعات در دستگاه‌های حقوقی کشور به منظور روزآمد کردن قوانین مربوط موثر واقع شود.

تفاوت‌های جنسیتی هم مورد توجه محققان در این مورد بوده است. تحقیق دیگری با عنوان «بررسی تقلب تحصیلی در دانشجویان دختر و پسر» که دکتر احمد خامسان و محمداصغر امیری انجام داده‌اند، حاکی از این است که میانگین انجام تقلب در امتحانات کمتر از حد متوسط است اما باور عمومی به رواج تقلب بالاتر از حد متوسط است. میزان تقلب در پسران بیش از دختران و باور به عمومیت داشتن تقلب در دختران بیش از پسران است. رایج‌ترین شیوه انجام تقلب در جلسات امتحان نگاه کردن و نوشتن روی کاغذ و رایج‌ترین شیوه تقلب در تکالیف درسی گرفتن تکلیف از هم‌کلاسی و از اینترنت است. یعنی همان چیزی که در مورد پایان‌نامه‌ها هم رخ می‌دهد.

در ارتباط با علت تقلب، نتیجه پژوهش نشان می‌دهد عوامل درونی نظیر عدم مسئولیت‌پذیری و عدم وقت کافی بیش از عوامل بیرونی نظیر سخت بودن تکلیف و توقع زیاد از دانشجو به‌عنوان علت تقلب توسط دانشجویان مورد تاکید قرار گرفته است. نویسندگان تحقیق نتیجه‌گیری کرده‌اند که بسیاری از انواع تقلب با وضع قوانین، آموزش درست و مدیریت آموزشی قابل اجتناب بوده و موجب تقویت روحیه اخلاق علمی در نظام آموزش عالی خواهد شد. با توجه به گسترش فناوری اطلاعات در نظام آموزشی، روش‌های کشف و کاهش تقلب الکترونیکی از مواردی است که باید از هم‌اکنون مورد توجه پژوهشگران قرار گیرد. تقلب و فریب‌کاری تحصیلی پدیده‌ای است که رواج و شیوع آن در محیط‌های تحصیلی کشورمان انکارناپذیر است. اما با تقویت روحیه اخلاق علمی در دانشگاه‌ها می‌توان آن را تحت کنترل درآورد. 

یکی دیگر از تحقیقات هم نتایج جنسیتی تحقیق قبلی را تایید می‌کند. «بررسی نقش جنسیت در سوگیری اخلاقی دانشجویان نسبت به تقلب» عنوان کرده است که تفاوت جنسیتی می‌تواند در بعضی از سوگیری‌های اخلاقی موثر باشد. او با بررسی 300 نفر دانشجو شامل 163 دختر و 137 پسر به این نتیجه رسید که سوگیری اخلاقی دانشجویان پسر نسبت به تقلب در امتحان بیشتر از دختران است. یعنی هم از نظر خود گزارش‌دهی نسبت به میزان تقلب در امتحان و همچنین در نوع نگرش دختران و پسران نسبت به تقلب تفاوت وجود دارد.

در تحقیقات مشابه خارجی نیز نتایج مشابهی در مورد پسران و دختران به دست آمده است و محققان خارجی‌ هم دریافته‌اند که پسران گرایش بیشتری به استفاده از تکالیف دیگران و فریب علمی دارند. گرچه برخی از ایجاد مصوبه‌های تازه و قوانینی برای کنترل خریدوفروش پایان‌نامه و مقاله سخن می‌گویند، تحقیقات حاکی از این است که دلایل درونی و انگیزه‌های اخلاقی سد راه صداقت علمی هستند. چیزی که با قانون و مصوبه اصلاح نمی‌شود و تقویت روحیه علمی را می‌طلبد.