وقتی کشتی بانکداری به گل می نشیند

یکی از تلخ ترین اتفاقاتی که می تواند برای صاحبان سرمایه یا فعالان اقتصادی رخ دهد، ورشکسته شدن بانک ها و موسسات مالی معتبر است . در واقع تصور اینکه سرمایه های یک عمر صرفه جویی به راحتی از دست بروند، تحمل ناپذیر به نظر می رسد؛ سرمایه هایی که اغلب با اطمینان به خوشنامی و اعتبار موسسات مالی تحویل شان داده می شود و در نتیجه سقوط این موسسات نتیجه ای جز سرخوردگی اقتصادی را در پی نخواهد داشت.

بر همین اساس است که حفظ اصالت و اعتبار سیستم بانکداری در طولانی مدت چندان ساده نیست. با این وجود اینکه اغلب بانک ها تلاش می کنند در وضعیت امن باقی بمانند، اما طی سال های اخیر بانک های متعددی وجود داشتند که در دام ورشکستگی قرار گرفته  و با اعلام ورشکستگی، مخاطبان خود را ناکام کرده اند. در ادامه مطلب نگاهی داریم به تعدادی از این بانک ها.

 بانک مرکزی یونان

در طول سال های ریاضت اقتصادی و بحران جهانی اقتصاد، کشور یونان زیر بار استقراض های پیاپی متحمل ضررهای بی شماری شد. اما عمده فشارها بر دوش بانک مرکزی یونان بود. وضعیت اقتصاد یونان تا حدی بحرانی شد که این کشور تا مرز اخراج از اتحادیه اروپا پیش رفت. این در حالی بود که کشور های اروپایی با کمک 110 میلیارد یورویی به یونان طی سه سال شرایط را برای بهبود وضعیت اقتصادی و مالی بانک های این کشور فراهم کردند.

این کمک ها یونان را از مرحله ورشکستگی نجات داد اما بانک  مرکزی را به ورطه ورشکستگی کشاند. اما این مرحله بحرانی چگونه اتفاق افتاد؟ بانک مرکزی اروپا بالغ بر 50 میلیارد یورو از اوراق قرضه یونان را در اختیار داشت. در نتیجه همزمان با ورشکستگی یونان، بانک مرکزی اروپا نیز متضرر می شد.  در همین شرایط بود که اتحادیه نسبت به حضور یونان در اتحادیه ابراز نگرانی کرد و به عقیده بسیاری از سران اتحادیه حضور یونان در جمع کشورهای برتر اروپا اشتباهی بزرگ محسوب می شد.

مجموع این اتفاقات زمینه را برای ورشکستگی بانک های مهم یونان فراهم کرد.  اگرچه دولت یونان تمام تلاش خود را کرد تا از سقوط کامل بانک مرکزی جلوگیری کند، اما اعتبار این بانک نسبت به سال های خوش گذشته، نزولی غیرقابل انکار را پشت سر گذاشته است.
 
بانکیا در اسپانیا

بین سال های 2008 تا 2012 و به عبارتی دقیق تر از آغاز بحران اقتصادی در اسپانیا حدود 8 هزار شعبه بانکی این کشور تعطیل شد.  «بانکیا» به عنوان مهم ترین بانک این کشور نمادی از بانک های ورشکسته در اسپانیا شد. اگرچه مدیران این بانک از کمک های حوزه یورو بهره بردند تا از شرایط سخت رکود اقتصادی جان سالم به در برند، اما بحران مالی اسپانیا به حدی جدی بود که نخست وزیر کشور اعلام کرد ورشکستگی حتی یک بانک اسپانیا، کشور را به زانو در می آورد.

در نهایت کمیسیون اروپا بار دیگر در سال 2012 با پرداخت وامی مجدد برای نجات این بانک موافقت کرد، اما با همه این کمک ها، مدیران این بانک مجبور شدند یک سوم از شعب خود را تعطیل کنند و دولت نیز بخش هایی از مسئولیت هیات مدیره را به بخش خصوصی واگذار کرد.
 
رویال بانک انگلستان

از دیگر بانک های اروپایی مشهور که در طول سال های بحران اقتصادی بین الملل درجاتی از افت را تجربه کرد، «رویال بانک» انگلستان بود. این بانک در طول دوران رکود در آستانه ورشکستگی قرار گرفت و از راهکارهای این بانک برای فرار از شکست، دریافت میلیارد ها پوند کمک مالی از دولت بود. افزون بر اینها بیش از 70 درصد سهام این بانک پس از بحران مالی و اقتصادی در اختیار مالیات دهندگان انگلیسی و مابقی آن در اختیار دولت انگلیس قرار گرفت.

راه حل ثانویه رویال بانک برای یافتن راه حلی برای خروج از بحران فروش بخشی از دارایی ها و املاک خود در سراسر اروپا بود. بانک اچ باس نیز یکی دیگر از بانک های مهم بریتانیا است که تا آستانه ورشکستگی پیش رفت. کارشناسان معتقدند که ورشکستگی بانک اچ باس نتیجه مستقیم سو ءمدیریت مسئولان این بانک بود. تصمیماتی که هیات مدیره گرفته بود،  بانک را در مسیری قرار می داد که احتمال برخورد آن با مشکلات مالی را زیاد می کرد.

در نهایت بانک لویدز با حمایت و کمک دولت انگلیس بانک اچ   باس را در سال 2008 از ورشکستگی نجات داد. در آستانه سال 2009، بانک مرکزی انگلیس، برنامه ای موسوم به «استرس تست» ارائه کرد که میزان سرمایه بانک های این کشور را مورد ارزیابی قرار می دهد. هدف این برنامه پیشگیری از بحران و اتخاذ تدابیر محتاطانه بود.  دولت انگلیس مدعی است برنامه استرس تست می تواند کیفیت بانک های بزرگ را افزایش دهد.
 
لمن برادرزآمریکا

بانک لمن برادرز به عنوان یکی از مشهور ترین بانک های آمریکا و جهان در سال 2008 اعلام ورشکستگی کرد. ورشکستگی لمن برادرز که از اعتبار بالایی نزد سرمایه گذاران و بازار های مالی جهان برخوردار بود، ضربه سنگینی به اعتماد عمومی سرمایه گذاران به سیستم بانکی جهان وارد کرد. کارشناسان معتقدند که تاثیر این اتفاق به حدی شدت داشت که برای احیای اقتصاد جهان به سال ها زمان نیاز خواهد بود. به همین دلیل اقتصاددانان سال 2008 را سال سیاه برای بانک ها و موسسات مالی نامیدند.

در آمریکا بیشتر از 9 بانک بزرگ که سابقه فعالیت برخی از آنها به بیش از 100 سال می رسید، در اثر ناتوانی در ادامه ایفای نقش از چرخه فعالیت اقتصادی و مالی کناره گرفتند. البته برخی از این بانک ها در این سال اعلام ورشکستگی نکردند ولی حجم زیان اقتصادی آنها به اندازه ای بود که عملا توانایی لازم برای حضور در بازار را نداشتند.

ارتباط با نویسنده: paryabehnam66@gmail.com