واردات، تعادل بازار فولاد را به‌هم می‌ریزد

چند روز پیش خبر از تلاش هندی‌ها برای تهاتر فولاد با پول نفت بلوکه‌شده ایران منتشر شد؛ خبری که هنوز توسط مقامات ایرانی تایید نشده اما می‌تواند تعادل بازار را به‌هم بریزد.

ماجرا از خبرگزاری رویترز شروع شد که در گزارشی تحلیلی از تلاش شرکت فولاد «اسار» هند برای تهاتر فولاد خود با پول نفت بلوکه شده ایران خبر داده بود؛ خبری که در ابتدای واکنش یکی از اعضای انجمن فولاد را به دنبال داشت. رضا شهرستانی در واکنش به این خبر به فارس گفت: «این موضوع، تیر خلاصی برای صنعت فولاد خواهد بود و چنین پیشنهادی در راستای مناسب نبودن بازار جهانی است و هندی‌ها قصد دارند که با سوء‌استفاده از این مسئله، به جای نفت، فولاد به ایران صادر کنند.‌»

این نخستین باری نیست که هندی‌های تلاش می‌کنند تا به جای پول بلوکه شده نفت ایران که در اختیار این کشور است، کالا به ایران تحویل دهند. شاید یکی از برجسته‌ترین کالاهایی که از هند وارد ایران شد و در خاطره تولیدکنندگان ایرانی ماند، برنج هندی بود که دقیقا با همین شرایط وارد ایران شد، برنج ایرانی را به حاشیه راند و علاوه بر آن آلودگی نیز داشت.

فولاد هندی، چه بر سر بازار فولاد ایرانی می‌آورد؟

حالا گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر واردات فولاد هندی که به اعتقاد کارشناسان فولاد دارای کیفیت مطلوبی هم نیست، مطرح می‌شود. آن‌هم در شرایطی که بازار فولاد داخلی کم‌کم در تلاش است که به تعادل و استقلال برسد؛ بنابراین باید پرسید واردات فولاد هندی چه بر سر فولاد ایرانی می‌آورد؟

بهمن آرمان، اقتصاددان و کارشناس صنعت فولاد در گفت‌وگو با «فرصت امروز» در پاسخ به این پرسش می‌گوید: «صنایع فولاد ما در وضعیت خوبی نیستند و این وضعیت به دلیل رکود جهانی، کاهش ساخت‌و‌ساز و رشد منفی در منطقه اتحادیه اروپا است. حتی در چین نیز میزان مصرف فولاد کاهش پیدا کرده و طرح‌های توسعه افزایش فولاد با دشواری‌هایی روبه‌رو شده است.‌»

او می‌افزاید: «ما هم متاسفانه به علت ضعف مدیریت و نگرش‌های ضدتوسعه‌ای در دو مجتمع بزرگ تولید‌کننده فولاد یعنی فولاد مبارکه و فولاد خوزستان وجود دارد، شاهد توقف طرح‌های توسعه و کندی در روند اجرای آنها هستیم که این عامل بر افزایش هزینه تولید اثر به جا گذاشته است. از سوی دیگر قیمت سهام شرکت‌های فولادی ما در بورس اوراق بهادار، روند شدیدا نزولی را دنبال می‌کند. در نتیجه این پیشنهاد هندوستان مبنی بر صادرات فولاد به ایران موضوع قابل گذشتی نیست. همان‌طور که مجلس جلوی ورود ریل راه‌آهن را از هندوستان گرفت، باید جلوی این کار نیز گرفته شود.‌»

بهادر اهرامیان، تولیدکننده فولاد نیز در گفت‌وگو با «فرصت امروز» بیان می‌کند: «در حال حاضر بازار داخل فولاد در تعادل قرار دارد و احتیاجی به واردات ندارد. واردات بسیاری از محصولات فولادی تقریبا قطع شده است و حتی در شمش فولاد نیز به صادرات رسیده‌ایم؛ بنابراین جایی برای واردات فولاد وجود ندارد. اگر قرار باشد فولاد هندی با زیر قیمت وارد کشور شود طبیعتا شرایط غیررقابتی درست می‌شود و برای تولیدکنندگان داخلی مطلوب نیست. شیب بازار فولاد در حال حاضر نزولی است، اگر محصول بیشتری در بازار وارد شود طبیعتا مشتری کمتر پیدا خواهد شد و ضرر تولیدکنندگان ایرانی را در پی خواهد داشت.‌»

خلیفه سلطان، رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد نیز در پاسخ به «فرصت‌امروز» گفت: تا زمانی که این خبر از سوی مقام‌های ایرانی به تایید نرسد درباره آن اظهار‌نظری نخواهد کرد.

راهکار جایگزین چیست

با سخت‌تر شدن شرایط تحریم‌ها، پول نفت صادراتی ایران در بسیاری از کشور‌ها بلوکه شد، اما راه‌های جایگزین دیگری برای تحویل این پول به ایران در نظر گرفته شد. هندی‌ها همواره تلاش دارند که جای پول به ایران کالا بدهند و پیشینه این اقدام نشان می‌دهد که همواره این کار، تعادل بازار ایران را برهم زده است.

آرمان در این زمینه معتقد است: «تصور من این است که دولت ما مانند کاری که با چین کرده است، این مطالبات را به اعتبارات فاینانس تبدیل کند. در حال حاضر هندوستان دارای تکنولوژی‌هایی است که می‌تواند در بخش صنایع فولاد و بخش‌های دیگر تولیدی، تجهیزات به ایران وارد کند. بنابراین ضروری است به جای واردات فولاد به کشور، مطالبات خودمان را صرف خرید تجهیزات و ماشین آلات خطوط تولید کنیم. وزارت صنعت باید اقدامات لازم را برای جلوگیری از واردات بی‌رویه فولاد، آن‌هم از هندوستان که کیفیت فولاد بالایی ندارد، انجام دهد.‌» خبر واردات فولاد از هندوستان به ایران هنوز در حد یک نظر است؛ نظری که می‌تواند در صورت عملی شدن، تعادل بازار فولاد کشور را به‌هم بریزد یا سرنوشت شرکت‌های فولادسازی را به سرنوشت شالیزارهایی که ویلا شدند، تبدیل کند.