اثر سیاست های ترامپی بر اقتصاد بخش خصوصی بررسی می شود / هوشمندی ما تهدید های ترامپ را پوچ می کند

با روی کار آمدن دولت ترامپ در ایالات متحده سیاست های کلان این کشور دچار بلاتکلیفی شده است. هر چند که این بلاتکلیفی ها میان حرف و عمل در نوسان است، اما از آنجا که اقتصاد جهان یک اقتصاد منسجم است، تغییر سیاست های هر کشور می تواند اقتصاد سایر کشورها را متاثر کند.

بنابراین صحبت های ترامپ هیجان های زیادی را در فضای سیاسی و اقتصادی جهان ایجاد کرده است؛ هیجان هایی که مرزهای آن از مکزیک تا چین را در بر گرفته است. اما نداشتن یک برنامه منسجم سبب شده تا همه چیز در هاله ای از ابهام گم شود.

سیاست های مقابله جویانه ترامپ در حوزه های مختلف هر روز گوشه ای از اقتصاد ایالات متحده و دیگر کشورها را نشانه می رود که این روند سبب نوسانات بسیاری بر شاخص های بورس در کشورهای مختلف شده است؛ نوساناتی که امید است دیر یا زود با استقرار واقعی دولت ترامپ فروکش کند و اگر تهدیدی وجود دارد با روشن بودن شرایط، استراتژی های مقابله با آن تهدید ها را رقم بزند.

در این میان ایران از جمله کشورهایی بوده که مدام تیر صحبت های ترامپ آن را نشانه رفته است؛ تیری که گاه دولت و گاه ملت را نواخته است. اما ایران و اقتصاد آن کمترین اثر را از این سیاست ها پذیرفته است. شاخص های ارزی و بورسی کشور نشان از آن دارد که تیر این صحبت ها حداقل تاکنون نتوانسته بر اقتصاد ایران اثر بگذارد و بازار ایران نسبت به پس لرزه های صحبت های ترامپ واکنشی نداشته است.

***

محمدرضا نجفی منش:

سیاست های مناسب دنیا را با ما همراه می کند

محمدرضا نجفی منش، عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران معتقد است برخلاف گذشته دنیا با ایران همراه است و اگر ایران بتواند سیاست مناسب خود را خوب پیش ببرد، سیاست های آمریکا نمی تواند اثری بر ایران و اقتصاد آن داشته باشد.

*با روی کار آمدن ترامپ مباحثی مطرح می شود که هیجان های زیادی ایجاد کرده است، آیا بخش خصوصی در ایران از این هیجان ها متاثر شده است؟

در گذشته اگر آمریکا صحبتی علیه ایران انجام می داد تقریبا اغلب کشورها با آن صحبت ها هم داستان می شدند، اما اکنون شاهد هستیم که خلاف این امر در حال وقوع است. صحبت های رئیس جمهور آمریکا نه در داخل آمریکا مورد حمایت قرار می گیرد و نه سایر کشورها از آن حمایت می کنند. حتی در کشوری مانند انگلیس که همواره با آمریکا و مواضعش همراه بوده، اکنون این همراهی وجود ندارد.

این عدم همراهی تا جایی پیش رفته که وزیر خارجه فرانسه که به ایران سفر کرده بود در مقابله با صحبت ها و مواضع ترامپ اعلام می کند که ما صدور ویزا برای ایرانیان را حتی تسهیل می کنیم تا راحت تر بتوانند به اروپا و فرانسه سفر کنند. حتی تلاش برای بازگشایی بانک فرانسوی در ایران نیز از برنامه های مطرح شده بود.

من فکر می کنم اگر ما روشی هوشمندانه در پیش بگیریم که کسی نتواند بهانه واهی از سیاست های ما بگیرد، دنیا را با خود همراه خواهیم داشت. خوشبختانه سیاستمداران ما افراد باتجربه ای هستند که می دانند چطور باید عمل کنند تا این همراهی تبدیل به مقابله هایی که به ضرر ما خواهد بود نشود.

در آمریکا نیز می بینیم که با سیاست های ترامپ همراهی وجود ندارد و در مورد مسئله سفر ایرانیان عملا حکم ترامپ تعلیق شد. به نظر من در این شرایط کشور ما اگر بتواند استفاده درستی از برگ های سیاسی که در دست دارد انجام دهد، می تواند این سیاست های تهدیدی را به فرصتی برای کشور تبدیل کند.

*به بازگشایی بانک فرانسوی در ایران اشاره کردید، با توجه به اینکه مهم ترین چالش پسا برجام بازگشایی بانک های خارجی در کشور بود و عملا شاهد بودیم که این بانک ها در انتظار تعیین تکلیف انتخابات آمریکا و سیاست های اتخاذ شده پس از آن هستند، فکر می کنید در این روند چه اتفاقی روی دهد؟

من فکر می کنم شرایط اکنون مساعد است. بانک ها علاقه مند به حضور در ایران هستند. حتی شاهد بودیم حکم ترامپ دیگر کشورهای اروپایی را با ایران همدل کرد و سبب شد تا آنها نسبت به ایران برخورد همراه تری در پیش بگیرند.

*پس به نظر شما صحبت های ترامپ، تنها هیجانات آنی ایجاد می کند و ما اگر سیاست مناسبی در پیش بگیریم شرایط با همه رفتار خصمانه آمریکا در جهت منافع ایران به پیش خواهد رفت؟

بله، سیاست های ما در این میان تعیین کننده است تا دیگر کشورها ببینند که سیاستی که علیه ما اتخاذ شده سیاستی ظالمانه است و سبب شود که همراهی بیشتری با ما صورت بگیرد.

*با توجه به این صحبت ها، اثر حکم ترامپ و سیاست های او در بخش خصوصی را چطور ارزیابی می کنید، آیا نگرانی ای در بخش خصوصی ایجاد شده است؟

من چندان تاثیری از این رفتار و سیاست در بخش خصوصی حداقل تاکنون شاهد نبوده ام. شاید الان برای قضاوت زود باشد، اما بلافاصله در بازار هیجانی رخ نداده است. من فکر می کنم همه ما باید روندی در پیش بگیریم که بتوانیم از این سیاست ها به نفع خودمان استفاده کنیم. هیچ اتفاقی رخ نمی دهد مگر اینکه استراتژی و برنامه ریزی مناسبی در آن زمینه انجام شود.

*فکر می کنید این روند می تواند رشد اقتصادی ایران را که اکنون در حال جان گرفتن است تحت تاثیر قرار دهد؟

من تصورم این است که رشد اقتصادی کشور توانسته روند مناسبی را طی کند و برای سال پیش رو حتی پیش بینی رشد اقتصادی بهتری انتظار می رود. بخش صنعت و خودروی ما تاکنون حرکت و رشد خوبی داشته است و در حوزه مسکن نیز اگر مکانیزم هایی برای رشد و خروج از رکود در پیش گرفته شود تصور می کنم سال آینده رشد قابل توجهی را تجربه کنیم.

***

مسعود دانشمند:

باید توانمندی های خود را نقد کنیم

مسعود دانشمند، رئیس خانه اقتصاد ایران معتقد است که فضای کسب و کار ما متاثر از برنامه ریزی های داخلی است و نباید اقتصاد را به سیاست های دیگر کشور ها متکی کرد.

با صحبت ها و حکم هایی که ترامپ درباره ایران مطرح می کند، به نظر شما بخش خصوصی چقدر متاثر از این صحبت ها شده و تا چه حد نگران اثر این صحبت ها بر اقتصاد ایران است؟

ترامپ برنامه مشخصی اعلام نکرده است که تکلیف برای بخش خصوصی مشخص باشد. تا سیاست این فرد و ایالات متحده در برابر ایران مشخص نشود ما نمی توانیم استراتژی پی ریزی کنیم تا بدانیم در برابر او چگونه باید عمل کرد. صحبت های او منسجم نیست. امروز صحبتی می کند و فردا دقیقا خلاف همان صحبت را مطرح می سازد. بنابراین بی تصمیمی که در سیاست امروز آمریکا وجود دارد سبب شده  مشخص نباشد که چه سیاستی در قبال آن باید اتخاذ شود. اگر برنامه منسجمی ارائه می شد، درباره آن امکان فکر کردن و تصمیم گیری وجود داشت.

این سردرگمی که مطرح می کنید آیا اقتصاد ایران و بخش خصوصی را تحت تاثیر قرار داده است؟

به نظر من سیاست اقتصادی ما نباید توجهی به سیاست های آمریکا داشته باشد. نباید این نگرانی وجود داشته باشد که تا آمریکا نفس بکشد ما سیاست های اقتصادی مان را در خطر ببینیم. تجارت ما با ایالات متحده بسیار اندک است و نمی تواند اقتصاد ما را متاثر کند. ما باید اقتصادمان را روی پای خودمان پیش ببریم. اگر اقتصاد ما متکی بر سیاست های جهانی باشد و مدام دغدغه سیاست های دیگر کشورها را داشته باشد هیچ گاه نمی تواند پیش برود.

ما که نمی توانیم مدام سیاست خود را با دیگر کشورها تطبیق دهیم. ما باید خط مستقیم و سیاست خود را تعیین کنیم و به دنبال آن پیش برویم. ما در سیاست داخلی باید با همه قدرت های بزرگ توازنی داشته باشیم. اگر این توازن با همه قدرت ها وجود داشته باشد قطع رابطه با یکی از آنها نمی تواند برای کشور و اقتصاد جای نگرانی باقی بگذارد.

اکنون کشورهای حاشیه خلیج فارس همه اتکای خود را بر ایالات متحده قرار داده اند و اگر روابط شان با او بر هم بخورد تمام منافع شان به خطر می افتد. ما نباید این گونه رفتار کنیم. ما باید قابلیت های اقتصادی خود را بشناسیم و آنها را نقد کنیم و در آن شرایط براساس توانمندی های خود برنامه ریزی کنیم.

در کنار توانمندی های ما یکی از پایه های رشد اقتصادی همواره در گرو سرمایه گذار خارجی تعریف شده است. آیا با توجه به صحبت های شما می توانیم سرمایه گذاری خارجی را نیز در روندی که پیش آمده مثبت ارزیابی کنیم و نگران تاثرپذیری آنها نباشیم؟

سرمایه گذاری خارجی به یک یا چند کشور خلاصه نمی شود. سرمایه گذاری خارجی در همه کشورها وجود دارد. سرمایه نیز هرجا سود مناسب را در آن مکان ببیند و نسبت به سرمایه گذاری امنیت خاطر داشته باشد ورود می کند. بنابراین ما باید زمینه جذب سرمایه گذاری خارجی در کشور را فراهم کنیم. ما باید فضای کسب و کارمان را تقویت کنیم و رتبه شفافیت اقتصادی را بهبود ببخشیم.

اکنون در مساله فساد ما رتبه بسیار بدی داریم. لازم است تا در این حوزه تغییرات لازم را ایجاد و رتبه مناسب تری کسب کنیم. این شرایط یک مقوله داخلی است و به سیاست دیگر کشورها ارتباطی ندارد. اگر بتوانیم این فضا و شرایط را بهبود ببخشیم، سرمایه گذار خارجی بی تفاوت به سیاست های کلان آمریکا و اروپا وارد فضای کسب و کار ما می شود و با اطمینان خاطر سرمایه گذاری می کند. ما باید بلد باشیم قابلیت های خود را نقد کنیم.

اگر ما کنار دست آمریکا نیز بنشینیم اما فضای کسب و کارمان را بهبود نبخشیم نمی توانیم سرمایه گذار خارجی را جذب کنیم. در زمان تحریم ها نیز ما گفتیم که همه مشکل ما تحریم نیست. با یک کار علمی که در آن دوره انجام شد شاهد بودیم که تنها 30درصد مشکلات اقتصادی ما ناشی از تحریم بود و دیگر مشکلات داخلی بودند. اکنون نیز این شرایط حاکم است. ما باید برنامه ریزی درست داشته باشیم و در پی آن حتما موفق خواهیم بود.

پس تبعات صحبت ها و حکم های ترامپ را محسوس نمی بینید؟

تنها برخی هیجان های زودگذر وجود دارد که باید این هیجان ها را دور کرد. سیاستمداران ما نیز نباید هیجان های سیاسی را وارد اقتصاد کنند. این هیجان ها مختص فضای سیاسی است و باید به همان محدوده خلاصه شود و باید اجازه داده شود تا اقتصاد در فضای آرام خود با برنامه ریزی مطمئن حرکت کند.