هدفمندسازی یارانه‌ها در صنعت پتروشیمی باعث کاهش مصرف انرژی نشد

مدیرعامل مرکز مدیریت بهره‌وری ایران گفت: قانون هدفمندسازی یارانه‌ها در کوتاه‌مدت در صنعت پتروشیمی باعث کاهش مصرف انرژی نشد به‌طوری‌که درصد هزینه انرژی در قیمت تمام شده میانگین صنعت پتروشیمی نسبت به سال 87، 85 درصد رشد یافته و به میزان 8.07 درصد قیمت تمام شده در سال 92رسیده است. احسان جنتی‌فرد در گفت‌وگو با ایرنا افزود: به نظر نمی‌رسد حذف یارانه تاثیری در کاهش درآمدزایی شرکت‌های پتروشیمی داشته باشد به‌طوری‌که براساس شاخص ارزش افزوده اندازه‌گیری شده و تورم‌زدایی شده نسبت به سال 83، ارزش افزوده میانگین صنعت پتروشیمی از سال 87 تا 92 معادل 39 درصد رشد داشته است.

وی اظهار داشت: واحدهای پتروشیمی تا قبل از حذف یارانه‌های فرآورده‌های نفتی و گازطبیعی که سوخت و خوراک شان را تشکیل می‌دهد، متکی به سوخت و خوراک تقریبا رایگان بودند و بعد از حذف یارانه‌ها و بروز آثار تورمی آن از بی‌نظمی در نرخ ارز برخوردار شدند و تورم انباشته و سیاست‌های اقتصادی موجب جهش قیمت دلار در کشور شد و قیمت سوخت و خوراک واحدهای پتروشیمی براساس 75 درصد قیمت فوب خلیج‌فارس است که این قیمت نیز براساس ارز مرجع یا ارز مبادله‌ای محاسبه می‌شود.

وی تصریح کرد: درصورتی‌که این واحدها می‌توانند ارز حاصل از فروش محصولات‌شان را به دلار آزاد تبدیل کنند، بنابراین افزایش 64 درصدی ارزش افزوده سال 91 نسبت به سال 87 نیز می‌تواند ناشی از اختلالات در بازار ارز و حاصل از درآمد ارزی فروش محصولات پتروشیمی در آن سال بوده باشد. جنتی‌فرد درباره وضعیت صنعت پتروشیمی اضافه کرد: این صنعت به‌عنوان یکی از بخش‌های اصلی صنعت نفت ازجمله صنایع مهم و مادر کشور است. این صنعت به‌عنوان یکی از گزینه‌های مهم صادرات غیرنفتی درجهت شکوفایی اقتصادی کشور، توسعه، بومی کردن فناوری و گسترش صنایع جانبی اعم از صنایع پایین‌دستی یا صنایع تامین‌کننده نیازهای فنی مهندسی تحقیقاتی درکشور نقش اساسی دارد.

به گفته مدیرعامل مرکز مدیریت بهره‌وری ایران، تاریخچه پیدایش صنعت پتروشیمی در ایران به سال 1342 که نخستین واحد تولید کود شیمیایی در شیراز ساخته شد، برمی‌گردد و در حال حاضر این صنعت دوران تثبیت و جهش خود را طی می‌کند و در سال 88 سهم ایران از سبد محصولات تولیدی پتروشیمی در خاورمیانه به25.3 درصد رسید. جنتی‌فرد ادامه داد: همچنین در این سال سهم صنعت پتروشیمی کشور در سبد تولید جهانی این دسته از محصولات2.14 درصد، در سبد صادرات غیرنفتی 36.6درصد و در بخش صنعتی 42.5 درصد بوده است.

به گفته وی، براساس پیش‌بینی‌های انجام شده تا پایان چشم‌انداز 20 ساله (سال 1404) باید سالانه 126 میلیون تن از انواع محصولات پتروشیمی با سرمایه‌گذاری 50 میلیارد دلار تولید شود که این امر سهم ایران را از ارزش محصولات تولیدی پتروشیمی خاورمیانه و جهان به 6 درصد خواهد رساند. وی با اشاره به میانگین به دست آمده از 30 شرکت اندازه‌گیری شده (چهار شرکت از این 30 شرکت مورد ارزیابی قرار گرفتند) در صنعت پتروشیمی، اثرات اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها که از اواخر سال 89 آغاز شد را مورد بررسی قرار داد. وی گفت: درصد رشد تغییرات ارزش افزوده گروه پتروشیمی به نرخ ثابت سال 83 نشان می‌دهد پتروشیمی‌های آبادان، جم، خراسان و مارون از 100 به ترتیب به 86، 85، 226 و 300 رسیده و میانگین گروه در مدت یادشده به 139 درصد افزایش یافته است.

وی با اشاره به درصد رشد تغییرات هزینه انرژی درقیمت تمام شده گروه پتروشیمی طی سال‌های 87 تا 92، اظهار داشت: پتروشیمی‌های آبادان، جم، خراسان و مارون از 100 در سال 87 به ترتیب به 93، 101، 274، 97 و 185 رسیده و میانگین گروه در مدت یادشده از 100 به 185 افزایش یافته است. وی هدف اصلی قانون هدفمندکردن یارانه را کاهش مصرف غیر‌بهینه و اصلاح الگوی مصرف و ایجاد انگیزه در کاهش مصرف ذکر کرد و گفت: همچنین برای مدیریت مصرف در راهبرد و هدفمند کردن یارانه‌ها از ابزارها و راهکارهای کنترل مستقیم و غیرمستقیم استفاده می‌شود و نقش سازمان‌ها و موسسات از جمله وزارتخانه‌های نیرو، امور اقتصادی و دارایی، بازرگانی، استاندارد و سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت در نیل به اهداف طرح هدفمند کردن یارانه‌های انرژی بسیار موثر است.