نوشابه ایرانی، ذائقه ایرانی

برند ‌«‌زمزم‌»‌ یکی از معروف‌ترین تولیدکنندگان صنعت نوشابه، آب معدنی، دوغ، ماءالشعیر و... با بیش از 50سال سابقه است. با توجه به نوع محصول که خوراکی است، انتخاب نام ‌«‌زمزم‌»‌ کاملاً هوشمندانه می‌نماید. طبعاً ذهنیت هر انسانی برای نوشیدن یک محصول مقدس پذیرش و اشتیاق دارد و ‌«‌زمزم‌»‌ که نام چشمه‌ای در سرزمین وحی مسلمانان است، به درستی و کاملاً هوشمندانه برای این محصولات انتخاب شده است. این نام نه‌تنها در اذهان مردم کشورمان، بلکه در بین تمامی مسلمانان جهان که حدود یک پنجم جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند، جایگاه مثبتی دارد و البته این قضیه را می‌توان به اذهان کل مردم جهان نیز تعمیم داد. بنابراین از دیدگاه بین‌المللی نیز «زمزم‌»‌ نام با مسمایی است.

البته بد نیست یادآور شوم همین نام با مسما و زیبا، با یک بی‌دقتی و عدم توجه در سالیان گذشته و با یک نوشتار ضعیف، باعث شد که در حوزه صادرات، این شرکت با مشکل و افت فاحش فروش مواجه شود که البته متعاقباً و با اقدام نسبتاً سریع و مناسب مسئولان وقت شرکت، این امر اصلاح و جبران شد (کلمه زمزم به‌صورت جدا از هم و با حرف میم بزرگ نوشته شده بود که در کشورهای لاتین به‌صورت ‌«‌پی‌پی‌»‌ انگلیسی به چشم می‌آمد و البته برای یک محصول خوراکی این یک فاجعه بود). این مثال که عرض شد، اهمیت دقت در تعیین نام و طراحی لوگو را در جوامع بین‌المللی خاطرنشان می‌سازد.

طراحی لوگو نیز که توسط یکی از گرافیست‌های کشورمان (آقای قباد شیوا) در سال 1365 انجام شده و البته طی چند دوره نیز با تغییراتی همراه بوده، از منظرهای مختلف زیبا و در یک نگاه دوست‌داشتنی می‌نماید. جدا از اینکه ذهن طراح لوگو علاوه بر نوشتن هنری نام تجاری، به چه موضوعات دیگری توجه داشته، شاید بسیاری از مردم، با دیدن این لوگو و دقت در آن، دو نفر را ببینند که در حال استراحت مشغول نوشیدن نوشابه هستند و این یکی از زیبایی‌های طراحی این لوگو است و صد البته، نوشتن بی‌پیرایه ولی هنرگونه ‌«‌زمزم‌»‌ نیز سادگی خاصی به طرح بخشیده و ارزشمند است. استفاده از خطوط منحنی در طرح و دایره محیط شده به آن، احساس خوبی را در بیننده به‌وجود آورده و نوعی صمیمیت را باعث می‌شود.

رنگ مورد استفاده در لوگو نیز که قرمز است به‌صورت دقیقی انتخاب شده و این رنگ با توجه به ماهیت گرم آن اشتهاآور و مهیج است و از این حیث با نوع محصول که خوراکی است، همخوانی دارد (به‌عنوان نمونه، لوگوی کوکاکولا نیز به رنگ قرمز است و همچنین بخشی از لوگوی پپسی). البته در بسته‌بندی محصولات متنوع این شرکت که فراتر از60 نوع است، نوآوری خاصی مشاهده نمی‌شود و می‌توان گفت شرکت زمزم در این خصوص مطابق عرف جامعه حرکت کرده است.

شعار تبلیغاتی

اگر به سایت اینترنتی شرکت مراجعه کنیم به چند شعار مختلف که خودنمایی می‌کند، برخورد می‌کنیم که البته اصلی‌ترین آنها به نظر ‌«‌نوشابه ایرانی، ذائقه جهانی‌»‌ می‌آید. هدف طراح این شعار، پر واضح است که به مصرف‌کنندگان القا کند: ‌«‌ما فقط به یک بازار محدود داخلی توجه نکرده‌ایم و طعم نوشابه ما مورد پسند کل مردم جهان است.» هرچند این شعار از دیدگاه عقلی خیلی بلندپروازانه و شاید در مقایسه با رقبای قدر جهانی، کمی غیر‌واقعی بنماید، ولی طبیعت یک شعار تبلیغاتی نیز همین است! و لذا به نظر اینجانب شعار انتخاب شده، زیبایی خاصی دارد.

تبلیغات برند

شاید بتوان گفت شرکت زمزم در بحث تبلیغات داخلی، در حد متوسط عمل کرده و تبلیغات خود را بیشتر متوجه بعضی از وسایل حمل‌و‌نقل عمومی از قبیل مترو کرده است. البته به نظر حقیر، اگر شرکت مزبور بخشی از استراتژی تبلیغاتی خود را نیز متوجه رسانه عمومی دیداری (تلویزیون) می‌کرد، قطعاً در تثبیت برند خود و البته افزایش سهم بازار فروش، موفق‌تر بود. همچنین مشاوره متخصصان تبلیغات، به اینکه کدام استراتژی تبلیغاتی (موجی، انتحاری، فصلی و پروازی) می‌تواند موفقیت‌آمیز‌تر باشد، قطعاً بیشتر نافع حال شرکت خواهد بود.

تصویر ذهنی برند، شخصیت و هویت

یکی از پیچیده‌ترین و البته مهم‌ترین مباحث برندینگ، همین مطلب است. شخصیتی که صاحب کالا برای محصول و برند خود قائل می‌شود و با تبلیغات آن را در اذهان مردم جا می‌اندازد، در نهایت تصویری را در اذهان مردم جامعه متبادر می‌کند که هویت آن برند خواهد بود. از پنج مولفه‌ای که اساتید این فن برای شخصیت یک برند بیان داشته‌اند (با توجه به نام تجاری انتخاب شده و لوگوی طراحی شده و تبلیغات محیطی انجام شده)، قطعاً می‌توان گفت که تصویر ذهنی این برند، نوعی صمیمیت، مهربانی، شایستگی و هیجان را در ذهن تداعی می‌کند و در این زمینه هرچند شرکت می‌توانست تلاش بیشتری کند، لکن در همین حد هم می‌توان گفت که نمره قبولی را گرفته است.