ناو دیپلماسی علم و فناوری به آب انداخته خواهد شد

با حرکت قطار توسعه جمهوری اسلامی ایران، شاهد وضع تحریم های یک طرفه و ناعادلانه بودیم که فشاری بسیار زیاد بر دوش اقتصاد ملی ما وارد کرد. شاخص های رکود اقتصادی و قفل شدن چرخ دنده های توسعه بسیار زیاد است. تصمیم های اشتباه مدیریتی، نبود زیرساخت مناسب، عوامل بیرونی و همین تحریم ها را می توان برخی از آنها برشمرد.

در موضوع یادداشت امروز هدف پرداختن به راهکاری برای برون رفت از تحریم ها است. شاید به سادگی خیلی ها مطرح کنند امروز دیگر تحریمی وجود ندارد، اما براساس ضرب المثل ژاپنی باید عرض کنم: «در شهری که سیل آمد، نخستین اقدام پس از نجات جان مردم ساخت سد برای مردم آن شهر است، نه خانه.»

طی سال های اخیر، به جهت رویارویی با فشارهای ناشی از تحریم ناعادلانه به اقتصاد ملی و همچنین جدا شدن از اقتصاد تک محصولی و نفت گرا، واژه اقتصاد مقاومتی به ادبیات سیاسی اقتصادی ایران اضافه شد، اگرچه بهره برداری از این کلمه پرمغز برای اهداف سیاسی بیشتر از کمک آن به بهبود وضع اقتصادی ما بوده، اما در کل، ورود آن به ادبیات اقتصادی و ملی ما مایه خرسندی است.

اگر عرض می کنم از این مفهوم صرفا بهره برداری سیاسی شده، دلیلش آن است که وقتی به بیانات مقام معظم رهبری در خصوص تبیین مفهوم این واژه دقت می کنیم، متوجه می شویم دو حالت بیشتر ندارد، یا مسئولان بیانات رهبر معظم انقلاب را درک نکرده اند یا نخواسته اند درک کنند.

در این راستا، اقتصاد دانش بنیان که در آن دانش و فناوری، عامل اصلی رشد اقتصادی و تولید ثروت برای یک کشور محسوب می شود، یکی از مولفه ها و راه حل های موثر برای دستیابی به اقتصاد مقاومتی است که متاسفانه معاونت علمی و فناوری نهاد ریاست جمهوری در تبیین این مسئله صرفا به حضور در همایش ها و سخنرانی و عکس گرفتن جلوی دوربین ها بسنده کرده. از اینها که بگذریم با مفهومی مکمل و اساسی در کنار اقتصاد مقاومتی روبه رو می شویم؛ دیپلماسی علم و فناوری واژه ای لوکس و کارآمد.

با استفاده هوشمندانه از دیپلماسی علم و فناوری به عنوان اهرمی مفید می توان در جهت تقویت و رشد اقتصاد دانش بنیان و از گذر آن اقتصاد مقاومتی بهره جست، اما چگونه؟

به طور معمول، بسیاری از موانع و چالش هایی که به تبع شرایط سیاسی و تحریم به فضای اقتصادی کشور تحمیل می شود در میان دانشمندان و در فضای علمی و دانشگاهی به ویژه برای آغاز یک مسیر علمی و فناورانه، مطرح نیست یا اینکه رنگ و بوی کمتری دارد.

در واقع می توان از ظرفیت دانشمندان و مراکز علمی برجسته در کشور برای جذب سرمایه و تولید ثروت از خلال روابط بین الملل و فضای دیپلماسی علمی حداکثر بهره را برد تا از این طریق ضمن کاهش وابستگی به اقتصاد تک محصولی، به تدریج بتوان بنیان اقتصاد را بر علم و فناوری بنا نهاد و باتوجه به بلند مدت بودن نسبی تبادلات علمی و فناورانه، اقتصاد کشور را در مقابل فشارها و تهدیدات خارجی مقاوم کرد و بخشی از اقتصاد مقاومتی را محقق ساخت.

امروز کشتی دیپلماسی علم و فناوری در بندرگاه دانشکده روابط بین الملل وزارت امورخارجه با همت و حمایت وزیر محترم امورخارجه در حال ساخت است و به امید خدا، در صورت حمایت های وزارت علوم این کشتی به آب انداخته خواهد شد.

اما خدمه این کشتی دیپلمات های فناوری خواهند بود که مسئولیت شان شناسایی، مذاکره، جذب و انتقال فناوری های لازم و همخوان با اقتصاد و سیاست های ملی ما است. سفیران تکنولوژی ایران در صورت حمایت ادامه دار کادر موجود در وزارت امورخارجه خیلی زود تربیت، جذب و آماده به کار برای تحقق هدف بزرگ اقتصاد مقاومتی به صورت صحیح خود خواهند شد.

با شکل گیری کشتی دیپلماسی علم و فناوری، ناو تمام قد فناوری ایران در سراسر دنیا پهلو خواهد گرفت و این یعنی اهتزاز پرچم نظام مقدس جمهوری اسلامی.

حضور دائم ناو دیپلماسی علم و فناوری ایران در دهکده جهانی امنیت اقتصاد و جایگاه علمی ایران را تامین خواهد کرد و به عنوان پیشرانه ای برای توسعه اقتصاد ملی کشور و جلوگیری از بروز تحریم های مشابه در آینده نقش نمایی می کند.

هرچند گاهی برخی در برابر تکمیل شدن این ناو مقاومت و سنگ اندازی می کنند، اما امیدوارم حمایت های وزیر محترم از این اتفاق خوشایند، کم نشود تا کارخانه سیار تولید دیپلمات های علم و فناوری به زودی به راه بیفتد و بتوانیم در خط علم برای رشد کشور گام برداریم.

کارشناس تکنولوژی و سرمایه