مشکلات پیش‌روی سرمایه‌گذاران معدنی، فرهنگی است

سرمایه‌گذاری در معادن کشور همواره به‌عنوان یکی از فرصت‌های سودآور و اقتصادی پیش‌روی سرمایه‌گذاران قرار داشته است. اگرچه در سال‌های اخیر سرمایه‌های خوبی به این بخش از اقتصاد کشور ورود کرده اما همچنان فرصت‌های خوبی برای صاحبان سرمایه برای ورود به این بخش وجود دارد. این فرصت‌ها به‌ویژه در بخش‌های فرآوری مواد معدنی می‌تواند زمینه‌های تولید، اشتغال و سودآوری را برای اقتصاد کشور به همراه داشته باشد. با اتفاقات اخیر و توافقی که بالاخره صورت گرفت امید‌ها برای ورود سرمایه‌گذاران خارجی و به دنبال آن ورود تکنولوژی‌های جدید به بخش معدنی کشور و رشد این حوزه، به‌ویژه در بخش فرآوری موادمعدنی دوباره احیا شد. در همین زمینه و برای روشن شدن فرصت‌ها و تهدید‌های سرمایه‌گذاری در بخش معدن پای صحبت‌های محمودرضا دهدستی، از معدن‌داران و فعالان این حوزه نشستیم که پیش‌رو دارید.

***

در شرایط فعلی وضعیت بخش معدنی را چطور ارزیابی می‌کنید و به نظر شما چه مشکلاتی بر سر راه سرمایه‌گذاران بخش معدنی وجود دارد؟

در همه بخش‌ها سرمایه‌گذاران همواره با مشکلاتی دست‌وپنجه نرم می‌کنند به‌ویژه در چند سال گذشته که شرایط اقتصادی در وضعیت مناسبی قرار نداشت این مشکلات بیشتر به چشم می‌آمد اما واقع امر این است که بیشتر مشکلات بخش معدن به نظر من در زمینه‌های فرهنگی است. اینکه وقتی در منطقه‌ای اکتشافات معدنی صورت می‌گیرد با مخالفت‌های مردم منطقه مواجه خواهی شد و این مهم‌ترین مشکل پیش‌روی سرمایه‌گذاران بخش معدنی است. به لحاظ منابع مالی مشکل خاصی وجود ندارد چون محصولات معدنی به دلیل اینکه پایه و اساس بسیاری از صنایع است در بحث بازاریابی و فروش آن همیشه مشتری وجود دارد. مشکل اصلی دیگر بحث‌های امنیت معادن است که عموما هم دولت حمایتی از این موضوع ندارد.

به نظر شما با توجه به توافقی که صورت گرفته وضعیت سرمایه‌گذاری خارجی در بخش معدن دچار چه تغییراتی خواهد شد؟

معدن پایه صنعت است و حتی در شرایط تحریمی هم به دلیل تقاضای زیاد بازار همواره طرفداران خاص خود را داشته است اما بالطبع با برداشتن تحریم‌ها سیل سرمایه‌گذاری‌های خارجی وارد ایران می‌شود و چون لزوما صنایع نیاز اولیه‌شان وابسته به معادن است، رشد چشمگیری در اکتشاف و بهره‌برداری در این حوزه صورت می‌گیرد و چون معادن محدود هستند رقابت سختی در این زمینه ایجاد خواهد شد.

لازم است بدانید که سرمایه‌گذاران خارجی به‌خاطر شرایط خاص زمین‌شناسی که ایران از این لحاظ بسیار غنی است در این زمینه قدم خواهند گذاشت و همواره این نگاه به معادن و خاک ایران وجود داشته و طبیعی است که سرمایه‌گذار خارجی هم جایی سرمایه‌گذاری می‌کند که بیشترین سود را داشته باشد و در حال حاضر که آشتی با دنیا صورت گرفته ایران بهترین گزینه است.

به نظر شما سرمایه‌گذاران و فعالان بخش‌خصوصی داخلی می‌توانند در این بازار رقابتی تداوم داشته باشند و جایگاه خود را بهبود بخشند؟

من فکر نمی‌کنم با ورود سرمایه‌گذاران خارجی مشکل خاصی برای فعالان بخش معدنی به وجود آید بلکه می‌توان از این موضوع به‌عنوان یک فرصت استثنایی برای بهبود وضعیت صنعت و رشد تکنولوژی در این بخش استفاده کرد. لذا می‌توان پیش‌بینی کرد که به‌صورت خودجوش این دو دسته سرمایه‌گذاران و فعالان داخلی و خارجی به‌هم نزدیک شوند و در نهایت با مشارکت و کمک همدیگر به رشد بخش معدن در کشور کمک شود و این یک معادله دوطرفه است. از طرفی امکانات و معادن ایران با سرمایه‌گذاران خارجی به اشتراک گذاشته و از طرفی تکنولوژی و دانش فنی روز وارد کشور می‌شود. البته طبیعی است که تعارضاتی هم ایجاد شود که در ابتدای کار امری غیر‌قابل اجتناب است. فکر می‌کنم این موضوع بیشتر به نفع سرمایه‌گذاران داخلی باشد که می‌تواند ارتقایی را برای بخش‌خصوصی ما داشته باشد.

در حال حاضر چه فرصت‌هایی در بخش معادن ایران و در چه زمینه‌هایی برای سرمایه‌گذاران وجود دارد؟

در بخش سنگ‌های زینتی عموما بیشتر سرمایه‌گذاری‌ها در اختیار دولت است و با توجه به ریسک بالا و هزینه‌های زیادی که وجود دارد عموما بخش‌خصوصی کمتر وارد این فضا‌ها می‌شود. در بخش سنگ‌های زینتی ساختمانی هم به دلیل رکود عمیق در بخش ساختمان بازار داخلی راکد است و باید با نگاه صادراتی در این بخش سرمایه‌گذاری شود. به نظر می‌رسد در بخش سنگ‌های صنعتی بهترین فرصت برای سرمایه‌گذاری وجود دارد. در بخش فرآوری هم وضعیت به‌مراتب بهتر است و زمینه‌های خوبی برای سرمایه‌گذاری و سودآوری وجود دارد. از طرفی همه بخش معدن فرصت است، از شمالی‌ترین نقطه ایران تا جنوبی‌ترین مناطق کشور به لحاظ غنای خاک و مواد معدنی بی‌نظیر است و اگر بگوییم بهشت معادن دنیا صحبت کاملاً درستی است.

سرمایه‌گذاری در هر بخشی همواره با مخاطراتی همراه است، از نگاه شما مهم‌ترین عوامل تهدید‌کننده برای سرمایه‌گذاری در بخش معدنی کشور چیست؟

بخش عمده‌ای از تهدید‌ها همان مشکلات فرهنگی است که در بخش قبلی صحبت‌هایم عرض کردم. علاوه براین بحث عدم حمایت‌های دولتی هم مطرح است اما مهم‌ترین عامل خلأ‌های قانونی و نبود قوانین مناسب برای حمایت از فعالان و سرمایه‌گذاران بخش معدن است. ریسک بالای سرمایه‌گذاری در بخش‌های اکتشافی نیز یکی دیگر از تهدید‌های فعالیت در این بخش است. خام‌فروشی نیز یکی دیگر از مشکلات فعالیت و سرمایه‌گذاری در این حوزه است که باید با نگاه درست سرمایه‌گذاران این تهدید و مشکل برای بخش معادن ما مرتفع شود بنابراین سرمایه‌گذاران باید با پذیرش همه این شرایط وارد میدان شوند.

چشم‌انداز و آینده سرمایه‌گذاری در بخش معدن را چطور ارزیابی می‌کنید؟

در بخش معدن حتی در شرایط بد اقتصادی یکی دو سال گذشته مشکل خاصی جهت فروش و بازار وجود نداشته است. مشکل اساسی در انتقال و جابه‌جایی پول بوده که با این اتفاقات اخیر امیدواریم شاهد تسهیل شرایط باشیم و رشد خوبی در سرمایه‌گذاری و تولیدات معدنی ما اتفاق بیفتد. به نظر من آینده بسیار روشن است.

توصیه‌های شما برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال سرمایه‌گذاری و ورود به این بخش هستند چیست؟

معادن ما تا حدی محدود است و در سال‌های اخیر هم سرمایه‌گذاری‌های خوبی در این بخش صورت گرفته، به نظر من سرمایه‌گذاران باید با نگاه علمی و کار کارشناسی شده وارد این حوزه شوند و بیشتر تمرکز خود را در بخش فرآوری مواد معدنی داشته باشند. همچنین از تکنولوژی‌های روز دنیا استفاده کنند و همواره شرایط بازار را در نظر بگیرند و با نگاه بازاری کار را آغاز کنند.