مشارکت بین‌المللی مهم‌تر از جشنواره است

در آیین پایانی سی و چهارمین جشنواره تئاتر فجر، جایزه بزرگ به کمپانی شائوبونه برلین برای نمایش «هملت» به کارگردانی توماس اوستر مایر از آلمان رسید. نمایشی که در سه اجرای خود در تالار وحدت مخاطبان زیادی را به خود جذب کرد، نمایشی که جوایز بین‌المللی زیادی را هم کسب کرده‌ است. اوستر مایر یکی از کارگردان مطرح جهان است که در کشورش به‌عنوان یکی از خوش‌فکرترین کارگردان‌ها شناخته می‌شود. حضور او در جشنواره تئاتر فجر را می‌توان یکی از اتفاقات مهم عمر 34 جشنواره دانست. حضور او به سادگی مسیر نشد؛ گروه او و البته دست‌اندرکاران جشنواره از سه روز قبل تالار وحدت را بسیج کردند تا دکور عظیم و سرشار از تکنولوژی جدید این نمایش نصب شود و از طرف دیگر به گفته مدیرکل هنرهای نمایشی هر اجرای نمایش «هملت» با ۲۵ هزار یورو هزینه همراه بوده‌است.

با یک حساب ساده و سرانگشتی و یوروی 4 هزار تومان می‌توان گفت که اجرای هر نمایش هاملت 100 میلیون تومان برای جشنواره هزینه در بر داشته‌ است. البته مدیرکل هنرهای نمایشی نگفته که این رقم شامل بلیت، هتل، ایاب و ذهاب و دیگر هزینه‌های گروه می‌شده یا خیر؟ یا تنها هزینه‌های نور و افکت‌های ویژه را شامل می‌شده؛ اما نکته مهم اجرای این نمایش نه در حضور این کارگردان و نه در هزینه‌های این نمایش است، بلکه مهم‌ترین اتفاق در این دوره از جشنواره را می‌توان این نکته دانست که سفارت آلمان طبق تعهد خود ۵۰ درصد از هزینه‌های این نمایش را متقبل شده است.

اگر تا پیش از این گروه‌های بین‌المللی درجه چندم برای حضور در جشنواره‌های ایرانی علاوه بر درخواست هزینه‌های جاری درخواست دستمزد هم داشتند، این‌بار مشارکت سفارت آلمان را می‌توان نشانی از تاثیرگذاری جشنواره فجر و از آن بیشتر علاقه هنرمندان خارجی برای اجرا در ایران دانست. خصوصا که راین بودز، مدیر برنامه‌های فرهنگی سفارت آلمان به این نکته اشاره کرده‌ است که امکانات بودجه سفارت آلمان محدود است. با این حال او برای تعامل بیشتر اجرای آثار نمایشی آلمان در ایران خواستار تعامل بیشتر با مرکز هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شده است.

بلیت اجرای نمایش «هملت» در عرض کمتر از یک ساعت به فروش رسید. البته بخش عمده بلیت‌های این نمایش با هوشمندی دست‌اندرکاران در اختیار هنرمندان، اهالی رسانه و دانشجویان قرار گرفت. با این حال تعداد زیادی مخاطبان آن را ایستاده تماشا کردند. چه خوب بود که این نمایش نه در سه روز بلکه در روزهای بیشتری اجرا می‌رفت تا تعداد مخاطبان بیشتری آن را می‌دیدند و البته فروش بلیت بخش کوچکی از هزینه‌های اجرای این نمایش را برمی‌گرداند.

چه بهتر بود که به گفته مدیر برنامه‌های فرهنگی سفارت آلمان حالا که نام ایران در رسانه‌های بین‌المللی مطرح است و علاقه‌مندان زیادی در گروه‌های تئاتری وجود دارند که برای اجرا به ایران بیایند، این امر میسر شود تا این گروه‌ها نه تنها در تهران بلکه در تمام شهرستان‌ها به اجرا برود. تا شعار حمایت از تئاتر شهرستان فقط یک وعده مدیریتی نباشد بلکه در عمل به واقعیت بپیوندند (‌هرچند تالار حرفه‌ای وحدت هم برای نمایش مدرن هملت به تجهیزات نوری و افکت بیشتری نیاز داشت، بعید است که در شهرستان‌ها بتوان همچون سالنی پیدا کرد.)

هرچند هزینه‌ اجرای این نمایش به دلیل فرم و شکل اجرایی آن بسیار بالاست، اما مهم این است که حالا که قدم اولیه برای مشارکت بین‌المللی برداشته شده‌ است، طبیعتا قدم‌های بعدی راحت‌تر برداشته خواهد شد. البته مهدی شفیعی که نزدیک یک‌سال است هدایت مرکز هنرهای نمایشی را برعهده دارد این نوید را داده است تا در طول سال علاوه بر حضور آثار معتبر هنرمندان آلمانی در جشنواره‌های تئاتری، شاهد اجرای عمومی آثار باشیم. باید امیدوار بود که این امر محقق شود.

روزنامه نگاری هنری