مرغ را چه کسی بفروشد؟

تنظیم بازار محصولات کشاورزی و غذایی از ابتدای سال 93 براساس قانون انتزاع (تمرکز وظایف)، از وزارت صنعت گرفته و به وزارت کشاورزی واگذار شد. در ادامه این واگذاری، شرکت بازرگانی و پشتیبانی امور دام نیز زیرمجموعه وزارت کشاورزی قرار گرفتند و دفتر معاونت برای بازرگانی محصولات کشاورزی تشکیل شد. گرچه وزارت صنعت مخالف این قانون بود و در اجرای آن به‌ویژه سپردن وظایف بازرگانی به وزارت کشاورزی هنوز مقاومت نشان می‌دهد اما براساس نص صریح قانون، این وظیفه به وزارتخانه جهاد کشاورزی سپرده شده است. در ادامه این واگذاری‌ها، مخالفت‌ها و موافقت‌ها، وزارت کـشـاورزی هـنـوز نتوانسته است بازار محصولات غذایی را به‌صورت کامل در دست بگیرد. درحالی‌که تولیدکنندگان محصولات کشاورزی و دامی در کشور با مشکلات بسیاری روبه‌رو هستند، ناهماهنگی‌هایی در بازار عرضه و فروش نیز حاکم شده است. در این میان گویا مشکلات مرغداران و تولیدکنندگان مرغ از سایر تولیدکنندگان بیشتر و مشهودتر است.
از سال 91 زمانی که عرضه و تقاضای مرغ همخوانی نداشت و مرغداران با کمبود و گرانی علوفه و خوراک طیور مواجه شدند، بازار مرغ دچار هرج‌ومرج شد و در ادامه با دخالت دولت و واردات مرغ و خوراک مرغ بازار تا حدودی به کنترل درآمد. اکنون مرغداران دیگر مشکل کمبود و گرانی علوفه و خوراک ندارند بلکه اضافه و سرریز تولید دارند چون هنوز بازار عرضه و تقاضای مرغ تنظیم نیست. یک‌سر بازار دست وزارت کشاورزی است و سر دیگر آن در دست واسطه‌ها و دست‌های پنهانی که از بازار مرغ و واردات آن سودهای آنچنانی نصیب‌شان می‌شود. حال باید دید زور کدام‌یک بر دیگری می‌چربد و چه کسی در این میان قربانی می‌شود؛ تولیدکننده یا مصرف کننده؟ شاید هم هر دو!
طبق گفته مسئولان، با اینکه میزان ذخیره مرغ در کشور به 145 هزار تن می‌رسد اما صحبت‌هایی مبنی بر واردات 20 هزارتنی مرغ در شرایطی که اضافه و سرریز محصول روی دست دولت و مرغداران مانده است بسیار جای تعجب دارد و همچنان شائبه‌های وجود دست‌های پنهان و مافیای واردات را در این مسئله بیشتر نمودار می‌کند.

شرکت پشتیبانی موظف به خرید مرغ
در این زمینه حسن رکنی، معاون امور دام وزارت جهاد کشاورزی، واردات هرگونه مرغ به کشور را رد می‌کند و به «فرصت امروز» می‌گوید: اگر وارداتی انجام شده باشد من از آن خبر ندارم چون با تصویب دولت نبوده است. وی تاکید می‌کند: از نظر من کشور نیازی به واردات مرغ ندارد و ذخیره مرغ به اندازه کافی وجود دارد. شرکت پشتیبانی امور دام طبق قانون موظف است مرغ‌های تولیدشده را براساس دستورالعمل ارائه شده و براساس وزن و گرید، از مرغداران خریداری کند.
مرغداران اما باوجود سخنان معاون وزیر کشاورزی، از امتناع خرید شرکت پشتیبانی امور دام می‌گویند. رحمان یزدان‌مهر، مدیرعامل تعاونی مرغداران ساری، به «فرصت امروز» می‌گوید: بیشتر از یک هفته است که شرکت پـشـتـیـبانی از مرغداران مازندران خرید نکرده است. قرار بود برای ساماندهی بازار مرغ، این شرکت براساس سایز و وزن (از وزن 1700 تا 2100 گرم) مرغ را با قیمت 4400 تومان از مرغدار خریداری کند و در عوض 70 درصد ذرت و 30 درصد کنجاله سویا تحویل دهد.

مرغداران مستاصل شده‌اند
وی دلیل خرید نکردن شرکت پشتیبانی امور دام در یک هفته گذشته را ناهماهنگی‌های میان این شرکت و کشتارگاه‌های طیور می‌داند و اظهار می‌کند: به‌گفته مسئولان شرکت پشتیبانی، کشتارگاه‌های طیور در این زمینه همکاری نمی‌کنند و ادعا می‌کنند که ظرفیت کشتارگاه‌ها پر شده است. در این میان مرغداران مستاصل مانده‌اند و نمی‌دانند با مرغ‌هایی که روی دست‌شان مانده چه کار کنند؟ اگر بیشتر نگه دارند، افزون بر تحمیل هزینه‌های اضافی، وزن مرغ هم بالا می‌رود و شرکت پشتیبانی به این بهانه مرغ‌ها را نمی‌خرد و باز هم ضرر و زیان بسیار زیادی متحمل می‌شویم.
در کشمکش‌های به وجود آمده اما نظر اتحادیه کشتارگاه‌داران هم شنیدنی است. محمد کاوه، رییس اتحادیه کشتارگاه‌داران مازندران در این باره می‌گوید: استان مازندران به‌تنهایی دارای 19 کشتارگاه است که ظرفیت آنها کشتار و بسته‌بندی 1200 تن مرغ در یک شیفت است. بنابراین کشتارگاه‌ها ظرفیت دارند اما مشکل جای دیگری است.
وی ادامه می‌دهد: مشکل به وجود آمده و بی‌نظمی‌های موجود در بازار مرغ برعهده کسانی است که مسئولیت فروش مرغ را به کشتارگاه‌ها نـمی‌دهند، درحـالی‌کـه مسئولیت اصلی فرآوری، قطعه و بسته‌بندی مرغ برعهده کشتارگاه‌ها است اما آنها باید محصول نهایی را به شرکت پشتیبانی بدهند و در فروش محصول سهمی نداشته باشند. این یک روال غیر‌منطقی و غیر‌اصولی است.
کاوه تصریح می‌کند: کارخانه‌ها و صنایع لبنی هم مانند ما محصول و مواد اولیه را از تولیدکنندگان می‌خرند و پس از فرآوری خودشان به بازار عرضه می‌کنند درحالی‌که کشتارگاه‌ها از فروش مرغ منع می‌شوند. این تصمیم نادرست است و بازار را به‌هم می‌ریزد و خراب می‌کند.

شرکت پشتیبانی تخریب بازار می‌کند
وی که مرغداران را تـولـیـدکـننـده نمی‌داند، می‌افزاید: مرغداران تنها پرورش‌دهنده جوجه هستند که در یک بازه زمانی به مرغ تبدیل می‌شوند. تمامی فعالیت‌های اصلی مانند کشتار، فرآوری، قطعه و بسته‌بندی مرغ در کشتارگاه‌ها انجام می‌شود و حجم بسیار بزرگی از سرمایه‌های کشور در این مراکز تجمع یافته است. بنابراین شرکت پشتیبانی امور دام باید به جای بستن قرارداد با اتحادیه‌های مرغداران، با کشتارگاه‌ها قرارداد ببندد تا کشتارگاه‌ها بازار فروش مرغ را در دست بگیرند. در غیر‌این صورت اختلالی در بازار ایجاد می‌شود.  کاوه در ادامه انتقاد از شرکت پشتیبانی امور دام، می‌گوید: این شرکت با عرضه مرغ از 20 تا 30 درصد زیر قیمت بازار و با فروش مرغ‌هایی که تاریخ مصرف چند‌روزه دارند به هرکسی که تقاضا کند، نه‌تنها تنظیم بازار نمی‌کند بلکه به مرغداران هم ضربه می‌زند. این درحالی است که کشورهای دیگر در این مواقع چنین محصولی را معدوم می‌کنند تا بازار عرضه و تقاضا کنترل شود. شرکت پشتیبانی کارش تنظیم بازار است اما با این کارها تخریب بازار می‌کند.

مرغدار چه‌کاره است؟!
رکنی، معاون تولیدات امور دام وزارت جهاد کشاورزی اما می‌گوید: هدف شرکت پشتیبانی امور دام این است که تولید دچار آسیب نشود به همین دلیل موظف است مازاد تولید مرغداران را خریداری و انبار کند. وی همچنین در پاسخ به این گفته کاوه مبنی براینکه مـرغـداران تـولـیـدکننده نیستند، با تعجب می‌پرسد: اگر مرغدار تولیدکننده نیست پس چه‌کاره است؟ کسی که گل و گیاه پرورش می‌دهد یا کشاورزی می‌کند با کاشتن بذر و سپس پرورش آن مگر تولیدکننده به شمار نمی‌رود؟ چه تفاوتی میان کشاورز با مرغدار است؟!
معاون وزیر کشاورزی درخصوص خریداری نکردن مرغ از سوی شرکت پشتیبانی امور دام، خواستار پاسخ مسئولان این شرکت در این زمینه شد. توضیح اینکه، خبرنگار «فرصت امروز» در تماس‌های مکرر با برخی از مسئولان شرکت پشتیبانی امور دام و همچنین مسئولان اتحادیه کشتارگاه‌داران سراسری طیور، موفق به گفت‌وگو با آنها نشد.