چندی پیش برنامهای گفتوگومحور تحت عنوان «دید در شب» با اجرای رضا رشیدپور از طریق سایت آپارات لانچ شد که در این برنامه مهمانهای مختلفی اعم از شخصیتهای سیاسی، فرهنگی و... حضور پیدا کردند. حضور برخی از چهرههایی که مخاطبان آنلاین، خبرهای این افراد را در شبکههای اجتماعی و فضای مجازی دنبال میکنند، باعث شد تا دید در شب بهعنوان اولین تجربه برنامه آنلاین گفتوگومحور در داخل کشور، شرایط متفاوتی را نسبت به برنامههای صداوسیما تجربه کند.
حتما ببینید: ارزش آفرینی با کلمات حرفه ما است.
ابراهیم اسکندریپور، متخصص رسانههای اجتماعی در گفتوگو با «فرصت امروز» درباره مزایای انتخاب سایت آپارات برای پخش برنامه دید در شب میگوید: آپارات جزو نمونههای موفق رسانههای اجتماعی از لحاظ استقبال کاربر در ایران است و جایگاهی که آپارات دارد و تجاربی که در این حوزه کسب کرده تا حد قابلتوجهی تعیینکننده آینده مسیر رسانههای اجتماعی و کاربرمحور در ایران است. آپارات نیز با نگاه به یوتیوب بهعنوان الگوی جهانی علاوه بر درآمدزایی از دیده شدن محتواهای تولیدشده توسط کاربران، بهتازگی سبک درآمدزایی جدیدی را نیز در سرویس فیلیمو پیادهسازی کرده که تولیدکنندگان محتوای ارزشمند و غنی را نیز در درآمد ایجادشده سهیم میکنند. از این نظر این سایت را میتوان معادل نتفلیکس در ایران دانست.
اولین نکته قابلتوجه و متفاوت در زمینه کانال و برنامه دید در شب، تلاش در جهت خلق و تولید محتوای ارزشمند سریالی توسط رسانه اجتماعی آپارات است. الگوهایی که در این نوع برنامهها در داخل کشور وجود دارد غالباً همان الگوهایی است که در برنامههای صداوسیما اجرا میشود اما بهتر است برای این نوع برنامهها از مخاطبان دیدگاه و نظراتی گرفته شود و تعاملی با آنها برقرار شود. از طرفی آپارات از تعامل با مخاطبان میتواند در ساخت برنامهها استفاده کند. این تعامل میتواند شامل طیف وسیعی از مشارکتها ازجمله فراخوان انتخاب مهمان بعدی تا مسابقه انتخاب مجری از بین مخاطبان باشد.
او ادامه میدهد: دید در شب بهعنوان یکی از اولین برنامههایی که توسط یک پلتفرم اجتماعی تولید و انتشار مییابد میتواند کاملا ساختار و سبک و الزامات متفاوتی را نسبت به نمونههای رایج داشته باشد. حتی بیش از آنکه بتوان آن را با برنامههای ساختهشده در چند سال گذشته در صداوسیما مقایسه کرد بهتر است تا این برنامه بهعنوان تجربه اول در رقابت با برنامههای نمایش خانگی بررسی شود. این برنامه از لحاظ انتخاب سوژه نسبتا موفق عمل کرده و سراغ سوژههای به نسبت جذاب و تا حدودی جنجالی از طیفهای مختلف رفته است، البته در ادامه میتوان به انتخاب سوژههایی که طرفداران بیشتری در فضای مجازی دارند و نظر خواستن از کاربران برای رأی دادن و انتخاب آنها اقدام کرد. این امر علاوه بر آنکه سبب گسترش موج دیده شدن محتوا خواهد شد با ذات و ماهیت این رسانه اجتماعی که مشارکت کاربران است نیز همخوانی بیشتر دارد. در این صورت میتوان به جریانسازی و شکلگیری ساختار و سبک جدید از رسانه و محتوا در کشور در آینده امیدوار بود. درعینحال اگر قرار است فراتر از یک فعالیت ترویجی به آن نگاه شود باید از استانداردهایی که مخاطب ایرانی آن را تجربه کرده و شاید از آنهم دلزده شده است، فاصله بگیرد؛ البته بخشی از این موضوع محدودیتهایی است که در فضای رسانهای ایران حاکم است اما در برخی از مسائل آپارات قدرت مانور دارد و میتواند از این فرصت استفادههای بهینهای انجام دهد. برای مثال حرکت ساده به پشتصحنه و درگیرکردن هر چه بیشتر مشاوران و ساختار دماسنج در بطن برنامه و مهمتر از آن درگیر کردن مخاطبان برای ارزیابی و رأی دادن. اهمیت این موضوع از آنجهت است که ثبت رای و نظر کاربران در بستر رسانههای آنلاین سادهتر است و شفافیت بیشتری دارد.
استفاده از مخاطبان شبکههای اجتماعی در برنامه دید در شب
ایـــن متخــصص رسانههـای اجتمــاعی اظهار میکند: هنگامی که بحث شبکههای اجتماعی مطرح میشود، باید بخشی از تولید محتواها از سمت مخاطبان انجام شود و در برنامه دید در شب نیز میتوان فراخوانی برای مخاطبان داد که مهمانهای قسمتهای بعدی را انتخاب کنند و همین موضوع میتواند مشارکت و ضریب نفوذ را ارتقا دهد و این نوع اقدامات متناسب با بستر شبکههای اجتماعی است. یکی دیگر از اقداماتی که آپارات میتواند انجام دهد این موضوع است که از مهمانهایی استفاده کنند که این مهمانها مخاطبان آنلاین بیشتری داشته باشند و مخاطبان ایرانی در شبکههای اجتماعی دنبالکننده اخبار آنها باشند؛ این موضوع باعث میشود که برنامه دید در شب تبلیغات ویروال خوبی را داشته باشد. از طرفی آپارات میتواند روی موضوعاتی کار کند که صداوسیما کمتر به آن توجه میکند و در مورد تولید آن با محدودیتهایی همراه است.
او میافزاید: نمونه این موضوع برنامهای بود که در آن امیر تتلو حضور پیداکرده بود و همین موضوع بهصورت ویروسی در شبکههای اجتماعی و فضای رسانهای کشور پخش شد و موجی که ایجادشد فراتر از برنامه دید در شب بود.
پیشنهاد انتخاب مجری و مهمان برنامه به شکل مسابقه
این دانشجوی مدیریت رسانه معتقد است: دید در شب آپارات جزو اولین نمونهها در محتواسازی در قالب و بستر رسانههای اجتماعی است که باید مسیر خود را طی کند و طبیعی است که در طول مسیر خود و طی زمان تکامل پیدا کند. از طرفی در این برنامه از مجری استفادهشده تا بتواند از پس اجرای یک برنامه چالشی بربیاید. اما در بخشی از گفتوگو با صادق خرازی و امیر تتلو مشاهده شد که برنامه تا حدودی از دست مجری خارج شد و درحالیکه در چنین برنامههایی باید برعکس این موضوع اتفاق افتد و مجری باید بیرحمانهتر وارد شود؛ البته چون تجربه اول اینچنین برنامهای بود، ممکن است چنین مسائلی هم پیش آید؛ چون در حقیقت خود مجری برنامه دید در شب نیز تجربه برنامه اینچنینی که با محدودیت کمتری همراه باشد را تابهحال نداشته است. برای نمونه هنوز تعارفات رایج فضای رسانهای در این برنامه موج میزند مانند شب بخیر گفتن مجری در برنامهای که ساعت دیده شدن یکسانی ندارد.
اسکندریپور میافزاید: آپارات در راستای کلیت ساختار برنامه نیز بیشتر به سمت برنامههای رایج تلویزیونی حرکت کرده است؛ البته این نوع مسائل احتمالاً بهصورت ناخودآگاه رخداده و چون تجربه چنین برنامههایی را در ایران نداشتیم اینگونه مسائل هم پیش میآید اما برای نمونه میتوان به چینش دکوراسیون استودیو اشاره کرد که همانند برنامههای تلویزیونی اجرا شده است؛ این در حالی است که برنامه دید در شب اساسا قرار است در مدیوم متفاوتی به دست مخاطب برسد و همین قاب تفاوتهای خود را میطلبد. مثلاً علاوه بر محدودیتهای کمتری که در این نوع رسانه وجود دارد الزاما باید تکلف بسیار کمتر و سادگی چه در اجرا و سبک و تولید و... نسبت به برنامههای تلویزیونی مشهود باشد. بهعبارتدیگر کاربر این رسانه اجتماعی بیشتر باید قالب یک ویدئو و تاکشو اینترنتی را تجربه کند تا احساسی مشابه یک برنامه تلویزیونی.
او خاطرنشان میکند: مدیران برنامه دید در شب باید تجربه اینچنین برنامههایی که در فضای غالب رسانهای کشور موجود است را کاملاً کنار بگذارند و در فضایی که با محدودیت کمتری مواجه است و شرایط دیگری بر آن حاکم است نگاه جدیدی به تولید محتوای این برنامه داشته باشند چون پلتفرم این برنامه پلتفرم متفاوتی است و کاربران و مخاطبان آن نیز بهصورت پیشفرض انتظار تجربه یک محتوای تولیدشده ویدئو اینترنتی را دارند.
حامد محمدی، کارشناس ارشد بازاریابی در گفتوگو با «فرصت امروز» میگوید: محتوای برنامهها یکی از معضلات بزرگ در جذب مخاطب در صداوسیما است و واقعیت امر این است که در چند سال گذشته یک برنامه گفتوگومحور جذابی در شبکههای صداوسیما تولید و پخش نشده است و آخرین برنامههای گفتوگو محور در صداوسیما برمیگردد به خود رضا رشیدپور که مجری برنامههای اینچنینی در صداوسیما بود یا نمونه دیگر برنامههای گفتوگو محور که مخاطبان خوبی را در صداوسیما جذب کرده بود، برنامهای با اجرای فرزاد حسنی بود. در حال حاضر برنامه گفتوگومحوری که در صداوسیما اجرا میشود، برنامه ماهعسل است که با اجرای احسان علیخانی هرسال پخش میشود.
فقدان برنامههای گفتوگومحور
او ادامه میدهد: از طرفی برنامههای گفتوگومحوری که در چند سال گذشته مورد استقبال مخاطبان ایرانی قرارگرفته است، برنامههایی مانند نود و خندوانه است که بخشی از این برنامهها گفتوگومحور است اما برنامهای که بر پایه گفتوگوی سخت در صداوسیما باشد متأسفانه در حال حاضر در صداوسیما مشاهده نمیشود و این نیاز در بین مخاطبان ایرانی احساس میشود و با توجه به عدم کیفیت برنامههای صداوسیما، رضا رشیدپور به همراه آپارات از این نیاز پاسخ داده نشده در بازار استفاده کرده و برنامه دید در شب را تولید میکنند.
محمدی اظهار میکند: در برنامه دید در شب شخصیــتهــایـی مانند علی کفاشیان، صادق خرازی، امیرتتلو و... حرفهای تازهای را زدند و حتی اولین گفتوگوی امیر تتلو در داخل کشور از طریق برنامه دید در شب اتفاق افتاد اما بهصورت کلی تمامی برنامههای آپارات زیرمجموعه قوانین کشور تولید میشود اما برخی از محدودیتهایی که در برنامههای صداوسیما موجود است در برنامه دید در شب نیست و همین موضوع باعث جذابتر شدن برنامه دید در شب میشود.
شخصیت برنامه در لابهلای شخصیت مجری
این کارشناس ارشد بازاریابی میافزاید: برنامههای گفــتوگــومحــور معمــولا شخصیت مجری را با خود حمل میکنند و هنگامیکه گفته میشود برنامه 90، در ذهن مخاطبان ایرانی شخصیت عادل فردوسیپور شکل میگیرد یا هنگامیکه گفته میشود برنامه خندوانه، شخصیت رامبد جوان در ذهن افراد میآید و بهصورت کلی میتوان اظهار کرد که شخصیت مجری شخصیت برند برنامه را تحتالشعاع قرار میدهد. از طرفی شخصیتی مانند رضا رشیدپور چند سالی است که در برنامههای صداوسیما حضور ندارد و برنامههای گفتوگومحور خوبی در صداوسیما تولید نشده است. در این میان مخاطبان ایرانی میتوانند برنامه دید در شب را در هر زمانی ببینند و این برنامه چون آرشیو میشود مخاطبان میتوانند برنامههای گذشته را ببینند و بهصورت کلی میتوان گفت که قدرت انتخاب و اختیار با مخاطب است.
تبلیغات دهانبهدهان
او با اشاره به این موضوع که «کیفیت محتوای برنامه گفتوگومحور حرف اول را در اینچنین برنامههایی میزند» ادامه میدهد: در حوزه بازاریابی و تبلیغات دهانبهدهان تبلیغات بسیار حائز اهمیت است و رضا رشیدپور اگر هرچقدر هم اسم معروفی داشته باشد اما محتوای تولیدی برای مخاطب مناسب نباشد، قطعاً با استقبال خوبی از جانب مخاطبان مواجه نمیشود. اگر کیفیت محتوای تولیدی خوب باشد و موردپسند مخاطبان ایرانی قرار گیرد، هر یک از مخاطبان میتوانند نسبت به این موضوع تبلیغاتی را انجام دهند. از طرفی چون این برنامه از طریق آپارات لانچ میشود خود این موضوع تبلیغاتی برای برنامه دید در شب محسوب میشود.
محمدی بیان میکند: رسانه ملی در چند سال گذشته در راستای برخی از برنامههای خود به تبلیغات محیطی رو آورد؛ بهعنوان نمونه برنامه رادیو هفت تبلیغات محیطی را با خود به همراه داشت و هنگامیکه برنامه جدیدی در حوزه آنلاین لانچ میشود، نیاز به اطلاعرسانی دارد و این اطلاعرسانی ممکن است از طریق تبلیغات اینترنتی باشد یا بهعنوان خبر در سایتها و روزنامههای مختلف باشد. از طرفی این برنامه اگر در صفحه اول آپارات دیده شود ممکن است مخاطب آن را ببیند و ممکن است از آن استقبال نکند اما هنگامیکه خبر این برنامه را در سایت دیگری مشاهده کند، ممکن است جذب شود که برنامه را ببیند و راحتتر انگیزه پیدا میکند که این برنامه را مشاهده کند.
او میافزاید: آپارات باید این فضا را برای کمپانیها و افراد دیگر آماده کند که مخاطبان از تولید محتواهای انجامشده استقبال کنند و آپارات میتواند با ارائه این پلتفرم به افراد و برنامههای دیگر مخاطبان را با خود و برنامههای خود درگیر کند؛ اگر این اتفاق بهخوبی رخ دهد بهاحتمالزیاد در سالهای آینده شاهد مدیاهای قوی در داخل کشور هستیم.