مالیات علی الراس و سیستم های مشابه آن

سیستم پرداخت مالیات در هر کشور واجد قوانینی مشخص و در برخی موارد منحصر به فرد است. اتخاذ برخی تصمیم ها در سیستم مالیاتی یا تغییر قوانین بنا بر ضرورت های اجتماعی و اقتصادی متقاوت است و نمی توان قوانین مالیاتی کشورها را به یکدیگر تعمیم داد. بر همین اساس است که ارقام مالیاتی و نحوه دریافت و پرداخت این ارقام نیز در کشورهای مختلف تفاوت هایی آشکار دارد.یکی از قوانین که در بسیاری از کشورها اجرا می شود. قانونی است که با نام مالیات علی الراس شناخته می شود.

در این نوع مالیات همان طور که از نامش پیداست، سیستم دریافت مالیاتی، خود در رأس امور قرار گرفته و به حسابرسی و مرور وضعیت مالی شرکت ها و مجموعه های مالیات دهنده می پردازند، البته اجرای مالیات علی الراس نیز به شرایطی مشخص و برخی دیرکرد ها بستگی دارد. فارغ از اینکه این قانون در هر کشور به شکلی متفاوت اجرایی می شود، سیستم مالیات علی الراس موافقان و مخالفانی هم دارد.

ایالات متحده و چالش مالیاتی با شرکت های مشهور

از سال 2002 که ایالات متحده قانونی مشابه با مالیات علی الراس را به تصویب رساند، بسیاری از شرکت های مشهور همچون وردلدکام به اعتراض هایی گسترده در خصوص حضور حسابرسان و ماموران مالیاتی به طور مستقیم پرداختند.

نکته مهم این است که بسیاری از معترضان نه به بخش خصوصی، بلکه به بخش دولتی تعلق داشتند و در واقع شرکت های دولتی از معترضان اصلی چنین شیوه مالیاتی در آمریکا تلقی می شدند، اما این طرح بدون توجه به اعراضات در دو حوزه اساسی به کار خود ادامه داد.

نخست: ایجاد پیوند بین حسابداران درون و برون سازمانی به واسطه این قانون مالیاتی و دوم: ایجاد حس مسئولیت جدید بین حسابداران و مسئولان مالی شرکت ها و سازمان های مختلف. بسیاری از شرکت ها که شیوه حسابداری و سازمان دهی مالیاتی شفاف و روشنی داشتند، از این نوع سیستم مالیاتی چندان ناخشنود نبوده و خسارتی نیز ندیدند، با این حال، روند انطباق حسابرسان و ماموران مالیاتی با زوایای پنهان و آشکار مالی شرکت ها در بسیاری از موارد دشوار و زمانبر است.

اریک تودر، عضو انجمن قانونگذاران سنا و تحلیلگر امور مالی در ایالات متحده معتقد است مشکل شرکت ها بیش از آنکه به نوع سیستم مالیات دهی مرتبط باشد، به بالا بودن نرخ مالیات ها مرتبط است. از دید وی، بسیاری از شرکت های چند ملیتی مستقر در خاک آمریکا که متحمل مالیات های سنگینی نیز می شوند، قادر به پرداخت ارقام مالیاتی تعیین شده نیستند، چرا که سود شرکت های آنان در بسیاری از موارد بر درآمدهای رایج پیشی می گیرد؛ سودی که اغلب به خارج از مرزهای کشور رفته و عملاً بازدهی مطلوبی برای سیستم مالی درون سازمان ندارد، اما مشکل اصلی اینجاست که با کاهش ارقام مالیاتی، دولت در تأمین بخشی از هزینه های خود دچار چالش خواهد شد و به طور مشخص، کاهش درآمدهای مالیاتی با تعویق روبه رو است. شاید یک راه حل جایگزین، تصویب قانونی برای دریافت مالیات از سود شرکت ها و نه محل سود آنها باشد.

بریتانیا، مالیات و تجارتی دقیق

کسب و کار و مالیات دهی در بخش های مختلف بریتانیا (ولز، انگلستان، ایرلند شمالی و اسکاتلند) در عین مشابهت تفاوت هایی نیز دارند؛ بنابراین افرادی که در بخش های مختلف بریتانیا سازمان ها و شرکت هایی را اداره می کنند، مشمول قوانینی می شوند که در مرحله اجرا، کمی متفاوت به نظر می رسند. با این حال وجه تشابه بزرگ این مناطق، دقت و کم خطا بودن سیستم تعیین و دریافت مالیات است.

نظام مالیاتی بریتانیا مبتنی بر نوعی سیستم خودارزیابی مالیاتی است، بنابراین هر گونه نقص در بخش های تکمیل و پرداخت مالیات مشمول مجازات خواهد شد. با این وجود سیستم مالیات دهی بریتانیا شرایطی را مشخص کرده که تشخیص خطاکاری، قصور و عدم پرداخت به موقع درآن بسیار سریع خواهد بود و اقدامات قانونی در این خصوص چندان تشابهی با سیستم مالیات علی الراس ندارد و برخی روش های جایگزین دیگر (بسته به شرایط هر شرکت و مالکیت آن) استفاده می شود.

مالزی و قوانینی منظم و غیرقابل تغییر

مالزی از جمله کشورهایی است که قوانینی مشخص و شفاف در خصوص سیستم مالیات دهی شرکت ها و سازمان ها تدوین کرده و به اجرا در می آورد. برای مثال شرکت ها موظفند ظرف 30 روز اظهارنامه های مالیاتی خود را تکمیل کنند، در صورت قسط بندی تا سقف 12 قسط فرصت دارند و عدم ارسال اظهارنامه ها و تأخیر یا کوتاهی در این خصوص جریمه هایی قابل توجه در پی خواهد داشت.

اگرچه دولت مالزی برای جلب نظر سرمایه گذاران و شرکت های خارجی، قوانین مالیاتی متفاوتی بین شرکت هایی با مالکیت تبعه/ مقیم این کشور و شرکت های مهمان و چند ملیتی تعیین کرده است، اما شیوه دریافت مالیات در این کشور چندان منعطف ارزیابی نمی شود و هرگونه قصور و کوتاهی در پرداخت مالیات ها با برخوردهای قانونی جدی مواجه می شود که نظارت به شکلی مشابه با سیستم مالیات علی الراس یکی از این شیوه هاست.