قدرت نرم چین و قدرت سخت روسیه

عبارت قدرت نرم در دهه 1990 توسط جوزف نای، نویسنده و تحلیلگر آمریكایی وارد ادبیات سیاسی جهان شد. رسانه و تجارت و بعدها شبكه‌های اجتماعی به‌عنوان ابزار این نوع از قدرت مطرح شدند. آمریكا و كشورهای غربی را الگوی موفق استفاده از این قدرت می‌دانند اما در یك دهه گذشته كشورهایی مانند روسیه و چین هم به فكر استفاده از این الگو افتادند. در سال 2007 هوجین‌تائو، رئیس‌جمهور پیشین چین خطاب به حزب كمونیست گفت، چین نیازمند افزایش قدرت نرم خود است.

پوتین هم دو سال پیش در سخنانی از دیپلمات‌های روس خواست از قدرت نرم بیشتر استفاده كنند اما تحولات سال‌های اخیر نشان می‌دهد چین در استفاده از این قدرت نسبت به روسیه پیش افتاده است.شی‌جین پینگ، رئیس‌جمهور 62 ساله چین یكی از نمادهای اصلی قدرت نرم این كشور است. او كه در سال 2012 به این سمت انتخاب شد، گویی چهره جدیدی از چین را به جهان نمایش داده ‌است.

او در داخل سیاست مقابله همه‌جانبه با فساد در رده‌های بالای حكومتی را آغاز كرد. هزاران مدیر رده‌بالای دولتی كه درگیر فساد شده‌ بودند دستگیر و روانه زندان شدند. این برخوردها برای نخستین‌بار به نظامیان چین هم كشیده شد. این اقدام هم در داخل چین و هم در خارج پیام قدرت و ثبات را برای چینی‌ها و برای جهان مخابره كرد. همزمان چین با وجود اختلافات و تنش‌های كم‌سابقه با همسایگانش بر سر آب‌های مرزی كه البته آمریكا هم یك پای این تنش‌ها بود، به گسترش روابط فرهنگی و اقتصادی با این كشورها پرداخت.مثلا در فیلیپین نهادی برای آموزش فرهنگ چینی تاسیس كرد.

این موضوع فقط به همسایگان چین محدود نشد. رئیس‌جمهور چین اخیرا در سفر به انگلیس از خرید 13‌درصد از سهام باشگاه فوتبال منچسترسیتی خبر داد. چینی‌ها همچنین برای خرید باشگاه آث‌میلان هم خیز برداشته‌اند. روابط اقتصادی دولت چین با كشورهای آمریكای لاتین طی سه سال اخیر بیش از گذشته تقویت شده‌است. رئیس‌جمهور چین در یك سال گذشته به چند كشور آفریقایی سفر كرده‌است.مهم‌ترین این سفرها شركت در كنفرانس همكاری چین و آفریقا در شهر ژوهانسبورگ، پایتخت آفریقای جنوبی بود. رئیس‌جمهور چین در این كنفرانس وعده كمك 60‌میلیارد دلاری برای توسعه آفریقا را داد.

چین در سال‌های اخیر با سرمایه‌گذاری گسترده در آفریقا زنگ خطر را برای آمریكا به صدا درآورده‌است.آفریقا به‌عنوان منبع بكر مواد خام معدنی و غیرمعدنی برای اقتصاد چین حكم خزانه طلا را دارد اما وعده سرمایه‌گذاری برای توسعه آفریقا یعنی ورود در قامت یك ناجی برای قاره سیاه؛ نقشی كه تاكنون فقط در انحصار غربی‌ها بود. در مقابل این اقدامات چین كه چهره جدیدی از این كشور را به جهان نشان می‌دهد، روسیه طی سال‌های اخیر تنها با قدرت سخت به جهان چهره نشان داده‌ است.

بعد از درگیری در اوكراین حالا روسیه تمام‌عیار وارد عرصه خاورمیانه شده ‌است. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد بعد از درگیری‌های اوكراین و حالا ورود به عملیات نظامی در خاك سوریه، محبوبیت ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در داخل این كشور افزایش چشمگیری داشته ‌است اما این قدرتنمایی به اقتصاد روسیه ضربه وارد كرده و بی‌هزینه هم نبوده‌است.

کارشناس مسائل بین‌الملل