فاصله اقتصاد آمریکا از رشد منفی

پس از بروز بحران اقتصادی در دنیا، بسیاری از کشورهای اروپایی به‌نوعی گرفتار این بحران شدند و اقتصاد آنان در گرداب این بحران از حرکت و پویایی بازماند. این موضوع موجب شده است تا در سال‌های اخیر رشد اقتصادی بسیاری از کشورهای اروپایی به استثنای آلمان منفی شود و سیر نزولی را طی کند. این بحران و رشد منفی اقتصادی به انحای مختلف خود را در کشورهای اروپایی نشان داد که مصداق بارز آن تعطیلی برخی از واحدهای تولیدی و صنعتی و افزایش میزان بیکاری در این کشورهاست.

این در حالی است که باوجود مشکلاتی که گریبانگیر اقتصاد اروپایی‌ها بوده است، اما آمریکا توانست مسائل ناشی از بحران اقتصادی را به خوبی پشت سر بگذارد و در سال‌های اخیر به رشد اقتصادی مثبت دست بیابد. اقتصاد ایالات متحده آمریکا به دلیل بالا بودن حجم صادرات، واردات، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، مبادلات بازرگانی، همواره به‌عنوان موتور محرک اقتصاد جهانی معرفی می‌شود. ثابت بودن نرخ رشد تولید ناخالص داخلی، پایین بودن نرخ بیکاری و بالا بودن سطح تحقیقات و تداوم سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی از مهم‌ترین ویژگی‌های اقتصادی ایالات متحده آمریکا در چند سال اخیر بوده است. شاید همین ویژگی‌ها یکی از دلایل رشد اقتصادی مثبت آمریکا باوجود رشد منفی در سایر کشورها باشد.

اما اگر بخواهیم از ابعاد دیگری به دلایل رشد اقتصادی آمریکا نگاه کنیم، یک عامل بسیار مهم جنگ‌هایی است که در منطقه خاورمیانه در جریان است و به این ترتیب کارخانه‌های اسلحه‌سازی آمریکا فعال شده و اشتغال‌زایی در این کشور افزایش یافته است. در واقع آمریکا توانست با استفاده از این جنگ‌ها امکانات تسلیحاتی خود را به فروش برساند و به این ترتیب رشد اقتصادی مثبتی را برای خود رقم بزند.

از سوی دیگر آمریکا با کاهش نرخ سود بهره بانکی موفق شده است بسیاری از واحدهای صنعتی را فعال نگاه دارد. در واقع پایین بودن نرخ سود بانکی در این کشور موجب شده است که بخش‌خصوصی برای حضور در عرصه تولید از انگیزه و امکانات کافی برخوردار باشد. البته در کشور آمریکا فقط نرخ سود، تعیین‌کننده نیست و تنها از یک راهکار استفاده نمی‌شود و یک بسته برای رشد اقتصادی در نظر گرفته شده است. در واقع در این کشور زیرساخت‌های مختلفی برای رشد اقتصادی در نظر گرفته می‌شود و به این ترتیب ظرفیت اقتصاد افزایش یافته است. البته در عین حال که نرخ سود بانکی در این کشور پایین است، پس از بروز بحران اقتصادی در سال 2008 دولت آمریکا حمایت ویژه‌ای را از واحدها و کارخانه‌های تولیدی بدهکار انجام داد و همین حمایت موجب شد که این واحدها دچار ورشکستگی و تعطیلی کامل نروند و پس از طی یک دوره بتوانند بار دیگر به فعالیت‌های خود ادامه دهند.

موضوع دیگر حمایت جدی و عملی از کارآفرینان در کشور آمریکا است که موجب شده همچنان اشتغال‌زایی به‌عنوان یک مقوله مهم مورد توجه قرار بگیرد. در این کشور کارآفرینان از حمایت‌های بسیار خوبی برخوردار هستند و از همین رو با انگیزه بالایی اقدام به فعالیت می‌کنند. در واقع این حمایت جدی از کارآفرینی در نهایت به نفع دولت تمام می‌شود و موتور محرکه‌ای برای اقتصاد این کشور به حساب می‌آید.

در عین حال باید این موضوع را در نظر بگیریم که تولید صنعتی و کشاورزی آمریکا حرف نخست را در دنیا می‌زند و بنابراین در برنامه‌ریزی‌ها و استراتژی‌های خود سعی کرده است که این وضعیت را همچنان حفظ کند. در همین رابطه دولت آمریکا قراردادها و توافقنامه‌های مدون و حساب شده‌ای را با سایر کشورها منعقد کرده است و در اعمال تعرفه‌ها دقت کافی داشته است و از آنجا که توان مالی بالایی دارد می‌تواند برنامه‌های خود را در موعد مقرر اجرایی کند و بسته به نوع دولت‌ها، سیاست‌هایی که در نظر گرفته است را تا حدود بسیار کمی تغییر می‌دهد.

به عبارت دیگر ثبات در فعالیت‌ها و قوانین خود را حفظ کرده است. امنیت اقتصادی در آمریکا بسیار بالاست و از همین رو سرمایه‌گذاری در این کشور به فراوانی انجام می‌شود و سرمایه‌گذاران با اطمینان خاطر اقدام به فعالیت می‌کنند. در واقع از آنجا که در این کشور سرمایه‌گذاران بخش‌خصوصی از حمایت و امنیت کافی برخوردار هستند، به رشد اقتصادی مثبت این کشور کمک کرده‌اند.

در حقیقیت دولت آمریکا خود را از بسیاری امور اقتصادی کنار کشیده و کارها توسط بخش‌خصوصی که از قدرت بالایی برخوردار است، انجام می‌شود. مصداق بارز این موضوع حضور شرکت‌های نفتی و شرکت‌های خودروسازی بزرگ در آمریکاست و کشاورزی این کشور نیز از رونق و پویایی بالایی برخوردار است و بخش عمده‌ای از آن در دست بخش‌خصوصی است. حضور این شرکت‌ها در اقتصاد آمریکا عامل بسیار مهمی است که این کشور را از رشد منفی اقتصادی دور نگه می‌دارد.

* عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی زنجان