سیلاب‌ها هدر نمی‌روند

با ساخت دستگاه تصفیه سیلاب توسط محققان داخلی، استفاده از آب گل‌آلود سیلاب برای مناطق سیل‌زده امکان‌پذیر شد. با استفاده از این دستگاه، نیازهای شرب و بهداشتی مناطق بحران‌زده با کمترین هزینه تامین می‌شود. 

بحران انرژی و آب در کشور مقوله‌ای جدی است که شاید خیلی دیر به راهکارهای حل معضلات ناشی از آن توجه شده‌است. اما افت کیفیت منابع آب زیرزمینی بحرانی جدی است که از آن گریزی نیست. شاید به همین دلیل است که بیشترین دستاوردهای تحقیقاتی آب و فاضلاب کشور در پانزدهمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهش، فناوری و فن بازار به مقوله ایجاد تصفیه‌خانه‌های خورشیدی، آب شیرین‌کن‌ها و استفاده از آب‌های نامتعارف که تاکنون به آنها توجهی نمی‌شد، متمرکز شده‌است. متاسفانه به‌رغم آنکه قرار بود وزیر نیرو در مراسم افتتاحیه پانزدهمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی شرکت کند، دقایقی قبل از افتتاح نمایشگاه، خبر رسید که حمید‌چیت‌چیان، برای این مراسم به نمایشگاه بین‌المللی نخواهد آمد. حمیدرضا جانباز، مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب کشور نیز دومین غایب بزرگ نمایشگاه پانزدهم بود. 

تکنولوژی استفاده از آب‌سیلاب به ایران رسید

سیل یکی از ویرانگرترین وقایع طبیعی است که به دلیل حجم بالای آب، خسارت‌های زیادی را برای مناطق سیل‌زده به همراه دارد. اما پس از آنکه دوران ویرانگری سیل که عمدتا در روزهای ابتدایی وقوع آن است، به پایان رسید، آب زیادی از دسترس انسان خارج می‌شود. در این شرایط متاسفانه مناطق سیل‌زده هم به‌شدت درگیر مشکلات تامین آب شرب می‌شوند و هیچ آب بهداشتی در اختیار ندارند. عموما دولت‌ها نیاز مناطق سیل‌زده را از طریق آب‌های بسته‌بندی‌شده برطرف می‌کنند، اما محققان دستگاهی ساخته‌اند که از آب گل‌آلود سیل‌ها، آبی زلال و قابل شرب تولید می‌کند. احمد گداز، مدیرعامل شرکت افق روشن صحرا که سازنده دستگاه «سیستم تصفیه آب‌های گل آلود و سیلاب‌ها» است به «فرصت امروز» می‌گوید: «فیلتر این دستگاه توسط متخصصان داخلی ساخته شده و در ساخت آن از نانوتکنولوژی استفاده شده‌است. این فیلتر به مدت پنج سال توسط سازنده ضمانت می‌شود.» 

وی اضافه می‌کند، در سیستم‌های مشابه امریکایی، فیلترها یک‌سال کار می‌کنند، اما فیلترهای ساخته‌شده در ایران، بین 10 تا 15 سال بدون هیچ مشکلی آب را تصفیه می‌کنند. زیرا این فیلترها سیستم شستشوی پس از مصرف (Back washing)  دارند.

گداز هزینه اولیه ساخت این دستگاه را 90 میلیون تومان اعلام کرده و ادامه می‌دهد که به سفارش هلال احمر دستگاه تصفیه‌کننده سیلاب با توان تولید 20 هزار لیتر آب زلال ساخته شده که هزینه تمام شده آن حدود 20‌میلیون‌تومان بود. این دستگاه به راحتی قابل حمل بوده و با بالگرد به مناطق سیل‌زده منتقل می‌شود. 

وی مدعی است، آب تصفیه شده توسط این دستگاه کاملا زلال و گندزدایی شده‌است و برای سلامت انسان مشکلی ایجاد نمی‎کند. مدیر عامل شرکت افق روشن صحرا با اشاره به اینکه این شرکت توان ساخت دستگاه‌هایی با ظرفیت‌های بالاتر را دارد، معتقد است، استفاده از این دستگاه برای حل مشکل کدورت آب شهرهای بزرگی مثل اردبیل و اهواز که ماه‌هایی از سال با مشکل گل‌آلودی آب مواجه هستند، بسیار مفید خواهد بود. اما دستگاه‌های بزرگ‌تر حتما باید در محل مصرف نصب شوند و قدرت جابه جایی ندارند. 

وی اضافه می‌کند، دستگاه تصفیه‌کننده آب سیلاب روی سدها آزمایش شده و به راحتی قادر است املاح مزاحم مثل جلبک‌ها، انگل‌ها روتیفرها و غیره را به طور کامل از آب جدا کرده و آب گوارا تولید کند. گداز عنوان می‌کند، این دستگاه تصفیه‌خانه‌ای کوچک است که با انرژی برق کار می‌کند. مصرف برق آن نیز مشابه یک موتورپمپ کوچک است. 

وی با اشاره به اینکه هزینه تصفیه آب در این دستگاه کمتر از هزینه‌های تصفیه آب در تصفیه‌خانه‌های معمولی است، استفاده از دستگاه تصفیه سیلاب به جای ایجاد تصفیه خانه را برای روستاهایی با دو هزار نفر جمعیت توصیه می‌کند. مدیر عامل شرکت افق روشن صحرا تاکید می‌کند، نیاز به استفاده از هیچ افزودنی برای تصفیه آب سیلاب توسط این دستگاه وجود ندارد و مراحل کلرزنی در داخل خود دستگاه انجام می‌شود. 

شیرین‌سازی آب لب شور با نور خورشید

برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی سبب شده آب شور لایه‌های زیرین زمین پیشروی کنند. حالا حتی آب چاه‌ها هم شور شده‌اند. در حوضه آبریز ارومیه، این معضل به تازگی آغاز شده و کاظم محمداقدم، مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب آذربایجان غربی به «فرصت امروز» می‌گوید، 120‌روستای این استان دچار مشکل شوری آب شده‌اند. به همین دلیل، با همکاری دانشگاه صنعتی ارومیه به ساخت آب شیرین‌کن خورشیدی اقدام کرده‌اند تا مشکل کاهش کیفیت آب این مناطق را حل کنند. محمداقدم ادامه می‌دهد، ساخت این آب شیرین‌کن حدود 20 تا 25 میلیون تومان هزینه داشته‌است. وی بیان می‌کند، این طرح در مرحله آزمایشی بوده و به محض پایان یافتن این مرحله، برای حل مشکل روستاهای منطقه از آن استفاده خواهیم کرد. 

وی با اشاره به اینکه در تابستان گذشته 307روستای استان آذربایجان غربی با مشکل آب مواجه بوده‌اند، ادامه می‌دهد فقط 81 درصد جمعیت روستایی این استان تحت پوشش شبکه آب شرب بهداشتی قرار دارد. 

صرفه‌جویی 70 درصدی در آب سردکن‌ها

برای کشور خشکی مثل ایران، صرفه‌جویی در مصرف آب حتی به اندازه یک قطره هم ضرورتی انکارناپذیر است. به همین دلیل، شرکت‌های آب و فاضلاب به حد‌توان خود از طرح‌هایی که در صرفه‌جویی آب تاثیرگذار باشد، حمایت می‌کنند. محمد حسین دهقان، مدیر عامل شرکت نوآوران بهینه کار یزد، یکی از افرادی است که از این کمک‌ها استفاده کرده و هشت اختراع در زمینه صرفه‌جویی در مصرف آب و انرژی به ثبت رسانده‌است. 

وی درباره آخرین دستاورد خود که در پانزدهمین نمایشگاه پژوهشی کشور ارائه کرده، به «فرصت امروز» می‌گوید: «با استفاده از شیرآلات آب سردکنی نیدار، 70 درصد در مصرف آب‌سردکن صرفه‌جویی شده و مصرف لیوان‌ یک بار مصرف هم کاهش می‌یابد.»

وی با اشاره به اینکه این دستگاه قابلیت نصب روی تمام آب سردکن‌ها، یخچال و اتوبوس‌ها را دارد، هزینه آن را حدود 180‌هزار‌تومان اعلام می‌کند. دهقان بیان می‌کند، براساس آمارهای موجود 13 هزار شعبه بانک بدون در نظر‌گرفتن موسسات اعتباری و مراکز مشابه در کشور وجود دارد که با فرض مصرف روزانه 100 لیوان در این شعب، با در نظر گرفتن قیمت 16‌تومان برای هر لیوان یک‌بار مصرف، شش میلیارد و 240 میلیون تومان در سال توسط بانک‌ها برای خرید لیوان هزینه می‌شود. 

وی اضافه می‌کند، با استفاده از شیرهای نی‌دار، هزینه خرید هر نی دو تومان بوده و در سال 780 میلیون تومان باید برای خرید نی هزینه می‌شود. با این دستگاه فقط در بانک‌های کشور از محل صرفه‌جویی در خرید لیوان پنج میلیارد و 460 میلیون تومان درآمد ایجاد می‌شود. ضمن آنکه مواد‌اولیه ساخت لیوان نیز -که محصول پتروشیمی‌های کشور است- ذخیره شده و برای تولیدات اساسی‌تر و با ارزش افزوده بیشتر صرف می‌شود.