گفت وگوی «فرصت امروز» با دکتر شیوا شیرویه، دبیر دبیرخانه خوشه های همسان طلای کشور / ساخته سال های سخت

دکترای پژوهش هنر دارد و استاد دانشگاه الزاهر(س) و موسس آموزشگاه طلا و جواهرسازی سکه است. 10سال پیش کارش را در این حوزه آغاز کرده. کاری که بیشتر از 20سال در ایران سابقه دارد اما در اختیار مردان بوده و شیوا شیرویه به عنوان نخستین زن وارد این عرصه می شود و 10سال پیش آموزشگاه سکه را تاسیس می کند.

می گوید آموزشگاهی بادیزاین حرفه ای ومدرن ایجاد کرده تا بتواند باکیفیت بالایی کارآموزش را شروع کندو محیط رامناسب و امن بخصوص برای بانوان  بوجود آورد. از بین بانوانی که در سکه آموزش دیده اند، بسیاری از آنها آموزشگاه هایی با 15نیروی کار ایجاد کرده اند و در رشته طلا و جواهر که مربی خانم نداشته اند، حالا مربیان زیادی دارند و به امری رایج تبدیل شده است. متولد تهران سال 1348 است. لیسانس گرافیک و فوق لیسانس و دکتری پژوهش هنر خوانده است. شیرویه در این گفت وگو از زندگی شخصی  و دغدغه های طلایی اش گفته است.

حدود10سال کار تیزر تبلیغاتی انجام داده و با همسرش شرکتی در این زمینه داشته است. بعد از به دنیا آمدن دخترش سه سال از کارو فعالیت دور بوده بعد از بازگشت به عرصه کار آموزشگاه طلا و جواهرسازی راه اندازی می کند.

کاری که می گوید 24ساعت از او وقت می گرفته و البته اذعان دارد که رشته ای بکر بود که تحصیلات و مهارت آموزی در آن به صورت اکادمیک بسیارکم بوده. بنابراین به ایجاد محتوا و جزوه ها و سیلابس های درسی دراین حوزه می پردازد. شیرویه می گوید، این صنف، صنفی مردانه بود.

وقتی برای گرفتن مجوز تاسیس آموزشگاه اقدام می کردم، می گفتند در این صنف مردانه چه می کنی؟ البته این چالش ها من را مصمم تر می کرد و استقامت می کردم و کارها را به نوعی پیش بردم که به عضویت هیات مدیره اتحادیه صنفی این حوزه درآمدم و الان خانم های زیادی در این حوزه حضور دارند و آموزشگاه ایجاد کرده اند.

دکتر شیرویه در ادامه حضور در حوزه طلا و جواهر رشته های تراش سنگ های قیمتی و طراحی را به آموزش و پرورش ارائه داده و در مدارس رشته کارو دانش آموزش  وپرورش این مهارت ها بنا نهاده است و دیپلم طراحی طلا و جواهرو تراش سنگهای قیمتی را در آموزش و پرورش برای اولین بار راه اندازی کرد.

در دانشگاه علمی و کاربردی هم برای رشته طراحی طلا و جواهر با گروه هیات علمی دانشگاه سیلابس مقطع لیسانس را تدوین کردند. چند سالی از آموزش و پرورش فاصله گرفته و به گفته خودش امسال دوباره به آموزش و پرورش پیشنهاد همکاری داده  است.

می گوید بچه های دبیرستانی ذهنی بکر و مشتاق دارند و در بهترین سن برای یادگیری این مهارت ها هستند. بنابراین باید اصول مدونی برای آموزش در این زمینه داشته باشیم.

آغاز راه

سرمایه اولیه برای آغاز کارش 10میلیون تومان بوده است: تجهیزات و وسایل را به این قیمت خریداری کردیم. البته با تورم موجود اگر کسی بخواهد آموزشگاهی تاسیس کند باید بین 60 تا 100میلیون تومان تنها برای خریداری دستگاه ها و وسایل هزینه کند. حتی تا 200میلیون تومان هم می توان برای تجهیز آموزشگاه هزینه کرد. چون دستگاه ها تغییر کرده و مدرن شده.استاندارد فضای آموزشگاهی از 75 متر شروع می شود.

در آموزشگاه من در هر شیفت کاری 16نفر آموزش می بینند و در طول روز سه شیفت سه تا چهار ساعته برگزار می کنیم. 50درصد افرادی که در سکه آموزش دیده اند، دارای برند هستند و مشغول به کار هستند. حتی بعضی به خارج از ایران رفته اند و چون مدرک فنی وحرفه ای دارند در هر جای دنیا می توانند کار کنند چون این مدارک و آموزش ها را قبول دارند. خارج از کشور پایه آموزش ها مشابه ماست و تنها وسایل و مواد اولیه متفاوتی دارند. شیرویه اضافه می کند: هر کس این کار را جدی بگیرد، امکان موفقیتش بالاست. تاکنون به حدود 300نفر آموزش داده است.

وی در ادامه و در مورد میزان مراجعه افراد برای یادگیری این مهارت ها می گوید: خانم ها در بخش طراحی بسیار موفق عمل می کنند و ذهن پویایی در این زمینه دارند. آقایان بیشتر در بخش ریخته گری و کارهای سخت مانند مخراج کاری و آبکاری این حوزه موفق عمل می کنند و خانم ریخته گر شاید چند نفر داریم.

من شاگرد 70ساله داشتم که کارهای بسیار زیبایی هم می ساخت. یعنی حضور در این رشته سن و سال خاصی یا رشته تحصیلی ویژه ای نمی طلبد. طلاسازی و تراش جواهر نه تنها آموزش یک هنر و اشتغال به کاری هنری است بلکه به نوعی تخلیه روحی هم محسوب می شود و بنابراین کلاسی روان درمانی هم به شمار می رود.

رشته های طلایی و درآمدزایی طلایی

20رشته فعال در زمینه طلا، جواهر و سنگ داریم. از این 20رشته چند رشته به هم مرتبط است و بخشی ارتباطی به هم ندارند. شیرویه با بیان این جملات ادامه می دهد: برای اینکه کسی یاد بگیرد و پول دربیاورد باید طلاسازی، جواهرسازی و طراحی را یاد بگیرد. این آموزش ها به این صورت است که طلاسازی 3ماه، جواهرسازی 3ماه و طراحی از پایه تا 5ماه و طراحی طلا و جواهر تا 5ماه و طراحی با کامپیوتر تا 4ماه. در کل حدود یک سال و نیم برای این سه مرحله زمان لازم است. با این سه رشته می توان کار کرد و پول به دست آورد.

طلاسازی یک و نیم میلیون تومان، طراحی پایه هم یک و نیم میلیون تومان و طراحی کامپیوتری تا دو میلیون تومان یعنی حدود 5میلیون تومان برای باید هزینه کنند. افرادی که آموزش می بینند و حتی در خانه و در فضایی 2 در 3متر می توانند کارگاه خانگی  راه اندازی کنند. برای بخش سنگ فضایی یک متری هم کافی است. یک دستگاه تراش سنگ نیاز است که نمونه های جدیدش تقریبا بی صدا است و می توان در محیط خانه استفاده کرد و قیمت این دستگاه ها هم تا 5میلیون تومان است.

عضو هیات مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان طلا و جواهر کشور در مورد زمینه کار افرادی که این آموزش ها را می بینند، می گوید: کسی که این آموزش ها را می بیند می تواند در کارگاه های طلاسازی استخدام شود و تا ماهی یک میلیون تومان درآمد داشته باشد یا سفارش می گیرند و در خانه کار می کنند یا نمایشگاهی از آثار خود ارائه می دهند که درآمدهای خوبی هم نصیبشان می شود.

مثلا یکی از افراد که خط نستعلیق را با نقره کار می کند، آثارش تا 3میلیون تومان به فروش می رسد.  وی ادامه می دهد: اگر فرهنگ این کار ترویج شود می تواند بحران بیکاری را کنترل کندو الان هستند هنرمندانی که با سنگ رودخانه کار می کنند و آثار ارزشمندی می سازند، حتی افراد کم توان، مدجویان بهزیستی و زندانیان می توانند با آموزش ها لازم از این حوزه کسب درآمد کنند.

موسس آموزشگاه سکه در ادامه اضافه می کند: ما طلا را تنها طلا می بینیم اما در دنیای امروز به سمت تلفیق می روند و هنر جدیدی ارائه می دهند. ما حجاری را از تخت جمشید داریم و می تواند روی سنگ ها و جواهرات پیاده شود. این ویژگی ها مزیت نسبی حوزه طلا و جواهر ایران است و می تواند به برندی برتر در سطح جهان تبدیل شود. ما اساتیدی از ایتالیا دعوت کردیم و وقتی طراحی های ایرانی را دیدند، می گفتند هیچ ایرادی نمی تواند بگیرد.

در حالی که خود آنها از طراحان برند معروف بودند. اما از ایران کار بین المللی بیرون نمی آید چون برندسازی نکرده اند و کسی کارهای ایرانی را نمی شناسد. در همین زمینه کلاس هایی با حضور اساتید ایتالیایی برگزار کردیم و مشکلات زیادی از تولیدکنندگان طلا و جواهر ایران رفع شد. همین الگو موجب شده که افراد بیشتری بخواهند به سمت علمی  شدن و استفاده از روش های نوین حرکت کنند. این کار برای اولین بار چندماه پیش اتفاق افتاد.

پژوهش های استادانه

تحقیقات زیادی در حوزه طلا و جواهر و شناخت طرح ها و نمادهای ایران انجام داده است. از یزد گرفته تا خوزستان و جواهرات و زیورآلات زنان عشایر شیراز. می گوید این نمادها و این طرح ها چون معانی و مفاهیم یک فرهنگ کهن را یدک می کشند باید در دنیای معاصر روی طلا و جواهر کار شوند. چون در نهایت این طرح های بومی می توانند زمینه های تفاوت و برندشدن جواهرات ایران را فراهم کنند.

بنابراین باید ارتباطات بین المللی ایجاد کنیم. متاسفانه به آثار جوانان اهمیت نمی دهیم و ایده هایشان را نادیده می گیریم. باید گروهی یا سازمانی با اسپانسر قوی آثار ایرانی را به سطح جهان عرضه کند. شیرویه می گوید این طرح ها را تا حدودی گردآوری کرده ایم. هر چند پژوهش کماکان در ایران مهجور است و ارگان ها هزینه ای در این موارد اختصاص نمی دهند. البته در سطح دانشگاه ها و در حوزه پایان نامه ها چنین پژوهش هایی انجام شده که کارهای ارزشمندی است.  

سبک زندگی شخصی

می گوید از خانواده ام ممنونم که در همه این شرایط سخت همراهیم کرده اند. همین امر موجب می شود که بیش از پیش به کارش بپردازد و کارش را جدی بگیرد. شیرویه می گوید من ساخته سال های سختم. هر چه بیشتر سختی می کشم، انرژی بیشتری می گیرم و هر چه را به دست می آوردم دیگر قصد از دست دادنش را ندارم چون رشد اصلی من هم در همین دوران سخت اتفاق افتاده است.