ساخت نیروگاه در عراق صرفه اقتصادی ندارد

ایـران، در کــشـورهای همسایه از جمله عراق به ساخت نیروگاه اقدام می‌کند، اما فعالان بخش خصوصی بر این باورند که ساخت نیروگاه در عراق صرفه اقتصادی نداشته و بهتر است ایران برق حاصل از نیروگاه‌های داخلی را به این کشور صادر کند. در مقابل، درآمدهای نفتی را صرف خرید یا احداث نیروگاه در کشورهایی کند که منابع گازی کافی در اختیار دارند تا با این روش ارزش افزوده بیشتری نصیب کشور شود.

صدور خدمات فنی و مهندسی یکی از راه‌های کسب درآمد برای بسیاری از کشورهای دنیا است. ایران نیز از این قاعده کلی مستثنا نیست. در حال حاضر، بیش از 20 کشور جهان از خدمات فنی و مهندسی ایران استفاده می‌کنند و سهم صنعت آب و برق از صدور خدمات فنی و مهندسی کشور حدود 60 درصد است، اما فعالان بخش خصوصی بر این باورند که دولت می‌تواند علاوه بر صدور خدمات فنی و مهندسی ارزش افزوده مضاعفی را با سرمایه‌گذاری مناسب در کشورهای هدف، نصیب کشور کند.

حمیدرضا صالحی، عضو هیات‌مدیره و دبیر کل فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته در پاسخ به این پرسش که آیا بهتر نیست به جای ساخت نیروگاه در عراق، برق به این کشور صادر کنیم، می‌گوید: نیروگاهی مانند «نیروگاه سبز عراق» تـوسـط مـجـمـوعه‌ای از شرکت‌های ایرانی نظیر صانیر، مپنا، ایران ترانسفو و کابل‌سازی‌های داخلی ساخته شده‌است.

وی ادامه می‌دهد: این نیروگاه‌ با توان فنی و مهندسی ایران ساخته شد. هزینه دریافتی برای ساخت آن به مراتب کمتر از هزینه‌هایی است که کشورهای اروپایی در مزایده اعلام کردند.

صالحی با اشاره به اینکه نیروگاه سبز عراق با فاینانس این کشور ساخته شده، بیان می‌کند: گاز این نیروگاه از ایران به سمت کشور عراق کشیده شده‌است. بنابراین، فعالیت در عراق از این نظر که هنوز در این کشور تکنولوژی مناسب وجود ندارد، برای شرکت‌های ایران مناسب است، اما بهتر آن است که درآمدهای نفتی صرف سرمایه‌گذاری در کشورهایی شود که منابع طبیعی و سوخت موردنیاز نیروگاه‌ها را در اختیار دارند تا سود حاصل از این سرمایه‌گذاری وارد کشور شود.

وی اضافه می‌کند، به دلیل نبود منابع سوخت کافی در عراق بهتر است نیروگاه‎هایی در جنوب کشور ساخته شده و برق آن به این کشور صادر شود.

دبـیـر کـل فـدراسـیون صادرات انرژی و صنایع وابسته می‌گوید: نیروگاه‌های هم سطح دریا بیشترین میزان راندمان را دارند. بنابراین، برای تامین برق عراق بهتر است در جنوب کشور نیروگاه‎های متعدد ساخته شود تا علاوه بر تامین نیازهای کشور عراق، بخشی از برق حاصل از این نیروگاه‌ها را به عمان و کشورهای جنوب خلیج فارس صادر کنیم.

ترکمنستان بازار هدف مناسبی برای ایران

به اعتقاد صالحی ایران باید برای تبدیل شدن به هاب انرژی منطقه برنامه مشخصی داشته باشد؛ بنابراین، باید در اتصال شرق به غرب کشور، نقش فعالی ایفا کند.

وی بر این باور است که سرمایه‌گذاری در ترکمنستان برای ایران صرفه اقتصادی دارد، زیرا گاز زیادی در این کشور محبوس شده و برق آن هم قابل انتقال نیست. بنابراین، اگر براساس توافق بین دو کشور، نیروگاه با سرمایه ایران در این کشور ساخته شود، می‎توانیم منافع خوبی نصیب کشور کنیم. ضمن آنکه پتانسیل‌های خوبی برای سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی این کشور وجود دارد.

دبیر کل فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته تاکید می‌کند: سرمایه‌گذاری پول نفت برای خرید زمین و ایجاد نیروگاه‌های جدید در سایر کشورهای دارای منابع سوختی، نه تنها از ایجاد تورم در داخل کشور جلوگیری می‌کند، بلکه سود بیشتری به کشور وارد می‌شود، زیرا کشورهایی نظیر عربستان نیز تجربه‌های مشابهی در این زمینه دارند.

از آنجا که ایران منابع گازی زیادی در اختیار دارد و بخشی از این منابع نیز بین ایران و عراق مشترک است، اما یافتن بازار مناسب برای صادرات این حجم از گاز کار بسیار دشواری است. صالحی بر این باور است که با ساخت نـیـروگـاه‌های مختلف در جنوب، امکان استفاده بیشتر عراق از میادین گازی مشترک را به حداقل می‌رسانیم. ضمن آنکه منابع گازی مازاد در نیروگاه‌ها هزینه می‌کنیم.

وی ادامه می‌دهد: اگر ایران با استفاده از شبکه برق خود واسط شرق و غرب کشور شود، به راحتی می‌تواند در 10 سال آینده مدیریت انرژی منطقه را به عهده گیرد.

نیروگاه نجف، هدیه ایران به عراق

در مــقــابـل نــظـرات بـخـش‌خصوصی، علیرضا دائمی معاون برنامه‌ریزی و اقتصاد وزارت نیرو معتقد است، برای برنامه‌ریزی در زمینه ساخت نیروگاه در یک کشور، مجموعه ارزیابی‌های اقتصادی و اجتماعی در سیاست‌گذاری‌ها تاثیرگذار خواهد بود.

وی درباره دلیل حضور ارزان کشور در ساخت نیروگاه‌های عراق می‌گوید: ایران می‌تواند بخشی از برق عراق را در داخل کشور تولید کند، اما در عین حال، در راستای ایجاد ظرفیت‌های بنیادی در این کشور و ارتقای روابط، مایل به صدور خدمات فنی و مهندسی به عراق هستیم.

دائمی عنوان می‌کند: غربی‌ها تلاش می‌کنند که همواره کشورهای در حال توسعه را ضعیف نگه دارند. اما ایران به دنبال تقویت همه‌جانبه و توسعه همسایگان خود است.

وی اضافه می‌کند: این خوب نیست که ایران در داخل خود از نظر ساخت نیروگاه‌ و تجهیزات نیروگاهی مستقل شود، اما کشورهای همسایه همچنان ضعیف بمانند و بدون داشتن زیرساخت‌ها، برق نیروگاه‌های ایران را دریافت کنند.

مـعـاون بـرنـامـه‌ریزی و اقتصاد وزارت نیرو با اشاره به اینکه بخش خصوصی ایران در کشور عراق فعال است، از ساخت یک واحد نیروگاهی در نجف اشرف با کمک خیرین ایرانی و مپنا خبرمی‌دهد. وی می‌گوید: این نیروگاه هدیه ملت ایران به مردم نجف بوده و دو هفته پیش با حضور وزیر نیرو بهره‌برداری از آن آغاز شده‌است.