در حالی که نرخ بیکاری زنان جوان 15تا 24ساله در کشور 4/43درصد است 19 استان کشور هم از نرخ بیکاری بالای 40درصد زنان جوان برخوردار هستند. آمارهایی که در خصوص بیکاری زنان از سوی مرکز آمار ایران منتشر میشود، نشان از شرایط بسیار نامتعارف اشتغال برای زنان جوان دارد.
هماکنون استان چهارمحال و بختیاری با 84.4درصد بالاترین نرخ بیکاری زنان 15تا24 ساله را به خود تخصیص داده و این در حالی است که 10 استان کشور دارای نرخ بیکاری 50 و بیش از 50درصد هستند. بالا بودن نرخ بیکاری زنان جوان در حالی است که نرخ بیکاری زنان در کل کشور بیش از دو برابر مردان است، به طوری که بیکاری زنان 19.4 و مردان 9درصد در بهار امسال بوده است.
لیلی دانشمند، یکی از فعالان بخشخصوصی در کاریابی در گفتوگو با ایرنا گفت: بیشتر کارفرمایان تمایل دارند که به دلیل برخی از مرخصیها نظیر مرخصی زایمان که برای زنان در نظر گرفته شده، از نیروی کار مردان استفاده کنند. کارفرمایان حتی در بسیاری از موارد وقتی که کارجویی زن با داشتن سابقه کار و کارجویی مرد بدون سابقه کار تقاضای شغل دارند، استخدام مردان بیسابقه را بر زنان دارای سابقه کار، ترجیح میدهند.
به گفته دانشمند، هماکنون نزدیک به 80درصد خروجیهای دانشگاهها را زنان تشکیل میدهند و این در حالی است که در بازار کار چنین تقاضایی برای جذب زنان وجود ندارد. بیتردید بازار کار در هر کشوری با حضور زنان و مردان توانمند به تعادل میرسد و در صورتی که شرایط برای حضور یکی از جنسیتها فراهم نشود، تعادل بازار کار دچار خدشه خواهد شد.
بازار کار ایران امروز با مشکلات بیشماری مواجه است. در وهله نخست، بیکاری مهمترین معضل این بازار است. تعطیلی بسیاری از واحدهای اقتصادی یا کارکردن برخی از واحدها با حداقل ظرفیت در سالهای اخیر شرایط کار را با دشواری مواجه کرده است. در سالهای اخیر به دلیل آنکه سرمایهگذاری در کشور تقلیل یافت، ایجاد مشاغل نو و همچنین حفظ مشاغل موجود با دشواریهای بسیاری مواجه شد. برخی از برنامهریزان تصور میکردند، با گسترش آموزش عالی در کشور میتوانند فرآیند حضور جوانان را به بازار کار با تاخیر مواجه کنند و از بیبرنامگی افزایش جمعیت دهه 60 بتوانند خود را رهایی بخشند.
شاید این راهکار فقط برای چند سال جوابگو باشد، اما در سالهای بعد تجمع جوانان برای حضور در بازار کار افزایش مییابد که در نهایت، بازار کار با نیروی کاری مواجه خواهد شد که تحصیلات عالی دارند و خواست آنها نسبت به قبل متفاوت شده است. بیتردید، در صورتی که در سالهای گذشته آموزش مهارت در کشور رونق میگرفت و ارزش کسب مهارت ارج نهاده میشد، بسیاری از جوانان با کسب مهارت میتوانستند در بازار کار حضور یابند.
بازار کار ایران از تبعیض جنسیتی، نبود سرمایهگذاری و تنشهای بینالمللی که در سالهای اخیر بر کشور وارد شد، تاثیر خود را بر بازارهای بینالمللی کار ایران گذاشت، به طوری که این بازار از دستمزد اندک، نبود امنیت شغلی، انبوه جوانان متقاضی کار و بسیاری از مصائب دیگر رنج میبرد و همه این رنجها برای زنان مضاعف است.
فرآیند توسعه با حضور مردان و زنان توانمند، قابل تحقق است و در صورتی که زنان را نادیده بگیریم، توسعه قابل تحقق نخواهد بود. شرایط کنونی جامعه ایران میطلبد که مردان و زنان در بازار کار حضور داشته باشند، زیرا در ابعاد کوچک نه تنها خانواده به دلیل پایین بودن دستمزد قادر به اداره خانواده با یک دستمزد نیست، بلکه در ابعاد بزرگتر جامعهای که زنان را در فعالیتهای اقتصادی نادیده بگیرد نمیتواند گامهای توسعه اقتصادی و اجتماعی را بهآرامی بردارد.