به گزارش فرصت امروز به نقل از دنیای خودرو، صنعت خودرو ایران یکی از بزرگ ترین و حیاتی ترین بخش های اقتصادی کشور است که تاثیر زیادی بر اشتغال، رشد اقتصادی و توسعه فناوری های نوین دارد. این صنعت به ویژه در دهه های گذشته با چالش های زیادی مواجه بوده است؛ ازجمله تحریم های بین المللی، کمبود تکنولوژی های روز و مشکلات مدیریتی که همگی موجب کاهش کیفیت خودروها و افزایش هزینه های تولید شده اند. اما درعین حال، این صنعت از ظرفیت های زیادی برای رشد و پیشرفت برخوردار است و می تواند با اتخاذ سیاست های مناسب به یکی از صنایع پیشرو در منطقه تبدیل شود. در سال های اخیر، به رغم مشکلات موجود، تلاش هایی برای ارتقای کیفیت خودروهای داخلی و افزایش تولید انجام شده است.
به ویژه در شرایط فعلی، با توجه به تحریم ها و محدودیت ها، خودروسازان ایرانی با چالش های فراوانی در تامین قطعات و فناوری های نوین روبه رو هستند. در این میان، برخی خودروسازان با بهره گیری از ظرفیت های داخلی و بهبود فرآیندهای تولیدی توانسته اند بر مشکلات فائق آیند و به افزایش تولیدات خود بپردازند.
محمود نادی، کارشناس صنعت خودرو در گفت وگو با «دنیای خودرو» گفت: «یکی از مسائلی که همواره برای خودروسازان ایرانی به چالش تبدیل شده، مساله قیمت گذاری دستوری است، به ویژه در حالی که قیمت گذاری خودروها باید با توجه به هزینه های واقعی تولید و بازار رقابتی انجام شود، سیستم قیمت گذاری دستوری در بسیاری از موارد موجب کاهش کیفیت و افزایش نارضایتی مشتریان شده است.
این شرایط نه تنها به ضرر خودروسازان است، بلکه مصرف کنندگان نیز در نهایت از خرید خودروهای با کیفیت پایین تری بهره مند می شوند که این امر فشار مضاعفی به اقتصاد کشور وارد می آورد.» وی افزود: «علاوه بر این، صنعت خودرو ایران نیازمند جذب سرمایه گذاری خارجی است تا بتواند در برابر رقابت های جهانی و تقاضاهای داخلی تاب بیاورد.
سرمایه گذاران خارجی می توانند با انتقال تکنولوژی های نوین و ارتقای کیفیت محصولات، بازارهای جدیدی را برای خودروهای ایرانی باز کنند. اما این امر مستلزم ایجاد بستری مناسب برای همکاری با خارجی ها و همچنین اصلاحات قانونی و مدیریتی است که به توسعه پایدار این صنعت کمک کند.»
نادی ادامه داد: «با اتخاذ سیاست های صحیح و سرمایه گذاری در بخش های مختلف این صنعت، می توان آینده ای روشن برای خودروسازی ایران متصور شد. بهبود کیفیت، توجه به تحقیقات و توسعه، افزایش رقابت پذیری و حمایت از خودروسازان داخلی، می تواند به این صنعت کمک کند تا به سطحی قابل رقابت با بازارهای جهانی برسد. اگر دولت و خودروسازان بتوانند به این اهداف دست یابند، صنعت خودرو ایران قادر خواهد بود در آینده ای نزدیک در راستای تحقق اهداف اقتصادی کشور گام های موثری بردارد.»
با توجه به رکود بازار، چه عواملی باعث شد خودروسازان تصمیم به افزایش قیمت کارخانه ای خودروها بگیرند؟
افزایش قیمت کارخانه ای خودروها به دلیل فشارهای متعدد اقتصادی بر خودروسازان صورت گرفت. یکی از مهم ترین عواملی که باعث این تصمیم شد، افزایش چشمگیر هزینه های تولید است. ازجمله این هزینه ها می توان به افزایش نرخ مواداولیه، دستمزدها، و هزینه های حمل ونقل اشاره کرد که خودروسازان را تحت فشار قرار داده است.
علاوه بر این، دیرکرد در پرداخت بدهی ها به قطعه سازان نیز خودروسازان را با مشکلات مالی مواجه کرده و این امر موجب شده است افزایش قیمت ها به عنوان یک راهکار برای بهبود وضعیت مالی در نظر گرفته شود. با این حال، سیاست های قیمت گذاری دستوری نیز تاثیر زیادی در این تصمیم داشته است. در واقع، خودروسازان برای جبران اختلاف بین قیمت تمام شده تولید و قیمت فروش، به دنبال افزایش قیمت کارخانه ای خودروها هستند. اما این اقدام در نهایت می تواند بر رکود بازار بیفزاید، زیرا قدرت خرید مصرف کنندگان همچنان پایین است و ممکن است تقاضا در برابر قیمت های بالاتر کاهش یابد.
آیا این افزایش قیمت می تواند تاثیر مثبتی بر وضعیت بدهی خودروسازان به قطعه سازان داشته باشد؟ به چه صورت ممکن است این تغییرات در تامین مالی و روابط تجاری میان این دو گروه صنعتی اثرگذار باشد؟
افزایش قیمت کارخانه ای خودرو می تواند به طور نسبی جریان نقدینگی خودروسازان را بهبود بخشد و در نتیجه، آن ها قادر خواهند بود بخشی از بدهی های خود را به قطعه سازان پرداخت کنند. این موضوع می تواند به طور موقت مشکلات مالی خودروسازان را کاهش دهد و زمینه را برای ادامه تولید فراهم کند. با این حال، این به معنی حل کامل مشکلات مالی خودروسازان نیست. افزایش قیمت ها باید با تدابیر دیگر مانند اصلاح ساختار بدهی ها و مدیریت منابع مالی همراه شود تا مشکلات بنیادین این صنعت به طور واقعی حل شوند.
در غیر این صورت، افزایش قیمت ها تنها یک راهکار موقتی خواهد بود و ممکن است در آینده به دلیل عدم توجه به مشکلات اساسی، خودروسازان دوباره با بحران های مشابه مواجه شوند. بنابراین، در کنار این اقدامات، باید به دنبال راه حل های پایدارتری برای بهبود وضعیت مالی خودروسازان و قطعه سازان بود.
واکنش بازار آزاد به این افزایش قیمت را چگونه ارزیابی می کنید؟ چه تاثیری بر رفتار مصرف کنندگان و تولیدکنندگان یا بر رقابت میان برندهای مختلف گذاشته است؟ آیا تغییراتی در الگوهای خرید و تقاضای بازار ایجاد کرده است؟
باتوجه به شرایط اقتصادی، افزایش قیمت کارخانه ای خودرو، واکنش همیشگی را در بازار آزاد به همراه نداشت. یعنی به همان نسبتی که قیمت در کارخانه تغییر کرد، در بازار شاهد رشد قیمت نبودیم و دایره نوسان محدودتر بود. این موضوع باعث کاهش فاصله قیمت های کارخانه و بازار شد. حتی جهش های پیاپی نرخ ارز هم نتوانسته بازار خودرو را همپای خود بالا بکشد، تاجایی که در برخی ایام به رغم افزایشی بودن قیمت دلار، روند بازار خودرو کاهشی بوده است.
درحقیقت، رکود حاکم بر بازار خودرو و کاهش قدرت خرید مصرف کنندگان موجب می شود که بازار آزاد نتواند به این عوامل فزاینده واکنش متناسبی نشان دهد. بسیاری از خریداران به دلیل افزایش قیمت ها و کاهش توان مالی، از خرید خودرو منصرف شده اند و در نتیجه تقاضا در بازار آزاد کاهش یافته است.
این امر باعث می شود حتی با وجود افزایش قیمت ها، شکاف قیمتی میان بازار کارخانه ای و بازار آزاد همچنان پابرجا بماند. در نتیجه، احتمالا در کوتاه مدت، این افزایش قیمت ها فقط فشار بیشتری به بازار وارد خواهد کرد و روند بهبود بازار آزاد به کندی پیش خواهد رفت. برای برون رفت از این وضعیت، نیاز به برنامه ریزی دقیق و افزایش تولید خودرو برای پاسخ به نیاز واقعی بازار است.
با توجه به نرخ ۷۹هزار تومانی دلار در زمان انجام این مصاحبه، اگر نرخ ارز در آینده نوسانات شدیدتری داشته باشد و وارد کانال ۸۰هزار تومانی شود، آیا بازار خودرو دوباره به این متغیر واکنش نشان خواهد داد؟
نوسانات نرخ ارز در سال های اخیر تاثیرات قابل توجهی بر بازار خودرو داشته و این روند ممکن است در آینده نیز ادامه یابد. صنعت خودرو به دلیل وابستگی به واردات قطعات و مواد اولیه، به شدت تحت تاثیر تغییرات نرخ ارز قرار دارد. به عبارت دیگر، افزایش نرخ ارز می تواند به سرعت هزینه های تولید خودرو را بالا ببرد و این امر مستقیما بر قیمت خودرو ها تاثیر خواهد گذاشت. اما با توجه به روندهای گذشته، بازار خودرو ممکن است واکنش های غیرمنطقی به نوسانات ارز نشان دهد. افزایش بی رویه قیمت ها به ویژه در دوره های نوسانی نرخ ارز، ممکن است تنها به دلیل ترس از افزایش قیمت ها در آینده باشد. به همین دلیل برای جلوگیری از این واکنش ها، باید سیاست هایی در جهت تثبیت نرخ ارز و کاهش وابستگی صنعت خودرو به واردات اتخاذ شود.
آیا مصرف کنندگان خودرو در شرایط فعلی باید به بازار آزاد مراجعه کنند یا بهتر است شانس خود را در طرح های فروش خودروسازان بیازمایند؟
در شرایط فعلی، خریداران بهتر است از طرح های فروش خودروسازان بهره مند شوند. به دلیل فاصله قیمتی میان نرخ کارخانه ای و بهای بازار آزاد، خرید از طریق طرح های فروش خودروسازان می تواند گزینه بهتری باشد. این در حالی است که بازار آزاد درحال حاضر با رکود مواجه است و قیمت ها به دلیل عدم تقاضای کافی، ممکن است کاهش نیابد. درعین حال اگر مصرف کننده ای قصد خرید از بازار دارد هم باید با دقت بیشتری وارد بازار شود و از خرید در این شرایط صرفا به دلیل شایعات یا ترس از افزایش قیمت ها خودداری کند. درمجموع، با توجه به شرایط اقتصادی موجود، پیشنهاد می شود که خریداران تا زمانی که بازار به ثبات نسبی نرسیده است، از خرید در بازار آزاد خودداری کرده و از طرح های فروش رسمی استفاده کنند. هرچند برای کسی که به این زودی ها قصد فروش خودرو خریداری شده را ندارد و هدفش مصرف طولانی مدت است، خرید از بازار غیرمنطقی نیست.
آیا صنعت خودرو ایران با توجه به چالش های اقتصادی، فناوری های نوین و تغییرات سریع در بازار جهانی، قادر است با خودروسازان بین المللی رقابت کند و جایگاه خود را در عرصه جهانی حفظ کند؟ چه عواملی می توانند بر توانایی این صنعت در رقابت موثر تاثیر بگذارند؟ آیا سیاست های حمایتی دولت می توانند به ارتقای کیفیت و افزایش تولید داخلی کمک کند؟
صنعت خودرو ایران از نظر فنی و فناوری هنوز فاصله زیادی با خودروسازان جهانی دارد. درحالی که این صنعت توانسته است در برخی زمینه ها به خودکفایی نسبی دست یابد، اما در زمینه های پیشرفته تر مانند فناوری های الکتریکی، سیستم های پیشرفته رانندگی و کیفیت ساخت، همچنان عقب تر از رقبا است.
مشکلاتی همچون عدم دسترسی به تکنولوژی های روز دنیا، تحریم ها و کمبود سرمایه گذاری در بخش تحقیق وتوسعه نیز مزید بر علت شده است. با این حال، خودروسازان ایرانی به ویژه در زمینه تولید خودروهای اقتصادی و پرتیراژ، توانسته اند نیازهای بازار داخلی را برآورده کنند. اما برای رقابت با خودروسازان جهانی، نیاز به تغییرات اساسی در فرآیندهای تولید، نوآوری در طراحی و استفاده از تکنولوژی های جدید است. بدون ارتقای کیفیت، قابلیت های فنی و رعایت استانداردهای جهانی، صنعت خودرو ایران نمی تواند به رقابت با بزرگان صنعت خودرو ادامه دهد.