رونق کارت‌ فروشی جایگزین رونق تولید

خبر وارد شدن کالاهای خارجی به لیست وام خرید کالاهای ایرانی بادوام، اجرای طرحی که قرار بود با تسهیلات ارزان قیمت و برای تحریک تقاضای بازار انجام شود را بازهم زیر سوال برده است. هر چند به گفته مسئولان بانک مرکزی نرخ بهره تسهیلات برای خرید لوازم خارجی بالاتر است و به‌صورت عقود مبادله‌ای 21‌درصد خواهد بود اما اصل ماجرا مورد انتقاد و اعتراض تولیدکنندگان ایرانی واقع شده است. هفته گذشته مسئولان بانک مرکزی رقم 4200‌میلیارد تومان را برای تامین مالی این طرح اعلام کردند و خبر از تبدیل کارت‌های خاص به عام دادند. در این تغییر و تحولات، کارت اعتباری برای همه افرادی که درآمد مشخص ماهانه دارند (براساس میزان دریافتی)، صادر می‌شود و کالاهای خارجی نیز در سبد خرید دارندگان این کارت‌ها قرار می‌گیرند اما با نرخ بهره بیشتر!

دولت سازوکار مناسبی ندارد

سلطان‌حسین فتاحی، مدیرعامل و بنیانگذار شرکت صنایع امرسان، در گفت‌و‌گو با «فرصت امروز»، با ابراز نارضایتی از این موضوع، می‌گوید: در طرح خرید کارت‌های اعتباری با توجه به تغییرات زیادی که تاکنون رخ داده، مشخص است دولت سازوکاری برای اجرای درست آن ندارد. از سوی دیگر قرار گرفتن کالاهای خارجی در این طرح هم بازار رقابتی کنونی را از بین می‌برد. فتاحی می‌افزاید: تا پیش از اعلام طرح خرید کالای بادوام ایرانی، بازار لوازم خانگی جنب و جوش داشت و از رونق مناسبی برخوردار بود اما از زمانی که این طرح رسانه‌ای شد، کسانی که قصد خرید داشتند منتظر کارت‌های اعتباری شدند و بازار از رونق افتاد.

تشدید رکود با کارت اعتباری

وی که به پایان این کار خوشبین نیست، می‌گوید: در آخر هم تولیدکنندگان لوازم خانگی از این طرح سودی نمی‌برند و کار به جایی می‌رسد که به جای رونق تولید، کارت فروشی رونق می‌گیرد. این طرح کمکی به تولید نمی‌کند و نه تنها رکود اقتصادی حاکم کاهش نمی‌یابد، بلکه تشدید هم می‌شود. فتاحی با اشاره به احتمال بهره 16 تا 18‌درصدی کارت اعتباری کالا می‌گوید: در این صورت هیچ جذابیتی برای مصرف‌کننده ایجاد نمی‌شود. از دولت خواهش می‌کنیم اگر هم حمایتی از صنایع نمی‌کند دست کم پیش از اجرای چنین طرح‌هایی که با آزمون و خطا همراه است، جارو جنجال رسانه‌ای به‌پا نکنند و جلوی دوربین‌های تلویزیونی مانور خبری ندهند. ما مانند خودروسازان از قدرت چانه‌زنی و لابی‌گری برخوردار نیستیم که برای دولت تصمیم بگیریم، انتظار داریم دولت هم در کار ما اختلال ایجاد نکند.

مدیرعامل شرکت صنایع امرسان، با انتقاد از تیم اقتصادی دولت، تصریح می‌کند: به نظر می‌رسد دولت بیشتر تلاش خود را برای رفع مشکلات خودروسازان قرار داده و برای سایر بخش‌های تولید که سهم زیادی در ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی دارند، سازوکاری ندارد. در این میان نمی‌دانیم چرا مسئولان حرف‌ها و طرح‌های خام و نپخته خود را به سرعت در اختیار رسانه‌ها قرار می‌دهند و روی بازار تاثیر منفی می‌گذارند؟

بازپرداخت 12 ماهه جذابیتی ایجاد نمی‌کند

محمد سجادی فر، مدیرعامل شرکت صنعتی پُلار نیز در همین زمینه به «فرصت‌امروز»، می‌گوید: از ابتدا قرار بود طرح رونق اقتصادی برای تحریک تقاضا در بخش تولید کالاهای با دوام ایرانی باشد و اهداف طرح کمک به صنایع داخلی ترسیم شد اما در میانه راه همه چیز تغییر کرد و هر روز شاهد تغییر و تصمیم‌های جدیدی هستیم که از سوی مسئولان اعلام می‌شود. وی می‌افزاید: در حال حاضر هم بهره 12‌درصدی و بازپرداخت 18 تا 24 ماهه که از ابتدا اعلام شده بود، منتفی شده و کل طرح نیز از جریان افتاده است. وقتی نرخ تورم در کشور 15 تا 16‌درصد است، بنابراین اجرای طرح با بهره بیش از 16‌درصد و بازپرداخت 12 ماهه، هیچ جذابیتی برای مصرف‌کننده ندارد.

خرید با کارت اعتباری، طرح شکست‌خورده

مدیرعامل شرکت صنعتی پلار تصریح می‌کند: از سوی دیگر، هر چه سقف وام پایین‌تر بیاید نیز از جذابیت آن کاسته می‌شود. در مجموع به نظر من طرح کارت اعتباری خرید کالای ایرانی یک طرح شکست خورده است و پایان خوشی برای تولیدکنندگان و صنایع لوازم خانگی ندارد. وی می‌گوید: ما تولیدکنندگان بخش خصوصی (لوازم خانگی) که در چند سال اخیر از حمایت‌های دولت بهره‌ای نبرده‌ایم می‌دانیم که باید مشکلات مان را خودمان حل کنیم و چشم امید به دولت نداریم.

یک بام و دو هوای حمایت از تولید و واردات

حبیب‌الله انصاری، دبیرکل انجمن صنایع لوازم خانگی ایران، در گفت‌و‌گو با «فرصت‌امروز»، با انتقاد از قرار گرفتن کالاهای خارجی در طرح خرید کارت اعتباری تصریح می‌کند: این کار مسئولان هیچ توجیهی ندارد که هم کالاهای خارجی را وارد کنند و هم برای فروش آن تسهیلات بدهند حتی با نرخ بهره بالا. این کار آنها یعنی حمایت از واردات و تولیدکنندگان خارجی!

وی می‌گوید: ماهیت کارت‌های اعتباری براساس تصمیمی که با پیگیری‌های وزیر صنعت گرفته شده بود، رونق بازار لوازم خانگی تولید داخل و تحریک تقاضا بود. حتی در چارچوب این تصمیم شرط‌های اولیه‌ای مانند کارخانه‌هایی که مجوز بهره‌برداری تولید از وزارت صنعت دارند، مطرح شد. توجیه دیگر هم رکود حاکم بر بازار و فروش محصولات دپو شده در انبار کارخانه‌ها بود که با ورود کالاهای خارجی در این طرح، کل آن زیر سوال رفت.

رونق تولید یا واردات؟

وی با طرح پرسش‌هایی آن را دارای ابهامات زیادی می‌داند و می‌افزاید: چرا دولت برای خریدارانی که توان خرید کالای خارجی دارند، تسهیلات اختصاص می‌دهد؟ آیا می‌توان پذیرفت کسانی که توان خرید کالای خارجی دارند، منتظر دریافت کارت اعتباری هستند؟ آیا هدف دولت از ارائه این کارت‌ها رونق بازار کالاهای وارداتی است در حالی که کالاهای داخلی با کیفیت در کشور تولید می‌شوند؟ این تصمیم به چه کسانی کمک می‌کند؟

انصاری تاکید می‌کند: بازار لوازم خانگی پر از محصولات با کیفیت داخلی است و دولت از یک سو اعلام می‌کند که نیازی به واردات نداریم، در حالی که برای کالاهای خارجی تسهیلات اختصاص می‌دهد و مصرف‌کننده را تشویق به خرید کالاهای خارجی می‌کند. این دوگانگی‌ها به صنایع ضربه می‌زند.

وزارت صنعت پاسخگو باشد

وی اظهار می‌کند: بانک مرکزی و بانک‌های عامل باید اعتبارهای موجود را در راستای تامین نیازهای اقشار کم درآمد جامعه هزینه کنند تا چرخ تولید نیز از این راه بچرخد و واحدهای تولیدی با ایجاد شغل و درآمد برای افراد بیکار بخشی از مشکلات اقتصادی و اجتماعی را برطرف کنند.

دبیرکل انجمن صنایع لوازم خانگی ایران همچنین از وزارت صنعت خواست تا در این زمینه پاسخگو باشد. وی می‌افزاید: وزارت صنعت باید توضیح دهد که چه تفاهمی میان آنها و مسئولان بانک مرکزی شده که آنها چنین طرحی را پذیرفته‌اند و اجازه داده‌اند کالاهای وارداتی هم در طرح خرید کالای ایرانی جای بگیرند. انصاری هم با ابراز ناخشنودی از این طرح می‌گوید: در کل به اجرای این طرح خوشبین نیستم. این تصمیم زمان‌بر و دستخوش تغییرات زیادی شد که آن را از اهدافش دور کرد. به نظر من مسئولان نباید پیش از مطالعه و بررسی‌های کامل طرح کارت اعتباری، آن را رسانه‌ای می‌کردند.