در نخستین روز معاملاتی هفته، شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران با افزایش دو دهم واحد به 65 هزار و 29 واحد رسید، اما در بازار نقدی فرابورس ایران شاخص کل با شش واحد افت به رقم 703 واحد رسید. درحالیکه معاملات نخستین روز کاری هفته با سقوط شاخص کل بورس به ارتفاع 64 هزار واحد آغاز شده بود، در دقایق پایانی با مثبتشدن نماد معاملاتی پتروشیمی خلیجفارس از سقوط نجات یافت. فراز و فرودهای شاخص کل بازار سهام در شرایطی اتفاق میافتد که این روزها اخبار مثبتی درخصوص کیفیسازی پالایشگاهها و نرخ خوراک شرکتهای پتروشیمی و گزارشهای 9 ماهه شرکتها به گوش میرسد، اما برای غلبه برفضای بیاعتمادی حاکم بر بازار سهام، بورس تهران نیازمند حمایتی عملی است.
در این شرایط، شرکتهای حقوقی نیز حمایت شایسته و بایستهای را از شاخص کل به عمل نیاوردند تا بیاعتمادی سهامداران حقیقی تشدید شود. مشخص شدن نرخ سود بانکی، نرخ بهره مالکانه معادن و شفاف شدن نرخ خوراک و تعیین فرمول نهایی میتواند تعادل را به بازار سهام بازگرداند. بازار سهام از خرداد تا دیماه سال 92 شاهد رشد شاخص کل بورس در مدت هفت ماه بوده است و افت ارزش سهام شرکتها در بورس از دیماه سال 92 و از ارتفاع 89500 واحد شروع شد و در طول یک سال گذشته ارزش سهام شرکتها نیز در برخی موارد کاهش بیش از 50 درصدی را به خود دیده است. پس از آن دور جدید روند کاهشی بازار سهام از سوم آذرماه جاری، با انتشار خبر تمدید مذاکرات هستهای آغار شد.
افزایش حضور سرمایهگذاران خارجی در بازار سهام ایران
از خبرهای مهم پیرامون بازار سهام اینکه در طول دو ماه اخیر 27 سرمایهگذار خارجی پس از پشتسر گذاشتن مراحل قانونی، کدهای سهامداری خود را دریافت کرده و به جمع سهامداران بازار سهام ایران ملحق شدند. سرمایهگذارانی از آلمان، انگلیس، سوریه، چین (8 نفر) و افغانستان (16 نفر) در ماههای آذر و دیماه امسال وارد بازار سهام ایران شدهاند. نخستین کد سهامدار خارجی بازار سهام ایران را آبانماه سال 1373 یک شرکت آلمانی دریافت کرد و تاکنون 313 کد سهامدار خارجی در این بازار صادر شده است.
آمارها نشان میدهد روند ورود سرمایهگذاران خارجی به بازار سهام ایران در سال 93 رشد داشته است، به طوریکه از ابتدای سال تا پایان دیماه، تعداد 97 سرمایهگذار خارجی از کشورهای انگلیس، روسیه، آلمان، سوییس، چین، هند، ترکیه، لبنان، آفریقایجنوبی، امارات، نروژ، یونان، اندونزی، مالدیو، هنگکنگ، عراق، پاکستان، سوریه و افغانستان وارد بازار سهام ایران شدهاند.
دلایل اقتصادی افت بورس
کاهش بیسابقه قیمتهای جهانی و تصمیم کشورهای عضو اوپک به تثبیت سقف تولید باعث شده است تا قیمت جهانی نفت و قیمت سبد نفتی اوپک در مسیر کاهشی قرار گیرد. کاهش قیمت نفت با وجود آنکه در ساختار کلی اقتصاد ایجاد تشنج میکند بر کالاهایی که بهطور مستقیم از نفت تاثیر میگیرند، نیز موثر است. کاهش قیمت نفت برای برخی صنایع و شرکتهای بورسی تهدید است و برای برخی دیگر شرایطی مناسب برای کسب بازده و سود رقم میزند، اما اگر قیمت نفت باتوجه به مرگ پادشاه عربستان سعودی روند افزایشی خود را در پیش گیرد، رونق را به شرکتهایی چون شیمیایی، روغن موتور و صنایع مرتبط برمیگرداند.
همچنین استقراض دولت از بانکها دلیل دیگری است که بهصورت غیرمستقیم در افت این روزهای بورس تاثیرگذار است. در ششماهه اول سال جاری میزان استقراض دولت از بانکها 18هزار میلیارد تومان رشد کرده و از 72 هزار میلیارد تومان به 90 هزار میلیارد تومان رسیده است. از سوی دیگر تلاش دولت برای کاهش بودجه عمرانی و فرار از کسری بودجه احتمالی یکی از دلایل مهم در ریزش شاخص کل بورس بوده است. اگر بودجه عمرانی دولت رشد داشته باشد، باعث رونق بازار در شرکتهای فولادی، سیمانی و صنایع نهایی خواهد بود.
دلایل سیاسی افت بورس
زمانبر شدن مذاکرات هستهای ایران و نتیجه مبهم آن نیز از دیگر عواملی است که بازار بورس را تحتالشعاع قرار میدهد، زیرا عدمحصول نتیجه در مذاکرات هستهای میتواند روی سودآوری بسیاری از شرکتهای صادرکننده اثرگذار باشد و شرکتهای واردکننده را با مشکل مواجه کند. طولانی و زمانبر شدن این روند از حوصله بسیاری از سرمایهگذاران و سهامداران خارج است و باعث خروج نقدینگی از بازار سهام میشود. قطعی شدن توافقات هستهای و کاهش تحریمها میتواند بر بسیاری از سهام شرکتهای بورسی و جو روانی و کلیت بازار تاثیر مثبت بگذارد.