رسیدن به رتبه پنجاهم در جهان افتخار نیست

سرانجام برنامه راهبردی توسعه صنعتی کشور که رونمایی شده بود منتشر و در معرض ارزیابی فعالان صنعتی و اقتصادی قرار گرفت و البته راهنمایی است برای حرکت کاروان صنعتی و معدنی کشور در 10سال آینده و تا افق 1404. در بین صنایعی که مورد بررسی قرار گرفته‌اند صنعت نساجی و پوشاک در اولویت یازدهم رشته‌های صنعتی قرار گرفته و برای آن اهدافی از جمله افزایش حجم اشتغال، افزایش سهم ارزش افزوده، صادرات 3میلیارد دلار با احتساب چرم و کفش و در نهایت رسیدن به رتبه سوم منطقه و پنجاهم در جهان در نظر گرفته شده است.

کسب رتبه پنجاهم در جهان

1- به‌نظر نمی‌رسد که بیش از 50کشور در جهان و در بخش نساجی و پوشاک دارای اسم و رسمی باشند که ما هدف خود را پس از اجرای یک برنامه 10‌ساله رسیدن به این مرتبه قرار داده‌ایم. به هر حال شأن و لیاقت نساجی و پوشاک در کشور ما بیش از رتبه پنجاهم جهان است و رسیدن به این هدف و قرار گرفتن دراین مکان نمی‌تواند افتخاری برای کشور ما و صنعت ریشه‌دار و کهن نساجی باشد.

کسب رتبه سوم در منطقه

2- در برنامه راهبردی، مسئولان مربوط هدف نساجی و پوشاک را برای سال 1404 در منطقه را رسیدن به رتبه سوم تعیین کرده‌اند و هدف صادراتی آن‌ رسیدن به مبلغ 3میلیارد دلار اعلام کرده‌اند در حالی‌که برمبنای آمار ارائه شده در همین سند، ارزش صادراتی فعلی منسوجات کشورهای منطقه مانند ترکیه، بنگلادش، پاکستان و هند به ترتیب 28، 25، 14 و 36 میلیارد دلار ذکر شده است. چطور است که ارزش صادرات نساجی، پوشاک، چرم و کفش ما در سال 1404 قرار است به 3 میلیارد دلار برسد و به اعتبار آن به رتبه سوم منطقه صعود کنیم؟ در حالی‌که همین الان صادرات کشورهای نامبرده چندین برابرارزش کل تولیدات منسوجات ما و صادرات هدفگذاری شده ما است.

تقاضای 32 میلیارد دلاری منسوجات
در سال1404

3- در برنامه راهبردی، مصرف سالانه منسوجات، پوشاک و چرم در کشور، 20 میلیارد دلار اعلام شده است که اگر فرض کنیم 5 میلیارد دلار آن از طریق واردات، قاچاق و کالای همراه مسافر تامین می‌شود بنابراین 15 میلیارد دلار ارزش سالانه تولیدات نساجی و پوشاک در کشور است.

چنانچه رشد تقاضای داخلی کشور را سالانه 5 درصد در نظر بگیریم، بنابراین در سال 1404 با بازاری مصرفی به ارزش 32 میلیارد دلار در کشور روبه‌رو خواهیم بود که اگر هدف صادراتی 3میلیارد دلاری را نیز به آن بیفزاییم، باید در سال 1404 جمع ارزش تولیدات منسوجات و پوشاک کشور به 35 میلیارد دلار بالغ شود (یعنی 133 درصد افزایش ارزش تولیدات داخلی) تا هم بتوانیم نیاز داخل را برآورده سازیم و هم به هدف صادراتی تعیین شده دست پیدا کنیم. البته همان‌طور که در برنامه راهبردی هم پیش‌بینی شده است، چنانچه بتوانیم قبل از سال 1404 به عضویت کامل سازمان تجارت جهانی درآییم موضوع به‌کلی فرق کرده و دیگر نیازی به مبارزه با قاچاقچیان منسوجات نخواهیم داشت.

200 هزار میلیارد ریال سرمایه‌گذاری در صنعت نساجی و پوشاک

4- در برنامه راهبردی اشاره شده است که شاغلان نساجی و پوشاک از 280 هزار نفر فعلی به 500هزار نفر در سال 1404 افزایش خواهند یافت، یعنی به‌طور متوسط سالی 22هزار نفر.
در همین سند اشاره شده است که هزینه ایجاد یک شغل در صنعت نساجی و پوشاک معادل 900میلیون ریال است. بنابراین به‌فرض ثابت ماندن فرصت‌های شغلی فعلی در صنعت نساجی و پوشاک و به‌منظور افزایش 220هزار نفری شاغلان این صنعت، نیاز به حداقل 200هزار میلیارد ریال سرمایه‌گذاری طی 10سال آینده در این بخش است و چنانچه بخش ارزی این سرمایه‌گذاری را 65درصد از کل هزینه‌ها در نظر بگیریم به مبلغی حدود 130هزار میلیارد ریال یا 4میلیارد دلار سرمایه‌گذاری ارزی در طی 10سال آینده نیازمندیم.

به عبارت دیگر به‌طور متوسط سالی 400 تا 450میلیون دلار (با احتساب تورم سالانه) سرمایه‌گذاری ارزی نیاز خواهد بود که عمدتا در بخش خرید ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی هزینه خواهد شد. به نظر نمی‌رسد با این حجم سرمایه‌گذاری سالانه که در برنامه راهبردی پیش‌بینی شده و تقریبا معادل روند سال‌های اخیر قبل از تحریم‌ها است بتوان شاهد تحولی کیفی و شگرف درصنعت نساجی و پوشاک بود و این صنعت کماکان با همین وضعیت فعلی ادامه حیات خواهد داد.

لزوم ارائه برنامه‌های یک‌ساله و کوتاه‌مدت

علی‌ای‌الحال اینک که برنامه راهبردی توسعه صنعتی که حاصل نگرش مسئولان صنعتی کشور به صنایع مختلف کشور است رونمایی شده لازم است دفتر تخصصی نساجی و پوشاک هم برای تحقق اهداف این سند نسبت به اعلام برنامه‌های سالانه خود طی 10سال اجرای برنامه اعم ازروند افزایش صادرات سالانه، اهداف و بازارهای صادراتی، حجم و محل سرمایه‌گذاری‌های موردنظر، نحوه افزایش سهم نساجی در ارزش افزوده بخش صنعت، محل افزایش 220هزار نفری شاغلان صنعت نساجی و پوشاک و افزایش سهم منسوجات از بازار داخلی و سایر برنامه‌های خود اطلاع‌رسانی کند.

* کارشناس صنعت نساجی