در پساتحریم فقط صنایع رقابت پذیر زنده می مانند

«تکنولوژی پایین صنایع و خودروسازان مهم‌ترین عامل کاهش بهره‌وری آنهاست.» این دلیلی است که رؤیا طباطبایی، رییس سازمان ملی بهره‌وری ایران برای پایین بودن بهره‌وری درون بنگاهی صنایع در ایران بیان می‌کند و معتقد است که وضعیت بهره‌وری در صنایع رضایت بخش نیست. روزنامه «فرصت امروز» در هفته جاری، در گزارشی تحت عنوان «صنعت درگیر بهره‌وری پایین می‌ماند» به چالش‌های پیش روی صنایع در حوزه بهره‌وری پرداخت. در این گزارش کارشناسان اقتصادی نامساعد بودن فضای کسب‌و‌کار، بوروکراسی‌های عریض و طویل اداری، هزینه‌های تحمیل شده از سوی دولت، رکود حاکم بر بازار و عقب‌ماندگی تکنولوژی را از مهم‌ترین دلایل پایین بودن بهره‌وری در صنایع دانستند. اکنون رئیس سازمان ملی بهره‌روی ایران نیز بر این اظهارنظرها صحه می‌گذارد.

طباطبایی در نشست خبری مجازی خود که روز گذشته برگزار شد، درباره دلیل پایین ‌بودن بهره‌وری در صنایع ایران، اظهار کرد: «متاسفانه بسیاری از صنایع ما به دلیل تکنولوژی پایین، زیر ظرفیت تولید می‌کنند و برای برخی از آنها عملا بازاری وجود ندارد.» 

او در پاسخ به پرسش «فرصت امروز» مبنی بر اینکه با توجه به اینکه صنایع ما از پایین بودن بهره‌وری سرمایه و بهره‌وری نیروی کار رنج می‌برند و پایین بودن بهره‌وری نیروی کار به اعتقاد کارشناسان اقتصادی، یکی از دلایل مهم هزینه تمام شده بالا در صنایع است، سازمان ملی بهره‌وری چه برنامه‌ای برای مدیریت این بهره‌وری و افزایش آن دارد؟ بیان کرد: «برای اینکه بتوانیم مشکل بهره‌وری را در بنگاه‌ها حل کنیم نیاز به کار کارشناسی درون بنگاهی است. یعنی باید مشکلات تک‌تک بنگاه‌ها بررسی شده و سپس برای آنها راهکار پیدا شود. نمی‌توان یک دستور کلی را برای همه بنگاه‌ها صادر کرد.»

جوینت ونچر تنها راه نجات خودروسازان

رییس سازمان ملی بهره‌وری همچنین درباره معضل پایین بودن بهره‌وری در صنعت خودروسازی تصریح کرد: «با کلی‌گویی نمی‌توان هیچ گامی برای صنعت برداشت. متاسفانه سطح تکنولوژی در خودروسازی‌های ما پایین است و تحریم‌ها نیز موجب شده تا خودروسازان از دسترسی به تکنولوژی‌های روز دور بمانند. اکنون با توجه به تقاضای پایین موجود در بازار، خودروسازان ما چاره‌ای به جز پیوستن به خودروسازان خارجی برای تامین نیاز تکنولوژیک خود ندارند.»

طباطبایی، در پاسخ به این پرسش که برای رقابت‌پذیری کسب‌و‌کارها در سطح بین‌المللی چه اقداماتی صورت گرفته است؟ گفت: «اکنون در حال شناسایی کسب‌و‌کارهایی هستیم که قابلیت رقابت‌پذیری و بهره‌وری بیشتری دارند. اما هنوز به یک جمع‌بندی کامل درباره آنها نرسیده‌ایم.»

ارتباطات بالاترین سهم بهره‌وری را دارد

او با بیان اینکه از بین بخش‌های نه‌گانه اقتصاد، ارتباطات بالاترین بهره‌وری را داشته است، تاکید کرد: ‌«ما نیازمند سرمایه‌گذاری‌های خارجی برای دسترسی به تکنولوژی‌های روز هستیم. همچنین باید اصلاح ساختاری در بنگاه‌ها صورت بگیرد. امیدواریم با برداشته‌شدن تحریم‌ها فقط صنایعی در صحنه باقی بمانند که امکان رقابت دارند.»

رییس سازمان ملی بهره‌وری با تاکید براینکه وضعیت بهره‌وری در بخش صنعت رضایت‌بخش نیست، درباره برنامه جامع بهره‌وری توضیح داد: «برنامه جامع بهره‌وری در 25‌مرداد‌ماه سال جاری به تصویب هیات دولت رسیده و به‌زودی ابلاغ می‌شود. چند سند از جمله سند بهره‌وری سبز که به بخش‌های کشاورزی و صنعت برمی‌گردد، در دل این برنامه دیده شده است. همچنین ارتقای بهره‌وری متکی بر رقابت‌پذیری و نوآوری در چارچوب توسعه پایدار از دیگر مواردی است که در این برنامه مورد تاکید قرار گرفته است.»

سهم 22‌درصدی بهره‌وری از رشد اقتصادی

طباطبایی با اشاره به اینکه براساس برآوردهای اولیه وضعیت بهره‌وری در سال 93 بهتر از سال‌های 91 و 92 بوده است، اظهار کرد: «رشد بهره‌وری در برنامه‌های توسعه‌ای بعد از انقلاب حدود 1/1 از کل رشد اقتصادی که 4‌درصد بود، است. یعنی سهم بهره‌وری رقمی حدود 22‌درصد بوده، در حالی‌که در برنامه‌های توسعه‌ای حدود 33 درصد از رشد اقتصادی باید از طریق بهره‌وری تعیین می‌شده است. امیدواریم اکنون که قیمت نفت پایین آمده و ناچاریم بر صنعت تکیه کنیم و نه بر ثروت طبیعی، سهم بهره‌وری نیز افزایش یابد.»

او همچنین درباره بهره‌وری پایین نیروی کار در کشور، تصریح کرد: «بهره‌وری پایین نیروی کار در برخی از صنایع به نیروی انسانی ما برنمی‌گردد. اگر تکنولوژی مناسب در اختیار نیروی کار ما قرار گیرد، نیروی کار ما نیز بهره‌وری مناسب را خواهد داشت. امیدواریم با رفع تحریم‌ها صنایعی در صحنه باقی بمانند که قابلیت رقابت‌پذیری را دارند. هر صنعت را باید در زیرگروه‌های خودش مورد بررسی قرار داد و برایش راهکار ارائه کرد. در همین راستا سازمان ملی بهره‌وری از افراد متخصص مصاحبه به عمل می‌آورد و نام آنها را در لیست متخصصان بهره‌وری قرار می‌دهد. سپس اگر بنگاهی تمایل به کمک گرفتن از این متخصصان داشت، این لیست در اختیار بنگاه‌ها قرار می‌گیرد.»