نمایشگاههای بینالمللی که شاید حضور در آنها بزرگترین آرزوی هر صادرکننده یا تولیدکنندهای باشد، فرصتی فراهم میکند تا این فعالان اقتصادی پایشان به بازارهای جهانی برسد. این نمایشگاههای بینالمللی نه تنها معرفیکننده ایدهها و فکرهای نو در تولید و صادرات هستند، بلکه برای صاحبان این ایدهها و کشور برگزارکننده سکویی میشوند تا توانمندیها، قابلیتها و خدماتشان را به دیگر ملیتها برسانند. این مراکز محلی برای تبادل اطلاعات، فناوری، صنعت و انتقال آنها به دیگر همنوعان خود در سراسر جهان تبدیل شدهاند. ویژگی این اتفاق گرد هم آمدن، تولید کننده، صادر کننده، مصرفکننده، توزیعکننده و همه عوامل این چرخه است.
صادرکنندگان از اغلب شهرهای جهان در یک نمایشگاه بزرگ بینالمللی جمع میشوند تا نه تنها چرخ تجارت را در جهان بچرخانند، که رونق اقتصادی، ارز، اشتغال، استفاده بهینه از منابع ملی و طبیعی، پیشرفت فنی و تکنولوژی و صدها مزیت دیگر را به جامعه انسانی هدیه کنند. اما بازرگانان و صادرکنندگان ایرانی برای حضور در این نمایشگاهها چه موانعی دارند و با حضور در این نمایش زنده تبلیغاتی در دسترسی به بازارهای جهانی چقدر موفق هستند؟
فرهاد رهنما، عضو انجمن صنایع لوازم خانگی ایران با بیان اینکه شرکت در نمایشگاههای بینالمللی برای تجار هر کشوری لازم است، به «فرصت امروز» میگوید: نمایندگان دولت باید در نمایشگاههای بزرگ بینالمللی بازرگانان خود را همراهی کنند، ایرانیها همیشه یتیم در این نمایشگاهها شرکت میکنند و پشتیبانی و حمایت دولت را ندارند.
مدیر عامل گروه پلار ادامه میدهد: در برگزاری نمایشگاههای بزرگ، بینالمللی و شناخته شده، اغلب سفیران و نمایندگان ارشد کشورهای شرکتکننده در نمایشگاه در کنار بازرگانان خود حضور پیدا کرده که برای آنها نوعی ایجاد دلگرمی و حمایت است. رهنما میافزاید: سفارتخانهها و نمایندگان رسمی کشور ما باید در حاشیه برگزاری این نمایشگاهها برنامهای برای سمینار، همایش یا ضیافتی با حضور تجار دیگر کشورها داشته باشند، زیرا تفاهمنامه، دوستی و ارتباطات واقعی میان تجار و بازرگانان در این نشستها فراهم میشود.
به گفته این فعال اقتصادی، شرکت در نمایشگاههای بینالمللی برای تجار یک ضرورت و تاثیر بسیار مثبت آن در تجارت خارجی اجتنابناپذیر است و حضور دولت در حاشیه این نمایشگاهها نقش قابل توجهی در جلب تجار دیگر کشورها دارد. رهنما میگوید: نکته دیگر اینکه هزینههای شرکت در این نمایشگاهها در برخی موارد برای صادرکنندگان بالاست و ضرورت دارد دولت در این مورد کمک حال تجار باشد.
بازرگانان و دلگرمی از دولت
مسئله نبود حمایتهای مالی از جانب دولت، انتقاد رییس اتحادیه صادركنندگان گیاهان دارویی و فرآوردههای غذایی ایران نیز است. جلیل مغازهای که شرکت در نمایشگاههای بینالمللی را بهترین فرصت برای بازاریابی و جلب مشتری میداند، در چگونگی مسائل پیش روی شرکتکنندگان ایرانی در نمایشگاههای بینالمللی میگوید: ما برای حضور فعال و موفق به توجه دولت نیاز داریم. در آیین نامه سازمان توسعه تجارت، بازگشت 70 تا 80 درصد از هزینه غرفهها به بازرگانان پیشبینی شده است، اما دریغ از کوچکترین کمک، دولت در این خصوص حتی نیم نگاهی هم به صادرکنندگان ندارد.
مغازهای با بیان اینکه دولت در حال حاضر در شرایط اقتصادی سختی قرار دارد و ممکن است این شرایط ایجاب نکند که به بازرگانان کمک کند، ادامه میدهد: زمانی سازمان توسعه تجارت در یک نمایشگاه خارجی مثلا نمایشگاه سیال در فرانسه یا آلمان، یک سالن 400 متری اجاره میکرد و غرفهها بین شرکتکنندگان تقسیم میشد و برای ما شرکت در نمایشگاه به صرفه بود، اما حالا انجام این کار را به شرکت دیگری واگذار میکند که آن شرکت هم برای اینکه هزینههای خودش و همراهانش را تامین کند غرفههایی را به قیمت بالاتر به بازرگانان میدهد که برایشان گران است بنابراین، اغلب ترجیح میدهیم، خودمان تقاضای شرکت در نمایشگاه بدهیم و بهطور شخصی و مستقیم شرکت کنیم. نمایشگاههای خارجی میتوانند یکی از موثرترین راههای توسعه صادرات غیرنفتی و مهمترین شعار اقتصادی دولت باشد. دستیابی به اقتصاد پایدار و رشد مطلوب که از مهمترین اهداف توسعه هر کشوری محسوب میشود، محتاج به استفاده از الگوهای اقتصادی تجربه شده و موفق در کشورها است که نمایشگاههای بینالمللی میتوانند یکی از راههای رسیدن به آن باشند. اگر تا دیروز تجارت موفق فقط در رابطه میان دولتها اتفاق میافتاد، امروز ملتها بهعنوان نزدیککننده دولتها میتوانند سهم قابل توجهی در شکلگیری روابط تجاری داشته باشند.