خطرهای انسانی بیخ گوش میراث فرهنگی

میراث فرهنگی را می‌توان مهم‌ترین سند اعتبار و قدمت یک کشور به شمار آورد؛ آنچه که از نسل‌های پیشین به نسل حاضر می‌رسد و نگاه داشتن و مراقبتش به نفع نسل‌های آینده است. میراث فرهنگی اما همواره از خطرهایی که انسان و آسیب‌های انسانی برایش به‌وجود آورده رنج کشیده است. آسیب‌هایی که انسان در طول سال‌ها بر جان میراث فرهنگی وارد کرده، سنگین و گاهی جبران‌ناپذیر بوده است.

بلایای طبیعی و درگیری‌های مدنی در سراسر دنیا، نه تنها باعث از دست رفتن جان صدها هزار انسان بیگناه شده است بلکه بر بسیاری از جایگاه‌های مهم میراث فرهنگی در سراسر زمین، اثر مخرب گذاشته است. زوال، آسیب‌های جزیی، نابودی کامل یا از دست دادن ارزش فرهنگی، دستاورد این خطرهای طبیعی و آسیب‌های انسانی برای میراث فرهنگی زبان بسته است.

بوترینت، نمونه‌ای غم انگیز از بدرفتاری با میراث فرهنگی

خطر آسیب‌های طبیعی و غفلت‌های انسانی بسیاری از جایگاه‌های میراث فرهنگی در کشور آلبانی را تهدید می‌کند. جاذبه گردشگری بوترینت یکی از آنها است. این منطقه که از ماقبل تاریخ محلی برای سکونت مردمان یک سرزمین بوده حالا در خطر قرار گرفته است. بوترینت زمانی محل زندگی یونانیان باستان، زمانی دیگر شهری از روم و زمانی نیز جایگاه اسقف‌ها بوده است. پس از آن امپراتوری بیزانس یا همان امپراتوری روم شرقی کنترل بوترینت را در دست گرفت، این البته پس از یک دوره کوتاه حکومت ونیزی‌ها بود. این شهر در اواخر قرون وسطی پس از تشکیل باتلاق‌هایی در این منطقه به شهر متروکه تبدیل شد.

این شهر تاریخی اما در دهه‌های اخیر با خطرات زیادی مواجه بوده است. خطراتی چون اثر سوء آشوب‌های مدنی در اوایل سال 1997 و غارت موزه در طول این آشوب‌های مدنی. در واقع این آشوب‌های داخلی باعث شد تا انسان به سادگی بتواند به این میراث ارزشمند دست درازی کند. غارت و تخریب آثار از جمله آسیب‌های انسانی است که به این شهر وارد آمد. البته بلایای طبیعی چون زلزله هم در رنجور شدن این شهر ماقبل تاریخ بی‌تاثیر نبوده است.

و نتیجه اینکه...

در حال حاضر جایگاه‌های مهم میراث فرهنگی در جهان باید مستقل از تغییرات سریع اجتماعی و اقتصادی حفظ شده و حتی از اثرات موجود و احتمالی بلایای طبیعی و خطرات انسانی محافظت شوند. نگهداری از این جایگاه‌ها از آن جهت اهمیت دارد که این آثار نماینده یکتای هر کشور برای نشان دادن توانایی‌های باستانی آن هستند.
در این میان آموزش مردم برای ارزش‌گذاری به این میراث تکرار نشدنی و قانع کردن آنها برای نگهداری از تاریخ و پیشینه خودشان می‌تواند بسیار راهگشا باشد.