خط روی خط افتادن از نوع هوایی

پرواز بر فراز آسمان‌ها برای بسیاری از شهروندان دنیای مدرن، پدیده‌ای متداول است. ساده‌ترین راه برای داشتن پروازی مطمئن و با کیفیت، انتخاب خطوط هوایی معتبر است. خطوط هوایی مشهور، در سراسر جهان روزانه میلیون‌ها نفر را از نقطه‌ای به نقطه‌ای دیگر جابه‌جا می‌کنند و البته میلیون‌ها بلیت فروشی، مقادیر قابل‌توجهی درآمد و تعداد بی‌شماری شغل در کنار هر پرواز وجود دارد. بر این اساس، طبیعی است اگر خطوط هوایی را بخش سودآوری برای اقتصاد هر کشور تلقی کنیم. ادغام ایرلاین‌ها پدیده‌ای است که گهگاه در بین خطوط هوایی رخ می‌دهد و پیامدها و تبعات متعددی را دربرخواهد داشت. اما علت این حرکت چیست و چه مزایا یا معایبی برای مسافران، مدیران خطوط و کارمندان در پی خواهد داشت؟

ادغام‌های پر سرو صدا

اوایل سال 2013 میلادی خبری در بین خبرگزاری‌های معتبر آمریکا پخش شد که حاکی از تصمیم دو شرکت معتبر هواپیمایی برای ادغام بود. این دو شرکت که یکی با نام «شرکت هواپیمایی آمریکا» و دیگری «شرکت هواپیمایی ایالات متحده» شناخته می‌شوند، تصمیم گرفتند برای تشکیل بزرگ‌ترین خطوط‌هوایی در جهان به یکدیگر بپیوندند. پیوندی که موجب می‌شود شبکه‌ای جهانی از نزدیک به 6700 پرواز در روز به بیش از 330 مقصد در بیش از 50کشور و بیش از 100هزار کارمند در سراسر جهان تشکیل شود. این دو شرکت برای نیل به این منظور برای خرید 600 هواپیمای جدید تا پایان سال 2015 برنامه‌ریزی کرده‌اند. حال با گذشت دو سال از انتشار این خبر، نشریات معتبر به بررسی تبعات این تصمیم بزرگ که هنوز به مرحله نهایی و اجرا نرسیده است پرداخته‌اند.

مزایا: آنچه بیش از هرچیز مورد توجه نشریات و کارشناسان مدافع این ادغام بوده است، گسترش خطوط هوایی، تعداد پرواز‌ها و سود‌آوری خطوط هوایی در درازمدت است. افزون بر این، آمارها نشان می‌دهد طی یک دهه گذشته و با توجه به افزایش 40 درصدی قیمت سوخت، بسیاری از خطوط هوایی مستقل در آستانه ورشکستگی یا فلج مالی قرار داشته‌اند، این در حالی‌است که ادغام خطوط هوایی معتبر میزان احتمال ورشکستگی خطوط هوایی را کاهش می‌دهد. «ژان برویکر» استاد اقتصاد دانشگاه کالیفرنیا در گفت‌وگو با رویترز، اذعان کرده است: برخلاف باور عمومی، ادغام شرکت‌های معتبر هوایی، نه‌تنها قیمت بلیت‌ها را افزایش نمی‌دهد، بلکه پروازهایی با ابعادی وسیع‌تر، قدرت انتخاب بیشتر و قیمتی مقرون به صرفه‌تر در اختیار مشتریان خواهد گذاشت.

معایب: «اسکات سانچز» استادیار دانشکده مدیریت جونز برنچ معتقد است آنچه در طرح‌های ادغام ایرلاین‌ها درنظر گرفته نمی‌شود، روحیه و وضعیت کاری کارمندان ایرلاین‌هاست. این همان نکته‌ای است که نیویورک تایمز با تیتر «چه کسی از ادغام ایرلاین‌ها سود می‌برد» مورد بررسی قرار داده است، مصاحبه با کارمندان شرکت‌های هوایی نشان می‌دهد بسیاری از آنها تمایلی به ادغام با دیگر شرکت‌های هوایی ندارند و این ادغام را نوعی انقلاب در زمینه فرهنگ و ویژگی‌های حاکم بر محیط شغلی خود ارزیابی می‌کنند. در واقع تنش و فشار ناشی از ادغام ایرلاین‌ها تا حد زیادی بر دوش کارمندان رده پایین قرار دارد. شاید بی‌دلیل نیست که داگ‌پارکر، مدیر اجرایی خطوط هوایی آمریکا در گفت‌وگو با آسوشیتدپرس ادغام با شرکت ایالات متحده را چالشی بزرگ نامیده است.

با وجود این معایب و مزایا، میزان ادغام خطوط هوایی در آمریکا نسبتا چشمگیر بوده است. در واقع نخستین ادغام‌ها در خطوط هوایی آمریکا در دهه 60 میلادی آغاز شد و تاکنون نیز ادامه داشته است.

بازار سهام و ادغام ایرلاین‌ها

در بازارهای سهام کشورهای اتحادیه اروپا 17 شرکت معتبر هوایی با یکدیگر مبارزه می‌کنند، در این میان برخی شرکت‌های هواپیمایی برای افزایش ارزش و اعتبار سهام خود به مبادلات سهام با دیگر ایرلاین‌ها می‌پردازند. مبادله 33درصد سهام بین برلین ایر و سوییس داروین، مبادله 29درصد بین هواپیمایی الاتحاد و اسکاندیناوی و مبادله 49درصد بین الاتحاد و صربستان ایر از همین نمونه‌هاست. اما فروش سهام یا انتقال ارزش سهم بین شرکت‌های هوایی فقط به مرحله کاغذبازی محدود نمی‌شود. افتتاح پروازهای مشترک، توسعه فرودگاه‌های اختصاصی و خرید هواپیماهای جدید از جمله فواید ادغام سهام بین شرکت‌های هوایی است، البته این ادغام‌ها فقط به ایرلاین‌های اروپایی محدود نمی‌شود. گرچه در سال 2005 میلادی، کمیسیون اقتصادی اتحادیه اروپا طی بخشنامه‌ای خطوط هوایی را ملزم به گسترش روابط اقتصادی در سطح بین‌الملل کرد، اما شرکت‌های ثروتمندی چون الاتحاد که خاستگاه آسیایی دارند نیز با ورود به بازارهای اروپایی تلاش در ادغام و وابستگی هرچه بیشتر با رقبای اروپایی خود دارند.