تعریف چند اصلاح مهم بنیادی در بازار بورس

قابلیت نقدشوندگی

معرفی شرکت‌ها طبق رتبه نقدشوندگی به معنای ارزندگی یا کم ارزش بودن سهام نبوده و این متغیر صرفا به معنای سهولت در خرید یا فروش سهام شرکت‌ها است. قابلیت نقدینگی یک ورقه سهم به معنای امکان فروش سریع آن است. هرچه سهامی را بتوان سریع‌تر و با هزینه کمتری به فروش رساند، قابلیت نقدینگی آن بیشتر است، اوراق بهاداری که به‌طور روزانه و به دفعات مکرر معامله می‌شود، نسبت به اوراق بهاداری که با تعداد محدود یا دفعات کم معامله می‌شوند، قابلیت نقدینگی بیشتر و در نهایت ریسک کمتری دارند. فهرست 50شرکت فعال‌تر بورس که هر سه ماه یکبار توسط بورس اوراق بهادار ایران منتشر می‌شود، راهنمای مناسبی برای انتخاب سهامی است که از قابلیت نقدینگی برخوردارند.

رتبه نقدشوندگی سهام شرکت‌های بورسی برآیند شش عامل است: تعداد روزهای باز بودن نماد معاملاتی، تعداد خریداران روزانه، تعداد سهام معامله شده در روز، حجم ریالی معاملات، تعداد دفعات معامله و متوسط ارزش روز بازار شرکت‌ها. رتبه هر شرکت نشان‌دهنده آن است که از چه سرعت زمانی لازم برای خرید یا فروش برخوردار است.

ارزش ذاتی

ارزش ذاتی سهام قیمتی است كه عوامل اصلی و موثر در ارزش سهام را در نظر گرفته و آن را از قیمت ‌جاری بازار متمایز می‌كند. ارزش ذاتی هر سهم از نسبت حقوق صاحبان سهام (سرمایه + اندوخته طرح و توسعه + اندوخته قانونی + اندوخته احتیاطی+ سود انباشته) به تعداد سهام منتشره به دست می‌آید و در مقایسه با ارزش اسمی هر سهم سنجیده‌ می‌شود. هر چه ارزش ویژه هر سهم از قیمت اسمی سهام بیشتر باشد، سهام آن شرکت از موقعیت و استحکام بالاتری برخوردار است. هدف از تحلیل ارزش ذاتی مقایسه آن با قیمت بازار سهم است. عوامل بنیادی موثر بر ارزش سهم عموما كمتر از قیمت بازار تغییر می‌كنند و تحلیلگران امیدوارند كه تفاوت بین ارزش ذاتی و قیمت بازار را به‌خصوص در بازاری كه كارایی كامل ندارد دریابند. هدف اصلی از این مقایسه تشخیص این است كه آیا در حال حاضر سهام موردنظر ارزان (زیر قیمت حقیقی) است یا گران (بالای قیمت حقیقی)، اگر سهمی ارزان باشد بازار اثر عوامل بنیادی را كه قیمت بالاتری از قیمت بازار برای سهم موجه می‌كنند كاملا درنیافته است به مجرد اینكه بعضی سرمایه‌گذاران این وضعیت را تشخیص دهند و خرید این سهم را آغاز می‌كنند و نسبت به افزایش قیمت بازار می‌شوند. بنابراین آن گروه از افراد حقیقی و حقوقی كه زودتر به خرید سهم اقدام كرده‌‌اند سود خواهند برد. برای سهامی كه ارزش بازار آن گران است وقتی سرمایه‌گذاران متوجه گرانی قیمت می‌شوند فروش خود را آغاز كرده و سبب كاهش قیمت بازار می‌شوند. بنابراین عاقلانه است كه از خرید این سهام گران پرهیز كرد. تجربه چندین دهه از فعالیت بازارهای سرمایه در سراسر جهان نشان داده است سهام در بلندمدت در حدود ارزش ذاتی خود حرکت می‌کنند.

نسبت‌های مالی

تحلیلگران مالی به‌منظور تحلیل وضعیت مالی یک شرکت از نسبت‌های مالی استفاده می‌کنند. نسبت‌های مالی می‌تواند برخی از واقعیت‌های مهم را درباره نتایج عملیات و وضعیت مالی یک شرکت به آسانی آشکار و اطلاعات مربوط به آن را ارائه کند، لذا با توجه به هدف و موارد استفاده می‌توان نسبت‌های خاص را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. نسبت‌های مالی معمولا در چهار گروه زیر طبقه‌بندی شده‌اند:

1- نسبت‌های نقدینگی: توانایی و قدرت پرداخت شرکت را در مورد واریز بدهی‌های کوتاه‌مدت اندازه‌گیری می‌کند. 2- نسبت‌های اهرمی: تامین نیازهای مالی از طریق ایجاد بدهی را نشان می‌دهد. در واقع این نسبت‌ها تعیین می‌کنند که شرکت تا چه حد نیازهای مالی خود را از منابع دیگران تامین کرده است. 3- نسبت‌های فعالیت: درجه کارایی شرکت را در کاربرد منابعش اندازه‌گیری می‌کند. 4- نسبت‌های سودآوری: میزان موفقیت شرکت را در کسب سود و طریق تامین آن از محل درآمد.

Eps

از تقسیم سود پس از کسر مالیات شرکت، بر تعداد کل سهام، محاسبه می‌شود که نشان‌دهنده سودی است که شرکت در یک دوره مشخص به ازای یک سهم عادی به‌دست آورده است. EPS خلاصه اصطلاح earning per share یا سود هر سهم است. هرگاه كل سود پس از كسر مالیات را به تعداد سهام تقسیم کنیم، سود هر سهم به دست می‌آید. EPS پیش‌بینی شده: عبارتست از سود هر سهم كه شركت برای سال مالی كه در پیش است پیش‌بینی می‌كند. EPS تحقق یافته: عبارت است از سود هر سهم كه در دوره مالی گذشته به هر سهم تعلق گرفته است. تعدیل: EPS شركت‌ها در ابتدای سال مالی EPS خود را پیش‌بینی می‌كنند كه به آن EPS پیش‌بینی می‌گویند. ولی گاهی اوقات این سود كمتر و گاهی بیشتر از پیش‌بینی درمی‌آید. تعدیل كردن به این معناست كه با بررسی مشخص می‌شود كه سود پیش‌بینی شده كمتر یا بیشتر از مبلغ پیش‌بینی شده درآمده است.

DPS

هر سال شرکت‌ها بخشی از سود خالص را مطابق قانون و بخشی را براساس نیاز شرکت نزد خود نگهداری می‌کنند و مابقی را بین سهامداران تقسیم می‌کنند. به مقدار سودی که شرکت تقسیم می‌کند و به‌طور نقدی در پایان یک سال مالی پس از حضور سهامدار (داشتن سهم در زمان برگزاری مجمع سالانه) در مجمع به سهامدار پرداخت می‌شود سود نقدی یا (دی‌پی‌اس) گفته می‌شود. اینكه چه میزان از سود تحقق‌یافته هر سهم به‌صورت نقدی توزیع شود و چه میزان در شركت باقی بماند تصمیمی است كه در مجمع عادی سالانه توسط هیات‌مدیره به مجمع پیشنهاد داده می‌شود و سپس به تصویب سهامداران می‌رسد. فرمول محاسبه سود نقدی توزیع شده یا Dps در زیر نشان داده شده است.

سود تقسیمی هر سهم (DPS)

(اندوخته قانونی+اندوخته طرح و توسعه+سود انباشته)DPS=EPS-
EPS : درآمد هر سهم
DPS: سود نقدی هر سهم

* تحلیلگر بازار سرمایه