سومین فصل از سال جاری با اتفاقات مهم و اثرگذار بر وضعیت سیاسی و اقتصادی کشور همراه شد و در حالی که امید آن میرفت تا با تدوین و اجرایی شدن بسته اقتصادی دولت برای خروج غیرتورمی از رکود، بازار سرمایه اندکی از روند منفی فاصله بگیرد اما فعالان بازار سرمایه شاهد عدم اعمال تأثیرمثبت این موضوع بر روند معاملات بورس بودند. چرا که بنا بر نظر بسیاری از کارشناسان اقتصادی بسته دولت تنها به یکی از صنایع کشور یعنی خودرو توجه ویژهای داشته و راهکارهای پیشنهادی همچون اعطای وام 25 میلیونی خودرو صرفا برای افزایش تقاضا برای خرید خودرو و رفع کوتاهمدت مشکل رکود حاکم بر بازار فروش خودرو ارائه شده بود.
بر این اساس اگرچه ارائه بسته اقتصادی دولت موجب افزایش اقبال به سمت سهام شرکتهای فعال در گروه خودرو بهویژه دو خودروساز بزرگ داخلی طی مدتزمانی کوتاه شد، اما این امر نتوانست محرکی برای شروع و تداوم روند صعودی در بازار سرمایه شود و پس از چند روزی روند معاملات بورس همچون ماههای گذشته در مسیر نزولی قرار گرفت.
علاوه بر این، معاملات روزهای پایانی فصل پاییز با انتشار اخبار خوشایند در حوزه سیاسی مبنی بر بسته شدن پرونده پیام دی در آژانس بینالمللی انرژی اتمی پایان یافت؛ اتفاقی که اقتصاد کشور و بازار سرمایه 12 سال در انتظار وقوع آن بودند و کابینه سیاسی دولت یازدهم برای دستیابی به این دستاورد با کشورهای گروه 1+5 دو سال به مذاکره نشست.
این اتفاق در حالی در روزهای پایانی آذر ماه رخداد که بر خلاف تصور و انتظار سهامداران با بیاعتنایی بازار سرمایه مواجه شد و بعضا روند قیمتی برخی از صنایع با افزایش عرضه سهام و افت قیمتی همراه شد. به هر حال این پدیده مهم نیز نتوانست بهعنوان عاملی در روشن شدن موتور محرک بورس عمل کند.
همچنین در این مدت جلسات متعدد شورای پول و اعتبار با محوریت تصمیمگیری در خصوص کاهش نرخ سود سپردههای بانکی برگزار شد و با وجود اظهارات برخی از اعضای شورا مبنی بر قاطعیت و جدیت این شورا برای تعیین تکلیف نرخ سود بانکی اما در نهایت برگزاری جلسات شورا به کاهش نرخ سود بین بانکی و سپردههای قانونی منتهی شد و همچنان این موضوع در هالهای از ابهام باقی ماند.
براساس این گزارش، طی سه ماه فصل پاییز در شرایطی وزارت نفت از تعیین نرخ نهایی خوراک مصرفی واحدهای پتروشیمی خبر میداد و اعلام نرخ نهایی آن را به روزهای آتی به تعویق میانداخت که تا پایان فصل سوم سال هم از این متغیر مهم و اثرگذار بر وضعیت سودآوری صنعت پتروشیمی خبری نشد، همچنین در این مدت اخبار ضدونقیض درخواست تولیدکنندگان و انجمن صنفی این گروه جهت آزادسازی قیمت روغن نباتی منتشر شد که البته خبرقطعی در این باره از سوی مسئولان ذیربط منتشر نشد.
از این رو، در شرایطی که فعالان بازار سرمایه به دلیل مشخص نبودن سیاستهای کلی دولتمردان و سیاستگذاران اقتصادی در خصوص وضعیت آتی اقتصاد کشور در سردرگمی به سر میبردند به سمت سهام شرکتهای کوچک بورسی روی آوردند و اینگونه شرکتها با افزایش اقبال برای خرید سهام مواجه شدند و بازدهیهای خیرهکنندهای را در مدت کوتاهی نصیب سهامداران خود کردند.
براساس اطلاعات موجود، شاخص کل بورس طی معاملات سه ماهه فصل پاییز با نوسان در مدار 61 هزار واحدی از 61 هزار و 328 واحدی به 61 هزار و 518 واحدی رسید و بازدهی منفی کمتر از یکدرصدی را به دست آورد. از میان صنایع مختلف نیز صنعت استخراج سایر معادن به مدد رشد قیمتی 51.21 درصدی تک سهم فعال در آن یعنی تأمین ماسه ریختهگری عنوان نخست پربازدهترین صنعت را طی معاملات مدت مذکور به خود اختصاص داد.
بعد از آن گروه محصولات چرمی در پی بازدهی مثبت 22.78درصدی تک نماد آن یعنی «وملی» در جایگاه دوم نشست و رتبه سوم به گروه ابزار پزشکی با تک سهم «آکنتور» اعطا شد. همچنین صنایعی همچون وسایل ارتباطی، قند و شکر و نیز محصولات فلزی جزو پربازدهترین صنایع قرار میگیرند که هر یک بازدهی بین 10 تا 20 درصدی را محقق ساختهاند.
در مقابل اما صنعت سایر حملونقل، با تحقق بازدهی منفی 16.37 درصدی تنها شرکت فعال در آن یعنی گسترش تجارت و سرمایه ایرانیان در نماد «تجار» که نماد معاملاتی آن در بازار توافقی فرابورس معامله میشود، بهعنوان کمبازدهترین صنعت از میان صنایع مختلف مطرح شد. در کنار آن گروه خودرو و ساخت قطعات بازدهی منفی 10.5درصدی را به دست میآورد و مقام دوم کمبازدهترین صنعت به این گروه داده میشود و رتبه سوم نیز به گروه لاستیک و پلاستیک اختصاص مییابد.همچنین صنایع زراعت و خدمات وابسته، کاشی و سرامیک و نیز فرآوردههای نفتی در ردیفهای بعدی جدول رتبهبندی صنایع از نظر بازدهی منفی جای میگیرند.
در خصـــوص سهــــام شرکتهای فعال در بازار سرمایه نیز شرکت قند اصفهان با تجربه بیشترین رشد قیمتی عنوان پربازدهترین سهام را به خود اختصاص میدهد و بدین ترتیب بازدهی مثبت 119.07 درصدی را برای سهامداران خود به ارمغان آورد. پس از آن شرکت آزمایش که با نماد معاملاتی «لآزما» در بازار توافقی فرابورس معامله میشود، با کسب بازدهی مثبت 74.5درصدی رتبه دوم را به خود اختصاص میدهد و در جایگاه سوم نیز شرکت سموم علفکشی با رشد قیمتی 62.36 درصدی قرار میگیرد که نماد معاملاتی «شسم» در بازار توافقی فرابورس ثبت شده است.
علاوه بر این، شرکت قند شیرین خراسان با تحقق بازدهی 59.6درصدی، چرخشگر با کسب بازدهی مثبت 58.8درصدی، صنعتی پیام با رشد قیمتی 53.1درصدی و نیز بیمه آرمان با بازدهی مثبت 52.7درصدی در ردیفهای بعدی قرار میگیرند که نماد معاملاتی شرکتهای مذکور به جز «قشرین» و «خچرخش» در بازار توافقی فرابورس معامله میشوند.
این در حالی است که شرکت سیمان قائن طی معاملات فصل پاییز با افت 54.87 درصدی مواجه میشود و بهعنوان کمبازدهترین سهام شناخته میشود. در کنار آن شرکت لوازم خانگی پارس با بازدهی منفی 47.9 درصدی و نیز شرکت تکادو با کاهش قیمتی 44.3 درصدی جایگاههای دوم وسوم را به خود اختصاص میدهند. البته توجه به این نکته حائز اهمیت است که نماد «تکادو» در بازار توافقی فرابورس معامله میشود.
افزون بر آن شرکتهای پتروشیمی فارابی، سیمان خزر و نیز نوسازی و ساختمان تهران هر کدام بازدهی منفی بیش از 40 درصدی را محقق ساختند و در ردیفهای بعدی جای گرفتند. در پایان گفتنی است که طی دوره مورد بررسی معامله بیش از 33 میلیارد و 54 میلیون سهم ارزشی به مبلغ 66 هزار و 466 میلیارد ریال را در بازار سرمایه رقم زده است.
کارشناس بازار سرمایه