عملکرد نمادها چگونه بود / بررسی وضعیت پیش‌بینی و درصد پوشش گروه‌های بورسی

با رسیدن فصل تابستان و پایان فصل مجامع شرکت‌های بورسی، براساس قانون اقدام به انتشار صورت‌های میان دوره‌ای سه ماهه کرده، عملکرد خود را در سه ماهه ابتدایی سال‌جاری به اطلاع سهامداران و فعالان بازار سهام می‌رسانند. با توجه به وضعیت بد اقتصادی در سال گذشته وضعیت خاص اقتصادی حاکم بر فضای کشور یعنی رکود تورمی اکثر شرکت‌ها دچار کاهش سوددهی شده در اصطلاح تعدیل منفی را در صورت‌های سه ماهه آنها مشاهده می‌کنیم.

ضمن بررسی روند سوددهی زیرمجموعه‌های صنایع بزرگ بورسی از سال 91 تاکنون میزان تعدیل هرکدام از زیرمجموعه‌ها بررسی می‌شود. نکته حائز اهمیت میزان سودآوری شرکت‌ها در سال 93 است که اکثر قریب به اتفاق شرکت‌های زیر دچار افت عملکرد و سودآوری در این سال شده‌اند البته استثنائاتی نیز وجود داشته‌اند که بررسی خواهند شد. (تمامی ارقام صورت‌ها به ریال است)

خودروسازی

با بررسی صورت‌های 15شرکت خودرو و قطعه‌ساز حاضر در تالار شیشه‌ای تهران می‌توان به وضوح عدم توان سودآوری شرکت‌های این صنعت را مشاهده کرد. طبق جدول یک شرکت‌های خودروسازی بزرگی همچون خپارس، خساپا و خزامیا در صورت‌های میان دوره سه‌ماهه خود نه‌تنها نتوانستند سودده باشند بلکه ضرر را نیز شناسایی کردند. البته با بررسی دقیق‌تر سه شرکت فوق در جدول مذکور می‌توان روند بهبود عملکرد و سودآوری را در سه سال موردنظر ملاحظه کرد اما هرچند هر سه این شرکت‌ها برای سال 94 سود پیش‌بینی کرده بودند اما نتوانستند این پیش‌بینی‌ها را در فصل بهار محقق سازند که البته علت چنین عملکردی را می‌توان رکود در بازار خودرو ذکر کرد زیرا هرچند فصل زمستان پرفروش‌ترین فصل این شرکت‌ها است اما آنها نتوانستند عملکرد خوبی نمایش داده و به تبع افت فروش خودروسازها، شرکت‌های قطعه‌ساز نیز دچار ضرر شده‌اند.

همچنین در زمینه رفع تحریم‌ها و ورود شرکت‌های خارجی، براساس برآورد مؤسسه فراست‌اندسالیوان پس از گشایش در بازار ایران، حدود 18 ماه طول خواهد کشید تا صنعت خودروی ایران شاهد رشد بالا باشد، زیرا تولیدکنندگان قطعات خودرو ذخایر زیادی از قطعات تولید شده دارند و خریداران برای خرید مدل‌های جدید باید همچنان منتظر بمانند. ایساک آبراهام، تحلیلگر این مؤسسه گفت: تقاضای بالای داخلی، قیمت پایین نیروی کار و هزینه پایین انرژی ایران را به بازاری دست نخورده برای این صنعت تبدیل کرده که می‌توان در بلندمدت این صنعت را دارای پتانسیل رشد و سودآوری دید. در بین عملکردهای منفی این گروه هستند شرکت‌هایی که توانستند سود پیش‌بینی شده خود را پوشش دهند که از آن جمله می‌توان به ختراک و خمهر اشاره کرد. (جدول1)

فلزات اساسی

یکی از صنایعی که محصولات تولیدی شرکت‌ها به قیمت‌های جهانی آنها بسیار وابسته هستند صنعت فلزات اساسی است البته شرایط بازار داخلی این محصولات نیز وضعیت چندان مناسبی ندارد که از دلایل اصلی آن می‌توان به رکود و توقف پروژه‌های عمرانی و مهم‌تر از آن افت بازار مسکن و کاهش ساخت‌و‌سازها اشاره کرد که باعث کاهش شدید تقاضا برای محصولات فولادی و مقاطع فلزی شده، البته همان‌طور که اشاره شد قیمت‌های جهانی نیز بر قیمت این محصولات تأثیرگذار هستند و در سطح بین‌الملل نیز شاهد افت قیمت فلزات در ماه‌های اخیر بوده‌ایم که اصلی‌ترین آن کاهش رشد اقتصادی چین و همچنین تبدیل این کشور از واردکننده به تولیدکننده که باعث کاهش تقاضا در این صنعت شده است.

در این صنعت نیز با بررسی جدول 2 و صورت‌ها و سودهای شرکت‌های زیرمجموعه از سال 91 تاکنون می‌توان به وضوح روند کاهش سودآوری را در اکثر قریب به اتفاق این شرکت‌ها مشاهده کرد. البته سال 92 اکثر این شرکت‌ها افزایش سود داشته‌اند که می‌توان دلیل آن را افزایش تورم و نرخ دلار نامید اما با رسیدن به سال 93 و شرایط سخت اقتصادی و ظهور آثار تحریم‌ها و همچنین اتخاذ سیاست‌های انقباضی دولت در این سال اکثر شرکت‌ها با کاهش سود آوری مواجه شده‌اند که این روند کاهشی در پیش‌بینی‌های سال 1394 نیز به وضوح دیده می‌شود.

برای مثال شرکتی همچون آلومینیوم ایران با نماد فایرا تعدیل منفی خود را برای سال 94 دلایلی از جمله کاهش 6درصدی مبلغ فروش به‌خاطر کاهش نرخ (LME (London metal exchange و درنتیجه کاهش نرخ‌های فروش داخلی، کاهش 4.5درصدی بهای تمام شده کالای فروش رفته عمدتا به دلیل کاهش نرخ مواد متاثر از نرخlme و افزایش هزینه‌های مالی معادل 26.5درصد ناشی از جرائم به دلیل تأخیر در پرداخت اقساط تسهیلات دریافتی اعلام کرده و در عملکرد سه‌ماهه نیز این تعدیل منفی خود را نشان داده و شرکت 102 ریال ضرر شناسایی کرده همچنین شرکت بزرگی همچون ذوب‌آهن اصفهان نیز چنین روندی داشته و ضمن تعدیل منفی 50 درصدی در پیش‌بینی سال 94 در سه‌ماهه نخست نیز عملکردی بسیار ضعیف‌تر از پیش‌بینی خود داشته و 222 ریال ضرر شناسایی کرده است. همان‌طور که در جدول دیده می‌شود بالاترین میزان پوشش سود متعلق به فاسمین و فخوز به ترتیب با 14.5 و 13.7 درصد است. (جدول2)

صنعت داروسازی

به اعتقاد اکثر کارشناسان یکی از صنایعی که از تحریم‌ها تأثیر کمی پذیرفت و شرکت‌های زیرمجموعه آن توانستند سودآوری خود را ادامه دهند، صنعت دارو است که البته رتبه بالای علمی کشورمان در زمینه پزشکی و داروسازی نیز تأثیر بسزایی در این مهم داشته است، البته نوع کالایی که این شرکت‌ها نیز تولید می‌کنند و نداشتن کشش بالا نیز تأثیر زیادی در روند سودآوری این شرکت‌ها داشته، البته طبق گفته مدیر سازمان غذا و دارو پس از لغو تحریم‌ها این شرکت‌ها با افزایش حاشیه سود 10 تا 15 درصدی از محل کاهش هزینه‌های واردات مواجه خواهند شد که با توجه به روند رشدی میزان سودآوری این شرکت‌ها می‌توان انتظار ادامه این روند را برای فصول تابستان و پاییز داشت. شرکت‌هایی همچون دزهراوی، دکوثر و دالبر روند سودآوری خود را از سال91 ادامه داده حتی از شرایط بد اقتصادی سال93 نیز تأثیر نپذیرفته و به ترتیب با 14.5، 12.6 و 18.76 درصد پوشش پیش‌بینی سال 1394 عملکرد مناسبی را از خود به نمایش گذاشته‌اند. نکته دیگری که در مورد این صنعت و برخلاف اکثر صنایع بورسی حائز اهمیت است، رشد میزان سودآوری این شرکت‌ها در نخستین پیش‌بینی سال 94 نسبت به سال 93 است، البته دجابر از این روند مستثنا است. (جدول3)

صنعت بانکداری

یکی از صنایعی که پس از لغو تحریم‌ها انتظار سودآوری بسیار بالایی از آنها به‌وجود آمده صنعت بانکداری است. صنعتی که با برقراری تحریم‌ها ارتباط بانک‌ها و به تبع آنها نظام مالی کشور با جهان قطع شد و هم از میزان سودآوری آنها کاسته شد و هم هزینه مبادلات‌شان افزایش یافت. هرچند پس از رفع تحریم‌ها تأثیر افزایش سودآوری در صورت‌های مالی بانک‌ها نیز به نظر نمی‌رسد زودتر از شهریورماه 95 دیده شود. همان‌طور که از جدول 4 پیداست روند سودآوری بانک‌ها از سال 91 تاکنون روندی تقریبا صعودی است و اکثر بانک‌ها از جمله نمادهای بزرگی چون وبصادر و وبملت هم در سه سال موردنظر سودآوری خود را افزایش داده و هم به ترتیب 23 و 25 درصد از نخستین پیش‌بینی خود را در سه ماهه ابتدایی امسال پوشش داده‌اند و هیچ‌کدام نیز در سه ماهه ابتدایی امسال زیان شناسایی نکرده‌اند (*سال مالی نماد وگردش 9/30 است و عدد سه ماهه مربوط به عملکرد منتهی به 12/30است).

نکته حائز اهمیت درمورد نخستین پیش‌بینی‌های 94 بانک‌ها است که تمامی بانک‌های مورد بررسی برای سال‌جاری نسبت به سال 93 سود بیشتری را پیش‌بینی کرده‌اند و اکثرا نیز توانسته در عملکرد سه ماهه خود درصدی از نخستین پیش‌بینی را پوشش دهند که در این بین بانک انصار با پوشش 48 درصدی پیشتاز است. البته بانک سینا و خاورمیانه هم به ترتیب با 26 و 24.5 درصد در کنار لیدرهای این گروه یعنی صادرات و ملت عملکرد مناسبی داشته‌اند. (جدول4)