بحران انرژی پاکستان، بازار مناسبی برای ایران

دولت پاکستان در تلاش است برای حل مشکل انرژی در این کشور از کمک سرمایه‌گذاران ایرانی برای ساخت نیروگاه بادی استفاده کند. فعالان بخش خصوصی بر این باورند که به دلیل قیمت بالای برق در این کشور، سیاست‌های اخیر دولت پاکستان بازار مناسبی را برای فعالیت شرکت‌های ایرانی فراهم خواهد کرد. 

تب استفاده از انرژی‎‌های‌نو برای تامین برق موردنیاز کشورها، در جهان بالا گرفته ‌است. به دنبال افزایش تقاضا برای استفاده از این نوع انرژی‌ها، تکنولوژی‌های مرتبط با آن نیز به سرعت در حال پیشرفت است. تا دیروز ساخت نیروگاه بادی باید در تونل‌هایی با سرعت باد بالا انجام می‌شد. اما پیشرفت تکنولوژی سبب شده بشر قادر باشد در مناطقی که سرعت باد آنها حدود 3/5 متر بر ثانیه است، نیروگاه بادی ایجاد کرده و برق تولید کند. دولت پاکستان هم که همواره با بحران انرژی روبه‌رواست این روزها به دنبال جذب سرمایه‌گذاران ایرانی است تا از تونل‌های بادی موجود در این کشور، استفاده بهینه کرده و برق مورد نیاز خود را تامین کند.

حمیدرضا صالحی، دبیر کل و عضو هیات‌مدیره فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته ایران معتقد است: بازار پاکستان محل خوبی برای حضور سرمایه‌گذاران ایرانی و ساخت نیروگاه بادی در این کشور است. وی به خبرنگار «فـرصـت‌امروز» می‌گوید: «قیمت برق در پاکستان واقعی شده و بالاتر از متوسط جهانی است. در نتیجه ورود سرمایه‌گذاران ایرانی به بازار این کشور منطقی به نظر می‌رسد.‌» 

دبیر کل فدراسیون صادرات انرژی، متوسط قیمت برق در پاکستان را در برخی مناطق بین 20 تا 22 سنت و بهای متوسط جهانی این انرژی را بین 14 تا 15 سنت اعلام می‌کند. 

وی ادامه می‌دهد، دولت پاکستان به دنبال تامین برق مورد نیاز خود از نیروگاه‌های ایران است، اما هنوز زیرساخت‌های آن به طور کامل فراهم نشده‌است. 

این فعال بخش خصوصی اضافه می‌کند، خط لوله صلح تکمیل نشده و نمی‌توان با استفاده از گاز وارداتی ایران نیروگاه‌های حرارتی پاکستان را فعال کرد، همچنین احتمالا رایزنی‌های این کشور با ترکمنستان و دیگر کشورهای شمالی ایران نیز به نتیجه نرسیده، به همین دلیل مقامات پاکستان به دنبال ساخت نیروگاه‌های بادی است. 

صالحی معتقد است: قیمت خرید انر‌ژی‌های نو در این همسایه شرقی ایران از متوسط جهانی بالاتر است. وی نرخ متوسط خرید انرژی‌های نو را بین 18 تا 23 سنت اعلام کرده و ادامه می‌دهد به دلیل هزینه بالای سرمایه‌گذاری اولیه، برق حاصل از انرژی‌های نو در جهان گران‌تر از برق حاصل از نیروگاه‌های حرارتی خریداری می‌شود. 

دبیرکل فدراسیون صادرات انرژی، هزینه سرمایه‌گذاری اولیه برای تولید هر کیلووات برق بادی را کمتر از برق خورشیدی دانسته و بیان می‌کند که برای تولید هر کیلوات برق بادی حدود پنج میلیون تومان سرمایه نیاز است. اما هرچه حجم تولید در نیروگاه‌های بادی افزایش یابد، هزینه تولید انرژی با این روش نیز کاهش می‌یابد. 

وی در پاسخ به این پرسش که آیا با توجه به امنیت کم کشور پاکستان بهتر است بخش خصوصی ایران فقط خدمات فنی و مهندسی را به این کشور صادر کند یا نیروی کار به پاکستان اعزام شود، می‌گوید که بهتر است برای انجام پروژه‌ها از کمک نیروهای بومی و محلی استفاده شود زیرا این نیروها امنیت پروژه‌ها را تامین می‌کنند. ضمن آنکه حکومت‌های محلی در پاکستان نیز امنیت پروژه‌ها را تضمین می‌کنند. صالحی بیان می‌کند، امنیت در کشور پاکستان به مراتب از عراق بیشتر است. 

صادرات بدون ضمانت ریسک بالایی دارد

حضور ایران در بازارهای انرژی کشورهای همسایه، جایگاه کشور را در تبدیل شدن به هاب انرژی منطقه تثبیت می‌کند. اما برای حضور پررنگ در این بازارها زیرساخت‌هایی لازم است که به اعتقاد محمد پارسا، رییس کمیسیون انرژی اتاق تهران، هنوز این زیرساخت‌ها فراهم نشده‌است. 

وی به «فرصت امروز» می‌گوید: «صندوق ضمانت صادرات باید ریسک سرمایه‌گذاری خارجی را برای سرمایه‌گذاران ایرانی به حداقل برساند.» رییس کمیسیون انرژی اتاق تهران اضافه می‌کند، در حال حاضر ایران قادر نیست که این کار را بکند زیرا سرمایه صندوق ضمانت صادرات به حد کافی نیست. سرمایه‌گذار ایرانی تا زمانی که  برای اجرای پروژه‌های خارجی پوشش بیمه‌ای مناسب نداشته باشد تا امنیت سرمایه‌گذاری‌اش تضمین شود، نمی‌تواند به این بازارها ورود پیدا کند. 

وی در پاسخ به این پرسش که دولت در شرایط کنونی چگونه می‌تواند اعتبار صندوق ضمانت صادرات را افزایش دهد، عنوان می‌کند، با استفاده از اعتبارات صندوق توسعه ملی می‌توان بودجه مورد نیاز را تامین کرد. پارسا تاکید می‌کند: اگر دولت زمینه حضور ایران را در بازارهای خارجی فراهم نکند، اقتصاد هیچ‌گاه از رکود خارج نخواهد شد. 

دولت توان تضمین صادرات را دارد

اگرچه رییس کمیسیون انرژی اتاق تهران معتقد است. به دلیل کمبود سرمایه در صندوق توسعه صادرات امکان حضور ایران در بازارهای جهانی وجود ندارد، اما علی‌اکبر سهیلی، عضو سابق هیات‌مدیره سندیکای صنعت برق به «فرصت امروز» می‌گوید: «دولت توان ضمانت صادرات خدمات فنی و مهندسی را دارد و فکر نمی‌کنم مشکلی در این رابطه وجود داشته باشد.‌»  وی اضافه می‌کند: ضمانت سرمایه‌گذاری در سایر کشورها به اعتبارات زیادی نیاز ندارد. زیرا دولت‌ها فقط به سرمایه‌گذاران کمک می‌کنند که سرمایه آنها به دلیل مسائل سیاسی و اقتصادی دچار مشکل نشود. 

سهیلی بیان می‌کند: گاهی برخی سرمایه‌گذاران می‌خواهند 70 درصد سرمایه‌گذاری خود را از طریق تامین وام و 30 درصد از محل آورده خود تامین کنند که در چنین شرایطی به طور حتم به تسهیلات بانکی نیاز است و دولت باید برای آن سرمایه کافی در اختیار داشته باشد. 

وی هـمـچـون رییس کمیسیون انرژی اتاق تهران بر این باور است که سرمایه‌گذار ایرانی بدون ضمانت‌های لازم از سوی دولت نباید وارد بازار پاکستان شود. 

این عضو سابق هیات‌مدیره سندیکای برق تاکید می‌کند: ایران برای تبدیل شدن به هاب انرژی منطقه باید به دنبال توسعه بازارهای صادراتی خود باشد. اگر درست و به موقع عمل نکند، موقعیت‌های بالقوه فعلی را قبل از فعلیت یافتن، از دست می‌دهد. در نتیجه مثل بازار نفت که بسیاری از فرصت‌های خود را در آن از دست دادیم، در بازار انرژی نیز با مشکل مواجه می‌شویم.