بازار ورزشی در قبضه کالای قاچاق

به گفته فروشندگان و توزیع‌کنندگان لوازم ورزشی در حالی که تولیدکنندگان داخلی تنها 10 درصد از نیاز بازار ورزشی ایران را تامین می‌کنند و فناوری تولید بعضی از کالاهای تخصصی را ندارند، با این وجود دولت برای حمایت از آنها با افزایش تعرفه واردات لوازم ورزشی منجر به قاچاق بیشتر این کالاها شده که از یک سو تولیدکننده داخلی نمی‌تواند با قیمت پایین محصولات قاچاق رقابت کند و از طرف دیگر مصرف‌کنندگان مجبورند با کیفیت پایین این محصولات کنار بیایند. اگرچه تولیدکنندگان معتقدند دولت با کمک در تامین مواد اولیه و به‌روز کردن فناوری تولید نقش موثرتری در حمایت از تولیدات ورزشی می‌تواند داشته باشد.
در بازار لوازم ورزشی ایران، برندهای خارجی بیش از تولیدات داخلی خودنمایی می‌کنند که این موضوع باعث شد از ابتدای سال جدید دولت برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی البسه ورزشی، میزان تعرفه واردات این اقلام را تا 200درصد افزایش دهد. هرچند این لوازم با قرار گرفتن در اولویت دهم واردات پیش از لوازم آرایشی کم‌اهمیت‌ترین کالا برای واردات هستند.

اثر منفی تعرفه واردات ورزشی
 برای کالاهای تخصصی ورزشی
بهزاد پورجم، تولیدکننده لوازم ورزشی جم که واردکننده لوازم تخصصی کوهنوردی نیز هست با اشاره به اثرات منفی افزایش تعرفه واردات کالاهای ورزشی می‌گوید: در دولت دهم به دلیل آزاد کردن واردات لوازم ورزشی  بسیاری  از تولیدکنندگان داخلی ورشکست شدند و در حال حاضر نیز افزایش تعرفه واردات کالاهای ورزشی به تولید‌کننده داخلی کمک نمی‌کند، زیرا آنها با حجم بالایی از کالاهای قاچاق روبه‌رو می‌شوند. ابوالفضل فتحی، مدیر تولید فتحی نیز در این‌باره می‌گوید: افزایش تعرفه واردات، فروش تولیدکنندگان را افزایش نداد، زیرا اجناس قاچاق پایین‌تر از قیمت تمام شده تولیدکنندگان عرضه می‌شوند. از طرف دیگر در سال‌جاری میزان مالیات تولیدی‌ها افزایش یافته و شرایط کاری بدتر شده است تا جایی که بسیاری از تولیدی‌ها کارکنان خود را تعدیل کرده‌اند.
پورجم با بیان اینکه نباید تعرفه همه کالاهای ورزشی یکسان باشد، می‌گوید: بعضی از ورزشکاران در صورتی که نتوانند کالای تخصصی باکیفیت تهیه کنند صدمه می‌بینند برای مثال برای کوهنوردی هفت رده کفش وجود دارد و تنها در داخل کفش‌هایی که تا دمای 2-درجه مقاومند و برای ارتفاعات کمتر از  4هزار متر قابل استفاده هستند، تولید می‌شود. متاسفانه تولیدکنندگان داخلی فناوری تولید کفش بک‌پکینگ را برای ارتفاعات بالای 4000 متر ندارند. اعمال یکسان افزایش تعرفه البسه ورزشی موجب گران شدن بیش از حد کفش‌های تخصصی کوهنوردی شده است که تولید داخلی نیز ندارد، از همین‌رو ورزشکاران در صعودهای زمستانی در معرض آسیب‌های جسمی قرار می‌گیرند، زیرا قیمت کفش‌های مقاوم در سرما بیش از یک‌میلیون تومان است و کوهنورد با خرید کفش‌های ارزان‌تر خطر را به جان می‌خرد.

حمایت از تولیدکننده
وزارت ورزش دولت یازدهم در نشستی مشترک با وزارت صنعت، معدن و تجارت تصمیم گرفتند تامین20 نوع از 320 قلم کالای ورزشی مورد نیاز بازار را به تولیدکنندگان داخلی بسپارند و واردات این 20 قلم کالا متوقف شود.
پورجم در رابطه با حمایت موثر دولت از این صنف می‌افزاید: امروز اگر قرار است از تولیدکننده داخلی حمایت شود نباید بازار واردات را بست، زیرا در این حالت تولیدکنندگان داخلی کیفیت محصولات خود را افزایش نخواهند داد و به نوعی رقابت سالم از بین می‌رود. تولیدکنندگان ابتدا باید از نظر مالی و مواد اولیه مورد حمایت قرار گیرند تا به سطحی از کیفیت برسند، بعد میزان تعرفه افزایش یابد.
پورجم با بیان اینکه برای وضع قوانین حمایتی باید از تولیدات داخلی شناخت کافی داشت، گفت: مدیران اتحادیه‌ها تا حدی از محصولات تخصصی شناخت دارند اما از مجامع صنفی به بالا بیشتر مدیران سیاسی هستند تا اقتصادی و این امر باعث می‌شود تصمیمات غیرتخصصی گرفته شود، بنابراین در رابطه با واردات هر محصولی باید کمیسیونی تخصصی تشکیل شود تا کارشناسان از هر کالا حضور یابند و به تفکیک میزان تعرفه‌ها با توجه به کیفیت محصولات داخلی بپردازند، به طور مثال برای کالایی چون میز پینگ‌پنگ که در داخل باکیفیت بهتری تولید می‌شود باید تعرفه بالاتری نسبت به کالایی که تخصصی است و در ایران هیچ‌ تولیدی ندارد، داشته باشد.مدیر یک فروشگاه البسه ورزشی می‌گوید: اگر مواد اولیه مرغوب و ماشین‌آلات به‌روز برای تولید البسه در ایران وجود داشته باشد، مسلما محصولات مرغوبی تولید خواهد شد، زیرا ایران در چند سال اخیر از نظر دوخت و مدل لباس‌های ورزشی پیشرفت خوبی داشته است. پورجم حمایت را به شکل دیگری تعبیر می‌کند و معتقد است بهترین حمایت دولت از تولید‌کننده این است که با او کاری نداشته باشد.

افزایش قاچاق با افزایش تعرفه
کالاهای ورزشی
یک توزیع کننده لوازم ورزشی در میدان منیریه در مورد تاثیر افزایش تعرفه در قاچاق کالاهای ورزشی می‌گوید: بالا رفتن تعرفه واردات البسه ورزشی باعث افزایش قاچاق کالا می‌شود، به‌طوری که کالاهای تقلبی با کیفیت پایین‌تر از برند در بازار وجود دارند که نظر مشتریان را به سوی خود جلب می‌کنند و در واقع کسب‌وکار شرکت‌های توزیع‌کننده را نابود می‌کند. این در حالی است که کالاهای قاچاق به دلیل کیفیت پایین کارآیی خوبی ندارند و مصداق این ضرب‌المثل انگلیسی است که می‌گوید: «هنوز آنقدر پولدار نشده‌ام که جنس ارزان بخرم.» مسئول فروشگاه امین‌زاده درباره بازار کالاهای ورزشی می‌گوید: بیشتر مشتریان از برندهای خارجی استفاده می‌کنند و تنها سازمان‌های دولتی که تعداد سفارششان بالاست تولیدات داخلی تهیه می‌کنند،  به‌نوعی تنها 10درصد از بازار لوازم ورزشی ایران در دست تولیدکنندگان داخلی است.
 با وجود اینکه لوازم ورزشی چون میز پینگ‌پنگ، فوتبالدستی و لوازم فلزی همچون پایه‌های تور والیبال و... تولید داخلی داریم اما قدرت رقابت این کالاها با نمونه خارجی خیلی پایین است زیرا کیفیت آنها پایین‌تر از
متوسط است.
 با وجود اینکه تعرفه بالا رفته و واردات البسه ورزشی ممنوع است بازهم میزان برندهای خارجی در بازار زیاد است، زیرا بیشتر این کالاها از زمان طرح شبنم در انبارها باقی مانده‌اند یا به صورت قاچاق وارد می‌شوند.
صداقت سرداری، مسئول فروشگاه میلاد می‌گوید: بالا رفتن تعرفه، تنوع محصولات ورزشی را کاهش داده است برای مثال اگر قبلا 20 نوع راکت پینگ‌پنگ در بازار   وجود داشت امروز به چندنوع کاهش یافته است.خوشبختانه طی یک‌سال گذشته خرید لوازم ورزشی بیشتر شده زیرا ثبات در قیمت محصولات و کاهش کمی قیمت دلار اشتیاق خریداران را بیشتر کرده است با این حال هنوز نسبت به چند سال گذشته بازار لوازم ورزشی پویایی خود را به‌ دست نیاورده است.