ایران، غایب بزرگ عرصه جهانی مبل

مطابق اسناد تاریخی در دوره‌های مختلف تاریخی شاهد این بوده‌ایم که مبلمان در ایران رایج بوده و مورد استفاده قرار می‌گرفته است. تولید و عرضه مبلمان در کشور به شیوه کنونی از سال 1325 آغاز شد و روز به روز توسعه پیدا کرد تا به شرایط کنونی رسید. از دهه 1370 به بعد با تغییر مدل زندگی مردم با فاصله گرفتن از سبک زندگی سنتی مثل برچیده شدن پشتی در خانه‌ها در شهر و روستا تولید و استفاده از این کالای راحتی شکل دیگری به خود گرفت. قبل از آن مبل یک کالای لوکس به حساب می‌آمد ولی کم‌کم بین خانواده‌های ایرانی رایج شد و الان از لوکس بودن فاصله گرفته و جزو ضروریات اولیه و اصلی هر خانه است.

حتی در فضاهای سنتی مبل و پشتی در کنار هم حضور دارند. به همین دلیل ضرورت گسترش تولید، افزایش حجم کارهای ساخته شده و اشتغال‌زایی در این صنعت مطرح شد. برای آشنایی بیشتر با این حرفه و مسائل پیرامون آن با عبدالحسین عباسی رئیس اتحادیه درودگران و مبل‌سازان تهران به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

20هزار واحد تولیدی فعالان بازار

عباسی در مورد میزان اشتغال‌زایی صنعت مبل در ایران ضمن بیان اهمیت این صنف به اعداد و ارقام مشخصی نیز اشاره می‌کند: صنعت تولید مبلمان یکی از مشاغل مهم و چندمنظوره است که از سال‌های دور در کشور رواج داشته و عده زیادی هم در این پیشه مشغول به کار بوده‌اند. این شغل با توجه به استفاده از شغل همزمان مانند نجاری، رویه‌کوبی، دوخت و... از توان اشتغال‌زایی بالایی برخوردار است، به‌طوری که برای ساختن یک مبل راحتی یا حتی یک صندلی معمولی تا 13حرفه درگیر کار می‌شوند. وی ادامه می‌دهد: اما در سال‌های گذشته مخصوصا در 3، 4سال اخیر این صنعت با رکود بی‌سابقه و آزاردهنده‌ای مواجه شده است.

با توجه به آمارهای موجود 15هزار واحد تولیدی پروانه‌دار در کشور در این زمینه به فعالیت مشغول هستند که با احتساب 5هزار واحد و کارگاه فاقد مجوز به بیش از 20هزار واحد تولیدی می‌رسد که از پتانسیل بالای این صنعت در کشور خبر می‌دهد و اگر برای هر واحد تولیدی میانگین 5، 6نفر را در نظر بگیریم، به رقمی چندین هزار نفری می‌رسیم که 100درصد سرمایه‌گذاری‌اش مربوط به بخش خصوصی است اما به خاطر شرایط نامساعد بازار که گریبان تولید و عرضه را گرفته است، 65درصد از ظرفیت فعلی تولید بلا استفاده رها شده و کارگاه‌ها با کمترین حجم و توان‌شان کار می‌کنند.

این مقام مسئول در ادامه به ریزش فعالان صنفی طی چند سال اخیر نیز اشاره می‌کند: بنا به وضعیت موجود فعالان زیادی از این حرفه فاصله گرفته‌اند و به سمت کارهای دیگر رفته‌اند. چون تولید دیگر جذابیتی برای فعالان این حوزه ندارد و شمار شاغلان آن روز به روز کم می‌شود. از جمله این دلایل می‌توان به کاهش قدرت خرید مشتری اشاره کرد چون با توجه به اوضاع نامطلوب اقتصادی، برآورده کردن نیازهای اولیه معیشتی مهم‌تر از خرید مبل است وتا وقتی خانواده‌ها گرفتار برطرف کردن نیازهای روزانه خودشان هستند، به سمت خرید و تعویض مبلمان منزل نمی‌روند.

در نتیجه شرایط برای کسادی بازار مهیا می‌شود، بنابراین فعالیت در این صنعت با ریسک بالا همراه بوده و جذابیت سابق را ندارد. عباسی از دیگر مسائل و مشکلات این صنعت می‌گوید و با دلخوری از عملکرد دستگاه‌های ذی‌ربط می‌افزاید: گرفتاری زیاد است. از مالیات و دستمزد بگیرید تا بیمه و بازپرداخت تعهدات مالی. همه این موارد باعث دلسردی تولیدکنندگان شده است. وی درباره نیاز واحدهای تولیدکننده به نقدینگی می‌گوید: نیاز به منابع مالی زیاد است و سرمایه‌گذاری در این کار مبالغ زیادی را طلب می‌کند. کمبود نقدینگی و عدم ارائه تسهیلات بانکی و حمایت نکردن دولت از بخش خصوصی وضعیت نامطلوب فعلی را به وجود آورده و دامن زده است. تولیدکنندگان قدیمی وقتی شرایط را می‌بینند رغبتی برای‌شان نمی‌ماند و به حاشیه رانده می‌شوند.

ایران؛ غایب در عرصه جهانی

عباسی غیبت ایران در فضای بین‌المللی را ناشی از رعایت نکردن اصول و قواعد این حرفه می‌داند. وقتی در داخل اوضاع رضایت‌بخش نیست چه انتظاری از حضور در عرصه بین‌المللی داریم؟ این حرفه یک شغل پرسود است به شرطی که شرایط لازم برای آن آماده باشد. عباسی از مهم‌ترین مسائلی که از نگاه خریدار خارجی اهمیت دارد، می‌گوید: علاوه بر راحتی و آرامش، دکوراسیون منزل و حتی فضاهای اداری و شرکتی زیر ذره‌بین است.

همچنین از نظر سلامتی پزشکان معتقدند استفاده از یک محصول خوب و با کیفیت که مطابق استانداردهای روز تولید شده به حفظ فیزیولوژی بدن کمک می‌کند. پس سه عامل در تولید و عرضه جهانی مورد توجه است: کیفیت، سلامت و دکوراسیون که به طرح، رنگ و سایز و تعداد اجزای یک دست مربوط می‌شود. مثلا در ایران مبلمان هفت‌نفره طالب بیشتری دارد و در عراق 10نفره و بعضی کشورها 9نفره. این بستگی به شناخت ما از بازارهای هدف و جامعه‌شناسی تجارت از کشورهای مقصد است.

اگر نکات کلیدی و ظریف در بخش بازرگانی مثل تولید مکانیزه، توزیع، شناخت از میزان نیاز مشتری، ثبت برند و مدیریت صحیح بازار رعایت شود می‌توان به سر وسامان دادن به این صنعت و رقابت با رقبای سرسخت جهانی امیدوار بود. لازم به ذکر است که کشور ترکیه در منطقه از ما پیشی گرفته و چینی‌ها در صدر تولید جهانی قرار دارند. کشورهای ایتالیا، آلمان و اسپانیا در زمینه طراحی و برندسازی و انتقال تکنولوژی‌های روز فعال هستند.