ایران تاثیرگذار در سقوط مجدد قیمت نفت

ناامنی ایجاد شده در خاورمیانه توسط کشور عربستان و حمله به یمن در چند روز گذشته موجب افزایش قیمت نفت شد اما این کالای استراتژیک در راستای تفاهم‌نامه هسته‌ای ایران با 1+5 بار دیگر سقوط کرد، ‌سقوطی که از دید کارشناسان به دلیل جو روانی مذاکرات ایران با 1+5 ایجاد شده و بیانگر تاثیرگذار بودن ایران در تعیین قیمت است. کاهش قیمت نفت که از سال گذشته آغاز شده به موضوع سیاسی و اقتصادی در دنیا تبدیل شده است که با هر اتفاقی قیمت آن چند دلار بالا و پایین می‌آید اما از دید کارشناسان داخلی و خارجی این قیمت‌ها به دلیل بازی سیاسی ملل قدرتمند هیچ‌گاه به قیمت رویایی 100 دلار نخواهد رسید.

آخرین رویداد جهانی تفاهم هسته‌ای ایران با اتحادیه اروپا و آمریکا است که نتیجه آن انتشار بیانیه بود. براساس بیانیه منتشر شده قرار است تمامی تحریم‌ها از جمله تحریم‌های نفتی لغو شود. گرچه از دید کارشناسان بین‌المللی لغو این تحریم‌ها به سرعت انجام نخواهد شد، به‌طوری که ایران در سال‌جاری موفق نخواهد شد سهم خود را در بازارجهانی افزایش دهد. جیسون بوردوف، تحلیلگر بازار نفت و مشاور سابق باراک اوباما در این باره اعلام کرده است: «زمان خواهد برد تا نفت ایران به بازار جهانی برگردد و زودترین زمانی که این اتفاق رخ خواهد داد سال 2016 خواهد بود.»

انتظار مشتریان سنتی نفت‌خام

با این وجود، سیدمحسن قمصری، مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران در جدیدترین اظهارنظر خود اعلام کرده، ایران آماده افزایش صادرات نفت‌خام است و مشتریان سنتی ایران آماده افزایش خرید نفت از ایران هستند اما باید منتظر لغو تحریم‌ها بود. وزارت نفت ایران از آمادگی خود در دو ماه آینده برای افزایش صادرات خبر می‌دهد یعنی ایران همزمان با لغو تحریم‌ها در سه ماه می‌تواند از تمامی ظرفیت‌های خود برای صادرات استفاده کند.

با این وجود کاهش مجدد قیمت نفت‌خام در بازارهای جهانی در چند روز گذشته در کنار تفاهم هسته‌ای مسئله‌ای جدی شده است. به‌طوری که رویترز در این باره نوشت: درحالی‌که مقامات غربی می‌گویند تا ماه ژوئن مذاکرات بیشتری باید انجام گیرد و تحلیلگران مشغول گمانه‌زنی در مورد زمان افزایش صادرات نفت ایران هستند، قیمت نفت برنت دیروز پس از انتشار بیانیه مشترک بین ایران و قدرت‌های جهانی حدود 4‌درصد کاهش یافت.

قیمت هر بشکه نفت برنت دیروز با 2 دلار و 15 سنت، معادل 3.8 درصد کاهش به 54 دلار و 95 سنت رسید. قیمت نفت‌خام آمریکا نیز در پایان معاملات دیروز با 95‌سنت، معادل 2 درصد کاهش به 49 دلار و 14 سنت رسید. جواد یارجانی، نماینده اسبق ایران در اوپک در این باره با اشاره به اینکه کاهش مجدد قیمت نفت‌خام در بازارهای جهانی به دلیل تفاهم هسته‌ای ایران با 1+5 صورت گرفته است، ‌ به فرصت امروز می‌گوید: «این کاهش عکس‌العمل طبیعی بازار است و کاملا عادی است زیرا ایران به‌عنوان یکی از کشورهای تاثیرگذار در اوپک با داشتن ذخایر غنی نفت به دلایل واهی مدتی از صادرات نفت‌خام در حد متعارف محروم شده بود، حال قرار است تحریم‌ها لغو شود تا ایران سهم بیشتری در صادرات نفت‌خام داشته باشد. از این رو کاهش قیمت امری طبیعی تلقی می‌شود.»

وی در پاسخ به اینکه آیا این عکس‌العمل با این تحلیل زودهنگام نیست و پیش‌بینی می‌کنید که روند کاهش قیمت تداوم داشته باشد، می‌افزاید: «آنچه امروز بازار قیمت نفت را تنظیم می‌کند، خریدوفروش‌های کاغذی نفت‌خام است. بسیاری از شرکت‌های معتبر جهانی در فضای کنونی تفاهم هسته‌ای خریدوفروش‌های خود را آغاز کرده‌اند و از هم‌اکنون برای سه ماه خریدوفروش می‌کنند و سهم مبادلات نفت‌خام روی کاغذ بیش از سهم حقیقی خریدوفروش است. از این رو قیمت کاهش یافته است.»

واکنش رقبای نفتی ایران

بدون شک این عکس‌العمل سریع به تفاهم هسته‌ای روانی است و باید منتظر ماند تا عوامل اساسی بازار تاثیرات خود را در تعیین قیمت نهایی نفت‌خام بگذارند. از سویی نیاز است در آینده نزدیک مشخص شود که سهم صادرات ایران به چه میزان افزایش خواهد یافت. آیا این سهم پیش از اعمال تحریم‌ها در سال 2012 به 2.5 میلیون بشکه در روز خواهد رسید و مهم‌تر اینکه عکس‌العمل صادرکنندگان دیگر نفت در شرایط کنونی به چه شکل خواهد بود.

این کارشناس بین‌المللی در حوزه نفت در ادامه صحبت‌های خود با اشاره به اینکه کاهش قیمت نفت در نهایت در جایی متوقف خواهد شد، ‌می‌گوید: ‌ «پیش‌بینی از بازار نفت و تعیین قیمت آن با شرایط تفاهم هسته‌ای بسیار پیچیده شده است. امروز بار دیگر به دلیل اثر روانی شاهد کاهش قیمت نفت هستیم که تاثیر آن موقت است اما عواملی موثر از جمله شرایط اقتصادی دنیا، وجود بحران در کشورهایی همچون عراق، سوریه، لیبی، یمن و مازاد عرضه نفت‌خام عربستان اثرات عمیق‌تری در بازار قیمت نفت‌خام دارند گرچه با شکل‌گیری توافق هسته‌ای خوش‌بینی‌ها برای این بازار افزایش خواهد یافت. اما امروز عکس‌العمل رقبای ایران در برابر این تفاهم‌نامه نیز در میزان عرضه نفت‌خام و قیمت تاثیرگذار است.»

ابراهیم رادافزون، کارشناس استراتژیک حوزه نفت درخصوص واکنش بازار به تفاهم هسته‌ای ایران با 1+5 به «فرصت امروز» می‌گوید: «قیمت نفت‌خام در بازارهای جهانی در انعقاد توافق اصلی در قیمت 50 تا 60 دلار متغیر خواهد بود، به‌طوری که به دلیل هر اتفاق در عرصه بین‌المللی این قیمت چند دلار بالا یا پایین می‌آید. بحث اصلی بازی سیاسی عربستان و اسراییل است حال نیز با نزدیک شدن تفاهمات هسته‌ای جنگی میان عربستان و یمن ایجاد شده که ریشه آن بحث اقتصادی و سیاسی است. ایران به نفت وابسته است و بدون شک وضعیت کنونی در خاورمیانه و ناامنی آن تا انعقاد توافق اصلی ادامه خواهد یافت.»

وی می‌افزاید: «پیش‌بینی‌ بر سر قیمت نفت‌خام امری غیر‌ممکن شده است اما همه می‌دانیم تا چند سال آینده قیمت نفت به 100 دلار نخواهد رسید. نکته مهم دیگر اینجاست که در حال حاضر تنها غرب به نفت خاورمیانه نیاز دارد و آمریکا بی‌نیاز است از این رو بازی قدرت بر سر نفت‌خام و تعیین قیمت آن ادامه خواهد داشت.»