اقتصاد مقاومتی راهکاری برای پیشرفت کشور

در مورد این موضوع که در شرایط اجرای برجام، سیاست اقتصاد مقاومتی از کارآمدی و کارآیی لازم برخوردار خواهد بود یا خیر، باید به این نکته اشاره کرد که بحث اقتصاد مقاومتی ارتباطی با این ندارد که پول داشته باشیم یا نداشته باشیم. در واقع اقتصاد مقاومتی برای این است که به راهکارهایی برسیم تا بستر را برای پیشرفت کشور فراهم کنیم بنابراین برای اینکه پس از اجرای برجام و لغو تحریم‌ها، اقتصاد مقاومتی از کارآمدی و معنای لازم برخوردار باشد، نباید پول، توانمندی، ابتکار و خلاقیت خود را در جاهایی هزینه کنیم که اولویت‌های اول ما نیست بنابراین دیدگاه من این است که باید در اقتصاد مقاومتی اولویت‌ها را بررسی کنیم و اگر از بابت اجرای برجام و لغو تحریم‌ها می‌توانیم بخشی از مطالبات‌مان را از خارج بگیریم، این مطالبات را به سمت اولویت‌ها هدایت کنیم. برای تحقق این موضوع باید اولویت‌های کشور و اولویت‌های هر شهر مشخص شود و این موضوع معلوم شود که کدام یک از موضوعات، از اهمیت بیشتری برخوردار است.

بنابراین اقتصاد مقاومتی می‌تواند در شرایط برجام هم از کارآیی و کارآمدی لازم برخوردار باشد و البته برای دستیابی به این موضوع باید برخی از موضوعات مدنظر قرار بگیرد. یکی از مسائل این است که زمانی که پول‌های بلوکه شده را به دست می‌آوریم، نباید هر کالایی که تأثیری هم در پیشرفت اقتصادی ما ندارد را خریداری کنیم. ما می‌توانیم در شرایط پساتحریم با پول‌های آزاد شده کشورمان هم کالاهای مصرفی و مضر برای اقتصادمان وارد کنیم یا اینکه به کالاها و محصولات تولید داخل کفایت کنیم و زیربناها را وارد کنیم. در واقع یک راهکار اساسی این است که در شرایط پساتحریم و پس از اجرای برجام، واردات هدفمند و حساب شده‌ای انجام دهیم.

در وارداتی که در هشت سال گذشته انجام شد، منابع مالی کشور به وارداتی از خارج اختصاص یافت که در جهت توسعه کشور اثر مثبتی نداشت و حال که سیاست اقتصاد مقاومتی در دستور کار قرار گرفته است و هم در شرایط اجرای برجام و لغو تحریم‌ها قرار داریم، از تکرار چنین اشتباهاتی جلوگیری شود. از سوی دیگر برای اینکه در شرایط اجرای برجام بتوانیم سیاست‌های اقتصاد مقاومتی را توسعه دهیم، باید کیفیت تولیدات داخلی را افزایش دهیم و برای تحقق این موضوع مهم‌ترین نکته این است که کارگران مشغول به کار در واحدهای تولیدی و کارخانجات را آموزش دهیم تا دقت خود را بالا ببرند.

در این شرایط باید هزینه کنیم و زمانی که چنین هزینه‌ای انجام دهیم می‌توانیم بستر توسعه را فراهم کنیم اما یک راهکار دیگر این است که به جای وارد کردن برخی از کالاها و هزینه کردن پول برای این قبیل واردات، به جایی برسیم که خود، تولیدکننده این کالاها شویم زیرا اگر روزی فرا‌ برسد که کشورها از صادرات این کالاها به کشور ما خودداری کنند، دچار مشکلات متعددی خواهیم شد. سوال این است که اگر توانستیم به دانش هسته‌ای دست پیدا کنیم اما تاکنون موفق نشده‌ایم کیفیت خودروهای داخلی را به استانداردهای جهانی نزدیک کنیم و این همان موضوعی است که باید در شرایط برجام و با تکیه بر اقتصاد مقاومتی به آن بپردازیم.

در حال حاضر این اعتقاد وجود دارد که اگر اقتصاد مقاومتی به شکل کامل و صحیحی اجرا شود، می‌تواند بخشی از مشکلات کشور را حل کند بنابراین در شرایط اجرای برجام هم می‌تواند کارآیی داشته باشد. البته موضوع اصلی این است که چه برجام به نتیجه برسد و چه نرسد، باید سیاست‌های اقتصادی را در سرلوحه کار قرار دهیم و همان‌طور که تاکنون برجام به نتیجه رسیده و قطعاً بخش عمده‌ای از تحریم‌ها از بین خواهد رفت و ما به بخش عمده‌ای از درآمدهای نفتی‌مان دست خواهیم یافت، قطعاً این رویه ادامه خواهد یافت.

پس از اجرای برجام و لغو تحریم‌ها قرار است که پول‌های بلوکه شده وارد کشورمان شود و در عین حال هیأت‌های تجاری مختلفی در حال رفت‌و‌آمد به ایران هستند. یکی از اهداف این هیأت‌ها از آمدن به ایران این است که به ما کالاها و محصولات خود را بفروشند. حال مسئله این است که اصولاً ما علاقه‌مند به ارتباطات اقتصادی و تجاری با کشورهای مختلف هستیم اما در عین حال علاقه‌مند هستیم که تولیدات مشترکی با سایر کشورها داشته باشیم و سپس محصولات و کالاهای تولیدی را به خارج از کشور صادر کنیم و سرمایه‌گذاری‌ که قرار است خارجی‌ها در کشورمان انجام دهند را از محل فروش تولیدات‌مان به خارج از کشور تأمین کنیم.

اگر در چنین شرایطی، شرکت‌های خارجی همچنان به کشور ما بیایند، مشخص می‌شود که در جهت توسعه هر دو کشور آمده‌اند اما اگر فقط برای فروش محصولات خود اقدام کنند، دیگر این موضوع تبادل تجاری نام ندارد. در واقع تأکید ما برای اجرای هرچه بهتر اقتصاد مقاومتی در شرایط اجرای برجام این است که به هیأت‌های تجاری و فعالان اقتصادی علاقه‌مند به فعالیت و سرمایه‌گذاری در ایران این موضوع را تأکید کنیم که باید هدف اصلی تولید تکنولوژی باشد.

* عضو اتاق بازرگانی خراسان رضوی