اعتیاد دیجیتال؛ دشمن سرسخت کودکان

رنگارنگی بازی‌های رایانه‌ای این روزها به حدی افزایش داشته که روانشناسان و جامعه‌شناسان از رواج و اعتیاد به این نوع بازی‌ها هشدار داده‌اند. درحالی‌که زمان میانگین بازی رایانه‌ای برای کودکان بین 45 دقیقه تا یک ساعت در روز عنوان شده، اما متأسفانه آمار‌های اعلامی در کشور ما بیانگر آن است که ایرانی‌ها زمان زیادی از وقت خود را صرف بازی‌های دیجیتالی می‌کنند.

طبق گفته‌های رئیس مرکز ملی پژوهش‌های راهبردی جوانان کشور ایرانی‌ها سالانه 14.6 میلیارد ساعت از وقت خود را صرف بازی‌های رایانه‌ای و تلفن همراه می‌کنند، 89 درصد از این افراد را جوانان و نوجوانان تشکیل می‌دهند. محمد مسعود کریمی معتقد است به‌صورت میانگین هر ایرانی 9 ساعت از شبانه‌روز را صرف حضور در فضای مجازی می‌کند.

رئیس مرکز ملی پژوهش‌های راهبردی جوانان همچنین از آمار بیش از 20 میلیونی بازی‌کنندگان بازی‌های رایانه‌ای در ایران خبر داد و گفت: 56 درصد این افراد پسر و 44 درصد دختر هستند. وی تأکید کرد: تدوین سند سواد رسانه‌ای یکی از عوامل آرامش اجتماعی برای کاربران فضای مجازی خواهد بود که چهار رویکرد استفاده بهینه از تلفن همراه، ماهواره، اینترنت و بازی‌های رایانه‌ای را دنبال می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه زمینه‌سازی برای اشتغال جوانان در فضای مجازی برعهده کمیته فضای مجازی ستاد ساماندهی امور جوانان استان است، بیان کرد: توسعه کسب‌وکار خویش‌فرما، افزایش فرصت‌های شغلی جدید و کارآمد برای جوانان و توسعه کسب‌وکارهای دانش‌بنیان از مهم‌ترین عوامل ایجاد کسب‌وکار در فضای مجازی است.

شیوا حق‌پرست، روانشناس کودک درباره عوارض اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای در میان کودکان و نوجوانان به «فرصت امروز» گفت: نخستین و بزرگ‌ترین مشکلی که بازی‌های رایانه‌ای برای کودکان ایجاد می‌کند مشکلات کم‌تحرکی است که در آینده برای کودکان مشکلاتی همچون پوکی استخوان را به همراه می‌آورد.» وی افزود: از مشکلات فیزیکی این نوع بازی‌ها که بگذریم تأثیر‌گذاری مخرب در روان کودکان و نوجوانان مهم‌ترین تأثیر بازی کردن بیش از حد با دستگاه‌های رایانه‌ای است.

حق‌پرست با اشاره به اینکه در حال حاضر کودکان زیر سه سال نیز به بازی‌های رایانه‌ای علاقه نشان می‌دهند، اظهار کرد: متأسفانه اعتیاد بزرگ‌ترها به کار با دستگاه‌های دیجیتال باعث شده تا به بازی کردن کودکان خود نظارتی نداشته باشند که این امر آسیب‌های غیر‌قابل جبرانی را به بار خواهد آورد. وی افزود: کودکان زیر سه سال به هیچ عنوان نباید از دستگاه‌هایی مثل تلفن همراه یا تبلت‌ها استفاده کنند، اما متأسفانه والدین چون می‌بینند که کودک با کار با این‌گونه وسایل آرام می‌شود و می‌توانند به کار‌های روزمره خود برسند محدودیتی برای کودک خود ایجاد نمی‌کنند. 

این روانشناس کودک درپاسخ به این سوال که والدین چگونه می‌توانند بر بازی کردن کودکان و نوجوانان کنترل داشته باشند، گفت: تهیه بازی‌های مناسب سن کودکان ما تأثیر زیادی در کنترل کودکان دارد. حق‌پرست اظهار کرد: بازهم به والدین هشدار می‌دهم که مانع بازی کردن کودکان زیر سه سال خود با دستگاه‌های رایانه‌ای شوند. 

محمد رضا صالح‌زاده یکی از تولید کنندگان بازی‌های رایانه‌ای در باره کنترل و نظارت‌هایی که بر روند تولید هر بازای رایانه‌ای می‌شود به «فرصت امروز» گفت: چند سالی است که بازی‌های رایانه‌ای توسط مراجع مختلف نظارت می‌شود و همان‌طور که می‌بینید روی جعبه اکثر بازی‌های رایانه رده سنی هر بازی را نشان می‌دهد که این می‌تواند کمک زیادی به والدین برای خرید بازی برای کودکان خود شود.

وی افزود: البته در روند تولید بازی‌های ایرانی روانشناسان زیادی حضور دارند تا علاوه بر اینکه بازی را برای کودکان جذاب‌تر می‌کند عواملی را که می‌تواند بر روحیه آنها تأثیر نامناسبی می‌گذارد حذف کنند. این تولید‌کننده بازی‌های رایانه‌ای در پاسخ به این سوال که چقدر بازی‌های ایرانی توانسته‌اند مورد استقبال قرار گیرند، گفت: برخی بازی‌ها توانسته‌اند فروش خوبی در بازار کسب کنند اما باید گفت به‌طور میانگین بازی‌های داخلی آن‌طور که باید نتوانسته‌اند سهمی از بازار را به دست آورند. 

صالح‌زاده درباره علت عدم استقبال از بازی‌های ایرانی گفت: یکی از عواملی که مانع از استقبال بازی‌های ساخت داخل در جامعه می‌شود فاصله بیش از حد آن با نمونه‌های خارجی است، به‌عنوان مثال بازی‌های ورزشی در جهان طرفداران بسیار زیادی دارند اما ما کمتر به بازی‌های ورزشی پرداخته‌ایم. وی افزود: ما باید به فکر رقابت با سازندگان خارجی باشیم تا بتوانیم در بخش بازی‌سازی موفق عمل کنیم و حتی تولیدات خود را صادر کنیم.