خشک شدن دریاچه ارومیه، پدیدهای است که پیامدهای زیست محیطی بسیاری برای روستاها و شهرهای حاشیه این دریاچه و در آینده برای سایر مناطق کشور به همراه دارد. توفان نمک و ایجاد ریزگردهای نمکی، یکی از این پیامدهای زیست محیطی و آلایندهای است که بهزودی افزون بر مناطق حاشیهای، مناطق غرب و مرکزی کشور را نیز فراخواهد گرفت. برای جلوگیری یا کاهش این پدیده آلاینده و خطرناک، سازمانهای دولتی مربوط با همکاری سازمانهای مردمنهاد، طرح کمربند سبز و ایجاد بادشکنهای طبیعی و غیرطبیعی را در حاشیه دریاچه ارومیه اجرا میکنند. بر همین اساس، فاز دوم طرح کمربند سبز حاشیه دریاچه ارومیه توسط سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی و در آذرشهر، در دست اجراست.
دانش و تجربه بومی مقابل ریزگردهای نمکی
کریم مهری، رییس سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی، در خصوص اجرای این طرح، گفت: فاز دوم طرح کمربند سبز در حاشیه دریاچه ارومیه برای مقابله با ریزگردهای نمکی با تکیه بر دانش بومی و مردم منطقه انجام میگیرد. وی با اشاره به اینکه فاز دوم طرح کمربند سبز درحاشیه دریاچه ارومیه برای مقابله با ریزگردهای نمکی با تکیه بر دانش بومی و مردم منطقه انجام میگیرد، افزود: برای بهسازی و توسعه اماکن دامی مقررشده است اعتبار ویژه از ردیفهای کمک فنی و اعتباری دولت اختصاص یابد.
رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی، با بیان اینکه تاکنون و در هیچ دورهای کشاورزی تا این اندازه مورد توجه دولتها واقع نشده، اظهار کرد: اعتبارات سازمان جهاد کشاورزی استان در طول یک سال گذشته از 6/4 درصد به 9 درصد رسیده و بدهیهای حساب جاری سازمان از دولت که 6/15 میلیارد تومان بود پرداخت شده و به شش میلیارد تومان کاهش یافته است.
انتقال طرحهای صنعتی به حاشیه رود ارس
مهری با بیان اینکه برای مدیریت مصرف منابع آبی در اجرای طرحهای آبیاری پرفشار و کم فشار محدودیت اعتبار وجود ندارد، افزود: تحقق این امر، عزم و اراده همگانی را میطلبد. بر همین اساس، طرحهای صنعتی باید در مناطق پرآب استان از جمله حاشیه رود ارس که امکان بازیافت آب وجود دارد، احداث شوند. وی ادامه داد: طبق ماده 18 و 19 باید تیم کارشناسی وزارت جهاد کشاورزی وضعیت حقابه کشاورزان را تعیین کند و این قوانین نزدیک به 30 سال مسکوت مانده است.
کشاورزان آذری در وضعیت ناخواسته
کشاورزان حاشیه دریاچه ارومیه که تا چندی پیش سرسبزترین مزارع و باغهای کشور را در اختیار داشتند، اکنون برای کشت دیم نیز مشکل دارند. طرحهایی مانند نکاشت، بهکاشت و... در حالی برای آنها ارائه میشود که در وضعیت ناخواستهای قرار گرفتهاند.
منوچهر رحمانی، مدیر جهادکشاورزی شهرستان آذرشهر که فاز دوم کمربند سبز دریاچه ارومیه در آن اجرا میشود، میگوید: سطح پوشش باغهای این شهرستان به 3700 هکتار میرسد که با کمبود آب روبهرو هستند. وی با ابراز خوشبینی به مدیریت بحران در این منطقه، اظهار میکند: با مدیریت جهادی و رویکرد مدیریت بحران، میشود وضعیت کم آبی را در منطقه مدیریت کرد. در سال زراعی جاری در این شهرستان 170 میلی متر بارش پاییزی داشتهایم.
لزوم استفاده بهینه از منابع آبی برای احیای دریاچه ارومیه
علیاکبرنژاد رضا، مدیر هماهنگی ترویج سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی بر لزوم استفاده بهینه از منابع آبی در بخش کشاورزی برای کمک به احیای دریاچه ارومیه تاکید میکند و میگوید: کاهش نزولات آسمانی و برداشتهای بیرویه، موجب افت سطح آبهای زیرزمینی در استان شده است. همچنین اثرات مخرب خشکسالیهای پیاپی و آبیاری به شیوه کاملا سنتی با راندمان پایین، لزوم استفاده بهینه از منابع آبی را به یک ضرورت اجتناب ناپذیر بهویژه در مصرف آب کشاورزی تبدیل کرده است.
وی ادامه میدهد: ضرورت استفاده از راهکارهای علمی و کاربردی در مدیریت و استفاده بهینه از منابع آب، استفاده بیشتر از سامانههای آبیاری تحت فشار و کم فشار، کشت محصولات کشاورزی استراتژیک با نیاز آبی کمتر و ارزش افزوده بیشتر برای کشاورزان، از راهکارهای عملی حل مشکل کم آبی است.
نژادرضا با بیان اینکه در راستای سیاستهای دولت مبنی بر افزایش راندمان آبیاری در سطح استان، کمکهای بلاعوض دولتی برای اجرای سیستمهای آبیاری تحت فشار و کمفشار در اعتبارات سال1393 منظور شده، میافزاید: سهم مشارکت دولت درپروژههای آبیاری قطرهای 65 میلیون ریال، بارانی50 میلیون ریال وکم فشار 32 میلیون ریال است.
وی از تمامی کشاورزان منطقه خواست، با در دست داشتن مدارک مالکیت زمین، اسناد حقـابه مطمئن صادره از امور آب شهرستانها و مدارک شخصی به مدیریتهای جهاد کشاورزی شهرستانها مراجعه و نسبت به ثبت درخواست خود اقدام کنند.