آینده بازار انرژی روی کاکل خورشید می‌چرخد

شاید تا چند دهه پیش برای انسان این موضوع قابل تصور نبود که با استفاده از جذب انرژی خورشید، آب گرم مورد نیاز خود را تامین کند اما هم‌اکنون آبگرمکن‌های خورشیدی، تولید انبوه و مشتریان خاص خود را دارد. در چنین شرایطی پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که در آینده فرصت سرمایه‌گذاری در زمینه تولید این آبگرمکن‌ها وجود خواهد داشت. میزان سرمایه‌گذاری کل برای راه‌اندازی خط تولید 15هزار دستگاه آبگرمکن خورشیدی در سال، حدود 6‌میلیارد تومان و سرمایه در گردش 2میلیارد تومان است. مدت زمان بازگشت سرمایه هم بین دو تا سه سال است و سود 20درصدی برای سرمایه‌گذار دارد. در این گزارش در گفت‌وگو با داوود فدایی، رئیس انجمن صنایع خورشیدی به چند و چون بازار آبگرمکن‌های خورشیدی در ایران و شیوه‌ها و هزینه‌های سرمایه‌گذاری در آن پرداخته‌ایم.

نخستین نکته‌ای که رئیس انجمن صنایع خورشیدی به آن اشاره می‌کند این است که در آینده فرصت سرمایه‌گذاری در زمینه تولید آبگرمکن‌های خورشیدی وجود خواهد داشت. به اعتقاد داوود فدایی با توجه به مشکلات کشور در زمینه تامین منابع انرژی و بحران‌های موجود، در آینده نزدیک کاربرد تجهیزات خورشیدی رونق بسیاری خواهد داشت.

وی مشــکــلات زیـســت محیطی و بحران تامین منابع گــازی جهــت گـرمـایش را از دیگر دلایل رونق بازار این محصولات در سال‌های آینده می‌داند و می‌گوید: مهم‌ترین مصرف‌کنندگان این محصول حداقل برای یک دوره پنج‌ساله آینده افرادی هستند که حامل‌های انرژی به میزان مورد نیاز در اختیار آنها قرار ندارد یا در مناطقی که تحت برنامه حمایتی سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت قرار دارد، زندگی می‌کنند.

رقیبی به نام نفت و گاز

در عین حال فدایی، سهم کمتر از 3درصدی انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد انرژی کشور را عاملی می‌داند که رغبت نسبت به سرمایه‌گذاری در حوزه تولید آبگرمکن‌های خورشیدی را کاهش می‌دهد. وی رقیبی به نام گاز و نفت را از دیگر مشکلات موجود در حوزه سرمایه‌گذاری در حوزه آبگرمکن‌های خورشیدی می‌داند و اظهار می‌دارد: قیمت پایین نفت و گاز، اقبال عمومی به استفاده از تجهیزات مرتبط خورشیدی را کاهش می‌دهد و این موضوع در کنار مشکلات عمومی تولید، نبود حمایت لازم از تولید محصولات سبز و بازاری غیر‌قابل پیش‌بینی، سرمایه‌گذاری در این حوزه را با ‌درصد اطمینان پایینی همراه می‌کند.

بازگشت سرمایه 2 تا 3 سال

اما سوالی که در این میان مطرح می‌شود این است که میزان سرمایه اولیه و سرمایه در گردش برای راه‌اندازی خط تولید آبگرمکن‌های خورشیدی چقدر است؟ رئیس انجمن صنایع خورشیدی در پاسخ به این پرسش می‌گوید: برآورد این مقادیر نیازمند ارائه طرح‌های توجیهی اقتصادی است و به ظرفیت تولید سالانه بستگی دارد اما مثلا میزان سرمایه‌گذاری کل برای راه‌اندازی خط تولید 15هزار دستگاه آبگرمکن خورشیدی در سال، حدود 6میلیارد تومان و سرمایه در گردش 2میلیارد تومان است و سودی 20‌درصدی برای سرمایه‌گذار دارد.

تعداد اندک تولیدکنندگان واقعی

اما در حالی که بخش عمده‌ای از آبگرمکن‌های خورشیدی موجود در بازار از چین و ترکیه وارد می‌شود، آخرین آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت در سال 1393 نشان می‌دهد 15 واحد مجوز تولید و پروانه بهره‌برداری دریافت کرده‌اند که مجموع ظرفیت اسمی آنها 155هزار و 850دستگاه آبگرمکن خورشیدی در طول سال است. ظرفیت عملی این کارخانه‌ها در حدود 80درصد برآورد می‌شود که بر این اساس ظرفیت عملی واحدهای فعال 124هزار و 680 دستگاه در سال است اما چهار یا پنج تولید‌کننده واقعی در بازار وجود دارند که موفق به عرضه محصول شده‌اند.

مشتریان چه کسانی هستند؟

شاید نکته‌ای که برای هر سرمایه‌گذار در این حوزه مهم باشد، مشتریان آبگرمکن‌های خورشیدی است. به گفته رئیس انجمن صنایع خورشیدی، اغلب مشتریان سازمان‌های دولتی هستند که به دلیل مسئولیت‌های زیست‌محیطی خود اقدام به خرید آبگرمکن‌های خورشیدی می‌کنند و طرح‌هایی را در روستاها و در میان عشایر هم اجرا کرده‌اند. با این حال به دلیل عدم آشنایی مناسب با عملکرد این دستگاه‌ها و عدم اطمینان ناشی از این ناآگاهی، مشتریان عام که تمایل به خرید شخصی داشته باشند، اندک هستند و عمدتا محدود به واحدهای صنعتی خصوصی می‌شوند.

اما قیمت انواع داخلی آبـگــرمــکـن خـورشـیـدی 200‌لیتری در بازار که مناسب یک خانوار چهار نفره است، برای سیستم بدون فشار (ترموسیفونی) بین 12میلیون ریال تا 16میلیون ریال و برای سیستم‌های تحت فشار با همان ظرفیت در حدود 26میلیون ریال تا 35میلیون ریال است. به گفته فدایی، مراکز خاصی برای فروش آبگرمکن‌های خورشیدی وجود ندارد اما مشتریان این کالا می‌توانند در مراکز فروش لوازم خانگی و فروش لوازم تاسیساتی آن را خریداری کنند.

اما استفاده از فضای مجازی همانند سایر کسب‌و‌کارها در حوزه آبگرمکن خورشیدی نیز متداول است.رئیس انجمن صنایع خورشیدی در این رابطه می‌گوید: فروشگاه‌های اینترنتی بسیاری توسط شرکت‌های مختلف راه‌اندازی شده و وب‌سایت‌هایی نیز وجود دارند که به‌صورت خاص فعالیت بازاریابی شرکت‌ها را انجام می‌دهند. ضمن اینکه بسیاری از شرکت‌ها نیز از پتانسیل شبکه لینکداین و شبکه تلگرام جهت عرضه و معرفی محصولات شرکت خود استفاده می‌کنند.

ارزآوری 2میلیون دلاری

جالب اینجاست که بدانیم آبگرمکن‌های خورشیدی تولید شده در ایران به عراق، ترکمنستان، افغانستان، تاجیکستان، ارمنستان و گرجستان صادر می‌شود. آخرین آمار حاکی از آن است که در سال 93 ارزش مالی صادرات آبگرمکن‌های خورشیدی معادل 2میلیون دلار بوده است.