آیا ونیز می میرد؟

ونیز، شهر روی آب، اخیرا شاهد برگزاری تظاهرات علیه صاحبان املاک است که آپارتمان های خود را به جای اهالی شهر به گردشگران اجاره می دهند، اما برای حفظ هویت زندگی در یکی از بزرگ ترین شهرهای جهان چه می توان کرد؟

پنجره یک داروخانه در منطقه مرکزی ونیز یک شمارشگر دیجیتال دارد که تعداد افراد ساکن در منطقه تاریخی شهر را نشان می دهد.

اکنون تعداد ساکنان ونیز بیش از 55 هزار نفر است، اما نکته اینجاست که این عدد درحال کمتر شدن است. این یعنی صدها نفر از مردم ونیز هر سال این شهر را ترک می کنند. در گذشته کاهش ناگهانی جمعیت در نتیجه بلا یا بیماری اتفاق می افتاد، حالا اما ونیزی ها معترض به یک بلای متفاوت از نظر خودشان هستند؛ گردشگری.

ویکتور هوگو، رمان نویس بزرگ فرانسوی می گوید که ساختمان های قدیمی دو وجهه دارند: استفاده از آن و زیبایی آن. استفاده از آن مربوط به صاحبش است اما زیبایی اش متعلق به همه افراد است.

برخی ونیزی ها پول های خوبی از راه گردشگری در شهر روی آب در می آورند و کارشان همیشه رونق دارد. دیگر کسب وکارها اما ونیز را ترک می کنند و جای آنها را هتل های بیشتر، قایق های بزرگ تر و خانه هایی برای اجاره دادن به گردشگران می گیرد.

ونیزی ها درحال ترک جایی هستند که خود به آن La Sersnissima  یا «بی سروصداترین» می گویند. حال پرسش بزرگ این است؛ آیا ونیز به دست زیبایی خود از بین خواهد رفت؟

سارا کوئیل 40 سال است از ونیز عکاسی می کند و آرشیو عکس هایش به خوبی نشان می دهد که زمانی ونیز شهری پرجمعیت بوده اما حالا حجم بالای گردشگران در آن دیده می شود. او دراین باره می گوید: «برای کسانی که اینجا کار می کنند، شرایط دارد غیرقابل  کار کردن می شود.»

بخشی از مشکل ونیز تفاوتی است که با دیگر شهرها دارد. در این شهر راحتی و خوشی حرف اول را می زند، آن هم در عصری که شهرنشینی تقریبا با آشفتگی هم معنی شده است. اگر در یک شهر بزرگ 30 میلیون نفری در چین زندگی کنید، قطعا ونیز مقصدی ایده آل برای گردش و تفریح است.

ونیز به خاطر حجم آبی که آن را احاطه کرده قابلیت بزرگ تر شدن ندارد، اما در عین حال استانداردترین و ایده آل ترین شهری است که یک انسان می تواند در آن زندگی کند.

انگشت اتهام ونیزی ها امروز به سمت چینی هاست. چینی هایی که با خوب شدن وضع شان مسافرت خارجی زیاد می روند. قبل از آنها هم روس ها، آمریکایی ها و 200 سال پیش اتریشی ها شهرشان را قرق کرده بودند.

یکی از پیشنهادها افزایش هزینه بازدیدها است که شهر را ثروتمندتر می کند، اما لزوما تعداد گردشگردها را کمتر نمی کند.

ساکنان ونیز اما حرف شان چیز دیگری است. آنها می گویند که اگر ونیز «مکه فرهنگی» است چرا برای زائران شان یا همان مسافرانش محدودیت تعداد در هر سال را ندارند. دیدن ونیز شاید جزو حقوق بشر نیست.

روی دیگر این سکه اما کپی های تجاری موفقی است که از ونیز در این سو و آن سوی جهان دیده می شود. از دوبی و قطر و استانبول در آسیا گرفته تا لاس وگاس در آمریکا همگی شهرها و کشورهایی هستند که هتل ها یا ماکت هایی به سبک ونیز ساخته و با کمک آنها گردشگر جذب می کنند.

ونیز و ساکنانش اما از رونق داشتن گردشگری شهر زیبا و خاص شان به ستوه آمده و در پی راه چاره ای برای نجات این شهر از مرگ حتمی هستند؛ مرگی که برخلاف هر جای دیگر دنیا رکود اقتصادی مسببش نیست، بلکه برعکس رونق آن باعثش شده است. رونق گردشگری مستقیم هویت شهری، شهر روی آب را نشانه رفته و این صدای اعتراض  ونیزی ها را بلندتر از پیش کرده است.