نوسازی بافت فرسوده برنامهای است برای توسعه مجدد در مناطق مختلف یک شهر یا روستا که از بافتهای فرسوده، کهنه و قدیمی رنج میبرند. نوسازی بافتهای فرسوده هم طعم شکست را چشیده و هم لذت پیروزی را در طول تاریخ تجربه کرده است. نوسازی بافتها بهصورت امروزی از اوایل قرن نوزدهم میلادی در کشورهای توسعهیافته آغاز شد و در دهه 1940 شتاب بسیار بالایی پیدا کرد. این روند اثر چشمگیری بر بسیاری از مناظر و چشماندازهای شهری در کشورهای گوناگون جهان داشت و نقش مهمی را در تاریخ و جمعیتشناسی جهان ایفا کرد.
نوسازی بافتهای شهری بهطورکلی شامل جابهجایی کسبوکارها، تخریب ساختمانهای دارای بافتهای فرسوده، جابهجا کردن ساکنان منطقه و خرید بافتهای فرسوده مردم از سوی دولت و بازسازی آنها میشود. این پروسه بهجز شهرها در روستاها هم میتواند به مرحله اجرا برسد و روستاییها را از بافتها و ساختمانهای فرسوده رها کند.
پیامدهای خوشایند نوسازی فرسودگیها
نوسازی شهری و بازسازی بافتهای فرسوده دستاندرکاران زیادی دارد که سیاستگذاران و برنامهریزان شهری و نیز ساکنان این نوع بافتها اثر قابل ملاحظهای در این روند دارند. نوسازی شهری و بافتهای فرسوده اثرات مثبتی با خود به همراه میآورد. چنین کاری به بهبود کیفی خانهها و افزایش تراکم و کاهش پراکندگیهای شهری منجر میشود. از اثرات اقتصادی این نوسازیها نیز نمیتوان غافل شد. با نوسازی بافتهای فرسوده شهری میتوان به مرغوبیت چنین مناطقی افزود و در نتیجه باعث پیشرفت اقتصادی و بهبود وضعیت سرمایهگذاری در آنها شد.
نوسازی بافتهای شهری حتی میتواند به بهبود اوضاع فرهنگی و اجتماعی یک منطقه بینجامد. ایجاد امنیت بیشتر و رسیدگی بیشتر از سوی مقامات دولتی از دیگر دستاوردهای نوسازی بافتهای فرسوده و رنجور شهری است. نوسازی بافتهای فرسوده شهری در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه دنیا از جمله آمریکا، انگلیس، اتریش، ترکیه و بسیاری کشورهای دیگر نتایج ثمربخشی داشته است.
آنچه نوسازی شهری و بافتهای فرسوده انجام میدهد، بازسازی جوامع ساکن در این بافتها و نیز دوباره جا دادن ساکنان، جایگزین کردن خانههای نو بهجای بافتهای فرسوده و ایجاد امنیت و رفاه اقتصادی بهتر برای ساکنان خانههای تازه است، البته تنها به این شرط که طرحها، برنامهها و پروژههای در نظر گرفته شده برای نوسازیها بهخوبی مدیریت شده و بودجه در نظر گرفته شده برای آنها صرف باد هوا نشود. در مجموع نوسازی شهری در سالهای اخیر کمتر براساس بازسازی و بیشتر بر پایه احیا و نوسازی شکل میگیرد و این روزها جزو جداییناپذیر برنامههای دولتهای مختلف است.
وسازی بافت فرسوده بیورتون آمریکا، موفق و تاثیرگذار
شهر بیورتون مدتها بود که بهعنوان یکی از نامزدهای اصلی نوسازی بافت فرسوده شناخته میشد. بیورتون شهری در شهرستان واشنگتن ایالت اورگن در آمریکا است
چند دهه مطالعه و برنامهریزی در این شهر انجام شد تا شرایط برای سرمایهگذاریهای بخش خصوصی در این منطقه رو به راه شود. بهبود وضعیت دسترسی به پیادهروها، کاهش ترافیک و راهبندانهای فرسایشی، اشتغالزایی، افزایش فرصتهای مرتبط با ساخت و تامین مسکن و پشتیبانی از طرحهای توسعهای از جمله کارهایی بود که باید در این شهر به سرانجام میرسید. مطالعات پیشین اما یک چیز کم داشت و آن فقدان سازوکارهایی برای تامین سرمایه این کارها بود.
بیورتونیها فهمیده بودند که احتیاج به یک طرح نوسازی شهری دارند. در واقع این طرح ابزاری برای آنها بود تا بتوانند بر موانع توسعه پیروز شوند، روند بهبود وضعیت اشتغال را سرعت بخشند، به شهر تحرک و انگیزه بیشتری دهند و بخش خصوصی را به سرمایهگذاری هرچه بیشتر ترغیب و تشویق کنند.
و نتیجه اینکه...
این شهر برای بهبود بافت فرسوده خود دست به اقدامات مختلفی زد. بهعنوان نمونه با کمک یک شرکت مشاور به نام اکونورثوست به ارزیابی طرحهایی پرداخت که هدفشان ارزیابی توان این شهر در پروژههای زیرساختی و طرحهای توسعه مجدد بود. برآورد کردن درآمد حاصل از افزایش مالیات نیز دیگر اقدام بیورتونیها برای نوسازی بافت فرسوده این شهر بود. آنها همچنین اهداف و چشماندازهای طرحهای خود را گسترش داده و دیدشان را وسیعتر کردند.
شرکت اکونورثوست همچنین یک طرح نوسازی شهری نوشت که در آن چارچوبهای لازم برای انجام پروژههای شهری در منطقه مرکزی بیورتون بهطور کامل شرح داده شد. در این طرح حد و مرز منطقه مورد نظر برای نوسازی کاملا مشخص شد، حداکثر بدهیهای احتمالی پیشبینی شد و اهداف و چشماندازهای مناسبی برای مرحله اجرا عنوان شد. در نهایت و پس از اطمینان از ثمربخش بودن این کار چندین سازمان و نهاد در این منطقه دست یاری به سوی اکونورثوست دراز کردند و این طرح با همکاری کارکنان اکونورثوست و چندین سازمان و نهاد در این شهر و منطقه انجام شد.
اکونورثوست یک شرکت مشاورهای است که به مشتریان خود در چارهسازی مشکلات و گرفتن تصمیم براساس دادههای بهدست آمده از مطالعات دقیق کمک میکند. این شرکت مشاورههای کارشناسی در زمینههای اقتصادی، مالی و برنامهریزی در بخش عمومی را ارائه میدهد. طرح نوسازی بیورتون هم یکی از فعالیتهای شرکت اکونورثوست است که در حوالی سال 2011 برای این شهر ثمربخش و راهگشا بود.