قرارداد ماموت با فولکس واگن نهایی شد / آلمانی ها از جاده قدیم فرانسوی ها وارد ایران می شوند

روز گذشته، مهرزاد فردوس، مدیرعامل گروه صنعتی ماموت، بالاخره پس از یک سال اعلام کرد که این شرکت با مشارکت فولکس واگن آلمانی تا پایان امسال در ایران،  خودرو تولید خواهد کرد. اما نکته تعجب برانگیز این ماجرا، آماده کردن خط تولید خودروی سواری در طول دو ماه است که طبیعتا در این زمان امکان پذیر نیست.

اسفند ماه سال گذشته بود که فردوس در گفت و گو با «فرصت امروز» از ورود ماموت به عرصه تولید خودروهای سواری خبر داد. یک ماه بعد «فرصت امروز» در گزارشی از ماموت به عنوان گزینه فولکس واگن به عنوان شریکی برای تولید خودروهای سواری خبر داد؛ خبری که توسط معاون امور صنایع وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز تایید شد، گرچه این موضوع از سوی شرکت ماموت تایید نشد و گفته می شد که فولکس واگن برای اعلام حضور در ایران منتظر مشخص شدن نتایج انتخابات آمریکا است. در همین حین اما تیمی از کارشناسان فولکس واگن در تابستان امسال برای ارزیابی قطعه سازان ایرانی، به تهران سفر و از چند کارخانه قطعه سازی بازدید کردند.

دی ماه امسال نیز شرکت مشترک فولکس و ماموت برای واردات خودروهای سواری این خودروساز آلمانی به ثبت رسید. حالا پس از نزدیک به 11 ماه رایزنی، بالاخره مدیرعامل گروه ماموت اعلام کرده است که نخستین خودروی مشترک تولیدی این دو شرکت تا پایان امسال به تولید می رسد و سایر محصولات نیز به مرور زمان به این خط تولید اضافه خواهند شد.

فردوس از حجم تولید مشترک میان این دو شرکت برای بازار ایران صحبتی نکرده است اما پیش از این اعلام شده بود که برنامه فولکس برای بازار ایران حدود 30 هزار دستگاه در سال خواهد بود؛ حجم تولیدی که گرچه اقتصادی نیست اما برای بخش خصوصی بازار ایران که سهم اندکی از بازار خودروهای سواری دارد، رقم خوبی است.

تولید کننده یا مونتاژ کننده؟

با توجه به علنی شدن قرارداد تولید خودروی سواری میان فولکس واگن و ماموت، دو موضوع قابل بررسی است؛ نخست اینکه آمادگی خط تولید برای تولید خودرو چقدر زمان می برد و آیا ماموت تولیدکننده محصولات فولکس خواهد شد یا صرفا مونتاژ کننده؟

فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو، در پاسخ به این پرسش به «فرصت امروز» می گوید: «رقم 2 یا 3 هزار دستگاه برای فولکس واگن تولید محسوب نمی شود، تولید فولکس واگن یعنی سالی 500 هزار دستگاه که حداقل ساخت کارخانه اش دو سال به طول می انجامد و این گونه نیست که ظرف دو ماه خودرو به تولید برسد. اگر قرار باشد که مونتاژ را به حساب تولید بگذاریم پس اکنون باید بگوییم که هیوندای هم در ایران خودرو تولید می شود در حالی که سالی 2هزار دستگاه اصلا تولید نیست و اگر وارد شوند بهتر از تولید است.»

او ادامه می دهد: «حجم تولید 5هزار تا دور ریختن سرمایه است و فقط به دلیل برقراری دیوار تعرفه شکل اقتصادی به خود می گیرد. در شرایطی می توان گفت ماموت تولیدکننده محصولات سواری فولکس واگن است که دست کم برنامه تولید 50 هزار دستگاه خودرو در سال را داشته باشد.»

امیرحسن کاکایی، استاد دانشگاه علم و صنعت ایران و کارشناس صنعت خودرو نیز در این زمینه در گفت و گو با «فرصت امروز» بیان می کند: «تا آخر امسال یک ماه و اندی بیشتر نمانده و راه اندازی یک خط تولید خودرو، در بهترین حالت یک سال و نیم طول خواهد کشید. حتی با فرض اینکه ماموت از شش ماه پیش ساخت خط تولید سواری خود را آغاز کرده باشد، اکنون نمی تواند ادعای داشتن خط تولید کند بلکه به اعتقاد من صرفا مونتاژ محصولات فولکس واگن در قالب سی بی یو یا سی کی دی است.»

او با اشاره به شروط وزارت صنعت برای قراردادهای مشارکت خودروسازان، تصریح می کند: «یکی از شروط وزارت صنعت برای قراردادهای مشارکت خارجی، 40درصد عمق ساخت داخل قطعات است که تحقق این موضوع دست کم به تیراژ 100 هزارتایی خودرو نیاز دارد. بنابراین با توجه به تیراژ پایینی که فولکس برای بازار ایران در نظر دارد، ساخت داخل و تولید هم برای شرکت مشترک و هم برای قطعه سازان غیراقتصادی است. مونتاژ کردن همان راه قدیمی فرانسوی ها در ایران است که نتیجه اش برای ما تولید و انتقال تکنولوژی نبود.»

فولکس راهگشا می شود؟

موضوع دیگر به حضور فولکس واگن در بازار ایران برمی گردد؛ حضوری که منوط به تعیین سیاست های آمریکا شده بود چرا که این شرکت آلمانی سهم قابل توجهی در بازار خودروی آمریکا داشته و طبیعتا حاضر نبود سهم از پیش تثبیت شده خود را برای یک بازار چند هزار دستگاهی در ایران به خطر بیندازد، چالشی که خودروسازان بزرگ دیگر دنیا نظیر تویوتا و فیات برای حضور در بازار ایران با آن مواجه هستند. حالا پرسش اینجاست که با ورود رسمی فولکس به بازار ایران، راه برای ورود سایر خودروسازان باز می شود؟

کاکایی در این زمینه معتقد است: «حضور فولکس واگن آلمانی در بازار ایران اتفاق بسیار خوبی است و می تواند چراغ سبزی برای حضور سایر شرکت های خودروساز در ایران باشد اما امیدواریم آلمانی ها نخواهند در راهی قدم بگذارند که حدود 15 سال فرانسوی ها در آن قدم گذاشته و سپس سیاستگذاران تصمیم به تغییر آن به نفع صنعت خودروی ایران گرفتند.»

زاوه نیز در این باره می گوید: «به اعتقاد من فولکس همچنان با ایران بازی جدی را شروع نمی کند تا زمانی که تکلیفش درباره سیاست های آمریکا روشن شود. نحوه اجرا و حجم این قرارداد مهم تر از امضا شدنش است، اگر حجم این قرارداد بزرگ باشد، به این مفهوم است که سایر خودروسازان هم می توانند با خیال راحت وارد بازار ایران شوند. یعنی هم در حوزه سیاست های خارجی و هم در حوزه سیاست های داخلی مانعی برای حضور خودروسازان خارجی نخواهد بود.»

او ادامه می دهد: «اگر فولکس واگن با حجم بزرگ فعالیت خود در ایران را آغاز کند و قیمت محصولاتش نیز منطقی باشد، به مفهوم این است که فضای رقابت فراهم شده و این پیام را می دهد که دیگر دولت نگران رقابت با شرکت های نیمه دولتی خودش در عرصه خودروسازی نیست. بنابراین باید منتظر بمانیم و نحوه عملکرد این قرارداد را ببینیم.»

ارتباط با نویسنده: dadashloo@gmail.com