چاقوی برقی، میوه خشک کن، بخارپز، سیب زمینی سرخکن، ماهیتابهبرقی... آشپزخانه و کابینتها، روی کابینت و بالای کمد خانههای زیادی پر شده از وسایل آشپزخانه مدرن یا قدیمی که شاید حداکثر دوبار از آن استفاده شده است. خرید وسایل مدرن بسیار خوب و گاهی بهصرفه است اما مشکل وقتی پیش میآید که مثلا شما وزنه دیجیتالی جدیدی برای آشپزخانه میخرید، اما بعد از دو بار استفاده، کار کردن با وزنه قدیمی را ترجیح میدهید.
هرروز یک دستگاه تازه که آشپزی با آن به سلامت افراد خانه کمک کرده یا پخت و پز را سریع و آسانتر میکند به بازار میآید. اما نگاهی به خانه خود بیندازید. چقدر پول صرف خرید ابزار و وسیلههای گوناگون بیمصرف یا تکراری در آشپزخانه شما شده؟ مردم اروپا در اثر داشتن مشکل همیشگی کمبود فضا یاد گرفتهاند که هرگز وسیلهای را که به هرعلتی از آن استفاده نمیشود نگه نمیدارند. یا آن را بهعنوان کالای دست دوم با قیمت کمی میفروشند، یا آن را مجانی به دیگری میدهند.
تا چند سال پیش میشد وسیلهای آشپزخانهای باکیفیت خوب و با گارانتی چندساله خرید اما در دنیای مصرفی امروز، درست فردای روز تمام شدن تاریخ گارانتی دستگاه از کار میافتد، یا قبل از تمام شدن عمر مفید دستگاه، وسیله جدیدتر و بهتری به بازار میآید و در حالی که وسیله هنوز قابل استفاده است، کالای جدید فوری جایگزین آن میشود. امروز بهخصوص در کشورهای پیشرفته عمر مفید هر وسیلهای در آشپزخانه بین سه تا پنج سال تعیین شده. از طرفی، اغلب وسایل الکترونیکی و ابزار آشپزخانه یا قابل تعمیر نیستند یا مثل دیگر وسایل امروزی، آنقدر قیمت تعمیر یا تعویض قطعات معیوب آنها بالاست که بهصرفه است کالای نو خریداری شود.
در حال حاضر ابزار و وسایل آشپزخانه اغلب دیجیتالی و هوشمند شدهاند؛ برای مثال شما در محل کارخود، روی گوشی تلفن خود پیغامی دریافت میکنید که «کیک در فِر پخته شد!» با استفاده از گوشی هوشمند و به کمک اپلیکیشن مخصوص، فر را خاموش میکنید و قبل از رسیدن به خانه، به کمک موبایل خود، قهوهساز را روشن میکنید، وقتی به خانه میرسید کیک و قهوه حاضر شدهاند. اما اگر کارکردن با ابزارهای دیجیتالی و تنظیمات آنها برای شما مشکل است، خرید وسایل مدرن ۱۰۰ درصد بیفایده و اشتباه است. ابزار جدید آشپزخانه بسیار کمصداتر شدهاند. بسیاری از ابزار الکترونیکی و دیجیتالی ارزانتر شده (بدون توجه به تغییرنرخ ارز) و تنوع رنگی بیشتری نسبت به قبل پیدا کردهاند و شستوشو و تمیز کردن آنها راحتتر و بدون نیاز به مواد شیمیایی خاص یا پاک کنندههای قوی است.
وسایل برقی روز بهروز کم مصرفتر، کوچکتر و سبکتر میشوند و قابلیت تا و خم شدن دارند تا یک مشکل بزرگ در آشپزخانه، یعنی کمبود جا و نبودن فضای کافی را حل کنند. اما آیا به هرچیزی که در فروشگاهها وجود دارد، در خانه نیاز داریم؟ بسیاری از دستگاهها با اسامی و شکلهای مختلف، عملا یک کار را انجام میدهند. خرید و داشتن بعضی از لوازم در خانه اصلا لزومی ندارند. یا بزرگی ابعاد یک وسیله مثل یخچال یا ظرفشویی دلیل بر عمر بیشتر یا کیفیت بهتر آن نیست. در اروپا این امکان وجود دارد که با داشتن کاغذ خرید تا دو هفته بعد، هر وسیلهای را بدون توضیح به محل خرید پس داد.
بسیاری از ابزار و وسایل را تا وقتی یک بار از آن شخصا استفاده نکنیم یا در محیط شخصی خانه یا آشپزخانه خودمان قرار نگیرند، معلوم نمیشود که این وسیله مناسب برای استفاده ما هست یا خیر.گاهی افراد سالها قسط خرید کالایی را میدهند که از آن استفاده نمیکنند. تنها کالا و ابزاری را باید بخریم که به آن نیاز داریم و از آن استفاده میکنیم. البته «نیاز و احتیاج» در هر خانهای تعریف شیمیایی متفاوتی دارد.
* روزنامه نگار