آرزویی که با تولید صادرات محور محقق می‌شود

براساس آمار وزارت اقتصاد و دارایی در سال 93، سهم بخش کشاورزی در تولید ناخالص ملی 13/5 درصد بوده و برخی از کارشناسان اقتصادی رشد 8/9 درصدی را برای تولیدات کشاورزی و رشد 8 درصدی را برای اقتصاد کشور در دوران پـسـابـرجـام پـیـش‌بینی کرده‌اند. راهکارهایی که برای رسیدن به این میزان از رشد اقتصادی ارائه شده بر حول محور افزایش صادرات غیرنفتی می‌چرخد که صادرات محصولات کشاورزی یکی از ارکان آن را تشکیل می‌دهد.

شرایط بالقوه اقتصادی ایران در پساتحریم

اسمـــاعیـــل لـله گـانـی، مدیرعامل بانک صادرات در همایش دورنمای اقتصاد ایران در سال 95، اظهار کرد: سال آینده با توجه به اجرای برجام و قرار گرفتن در مرحله پساتحریم، رشد اقتصادی 8 درصدی برای کشور پیش‌بینی شده است. برای رسیدن به رشد اقتصادی 8 درصدی باید در بخش کشاورزی رشدی برابر با 9/8 درصد، در صنعت نفت 14/7 درصد، صنایع و معادن 24/7 درصد و در بخش خدمات نیز رشدی برابر 51/7 درصد را شاهد باشیم.

وی افزود: ایران پساتحریم در شرایط بالقوه اقتصادی باید برای رسیدن به رشد اقتصادی 8 درصد به افزایش صادرات نفت خام، تامین مالی خارجی و افزایش صادرات غیرنفتی توجه ویژه‌ای داشته باشد. اگر به این شرایط بی‌توجهی شود و روند وضعیت اقتصادی موجود ادامه یابد روند عکس اتفاق می‌افتد و باعث منفی شدن رشد اقتصادی در کشور خواهد شد.

مدیرعامل بانک صادرات ایران تصریح کرد: در صورت رشد متعادل و هم پیوندی با اقتصاد جهانی، رشد اقتصادی مثبتی را تجربه خواهیم کرد که نقش سیستم بانکی در این میان با کاهش نرخ تسهیلات از 28 درصد به 20 درصد، حمایت از واحدهای تولیدی، افزایش سرمایه‌گذاری، ایجاد شغل‌های جدید، کمک به افزایش تولید و کنترل تورم نمود بیشتری خواهد داشت.

رشد 8/9 درصدی کشاورزی در سال 95 دور از دسترس

با توجه به کاهش سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی در چهار دهه گذشته، دستیابی به رشد اقتصادی 8/9 درصدی در تولید ناخالص ملی تا چه میزان امکان‌پذیر است و آیا پیش‌بینی‌ها در این بخش محقق خواهد شد؟ چه راهکارهایی برای آن ارائه می‌شود؟ کارشناسان اقتصادی و کشاورزی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» به این پرسش‌ها پاسخ داده‌اند.

دکتر پرویز حسابی، عضو هیأت رئیسه انجمن اقتصاددانان ایران، در گفت‌وگو با «فرصت امروز»، دستیابی به رشد 8/9درصدی بخش کشاورزی در سال 95 را دور از دسترس می‌داند و می‌گوید: در بخش کشاورزی به دلیل مهاجرت روستاییان به شهرها، نیروی کار ارزان وجود ندارد و از سوی دیگر بحران آب و کاهش سرمایه‌گذاری و افزایش هزینه‌های تولید اجازه این جهش را نمی‌دهد. دست‌کم در یک سال آینده نمی‌توانیم به رشد اقتصادی در بخش کشاورزی و سایر بخش‌ها و کل اقتصاد کشور دست یابیم.

سرمایه‌گذاران خارجی تمایلی به سرمایه‌گذاری ندارند

وی ادامه می‌دهد: بخش کشاورزی ما با بحران آب مواجه است. البته این بحران بیشتر در بخش مدیریت منابع آب وجود دارد. دولت از یک سو در برخی مناطق برنامه‌های خرید حقابه کشاورزان را برای رسیدن به تراز اکولوژیکی سطح آب‌های زیرزمینی در دست اجرا دارد و از سوی دیگر محدودیت سطح کشت را هم دنبال می‌کند. با این تفاسیر پیش‌بینی رشد نزدیک به 9درصدی در این بخش دور از واقعیت است.

این اقتصاددان و استاد دانشگاه تصریح می‌کند: در شرایط کنونی بانک‌ها تا یک سال نمی‌توانند سرمایه‌گذاری کنند و اوضاع اقتصادی کشور مناسب نیست. فساد اقتصادی در بخش‌های مختلف ریشه دوانده و سرمایه‌گذار خارجی هم تمایلی به سرمایه‌گذاری در کشور ندارد. در همین چند هفته گذشته که هیأت‌های سیاسی و تجاری به ایران آمدند هیچ قرارداد اقتصادی امضا نشده و به‌جز چند تفاهم‌نامه دستاورد دیگری در بخش‌های کشاورزی و سایر صنایع نداشته‌ایم.

رشد سرمایه‌گذاری بدون الگوی تولید!

برخی کارشناسان کشاورزی هم نسبت به رشد 8/9 درصدی تولیدات کشاورزی در سال آینده چندان خوشبین نیستند. علی خان محمدی، مدیرعامل کشت و صنعت گل سفید ایران و کشاورز نمونه کشوری، در همین زمینه به «فرصت امروز» می‌گوید: رشد بخش کشاورزی نیازمند سرمایه‌گذاری است که از الگوسازی در تولید ناشی می‌شود. تولید محصولات کشاورزی به حد کافی وجود دارد اما زیرساخت‌های صادراتی نداریم و در صنایع تبدیلی و بسته‌بندی خیلی عقب هستیم.

وی به سرریز تولید در برخی محصولات کشاورزی اشاره و اظهار می‌کند: در حال حاضر انبارهای ما پر از سیب‌زمینی و برخی محصولات دیگر است اما نمی‌توانیم آنها را صادر کنیم و از دیگر سو، بازار ما پر از پرتقال، انگور و سیب‌های وارداتی است. ما دومین کشور منطقه در تولید محصولات باغی با صادرات بسیار کم هستیم و دولت هم برنامه‌ای برای ایجاد زیرساخت‌های تولید و صادرات ندارد.

تولید صادرات محور راهکار نهایی

خان محمدی تصریح می‌کند: اکنون به فصل کشت بهاره نزدیک می‌شویم اما وزارت جهاد کشاورزی تاکنون برنامه‌ای ارائه نداده است. مسئولان مربوط باید تولید را به سمت صادرات هدایت کنند و با ایجاد هلدینگ‌های قوی توسط تولیدکنندگان، آنها را به سرمایه‌گذاری در این بخش ترغیب و تشویق کنند.چاره‌ای نداریم جز اینکه تولید محصولات کشاورزی را صادرات محور کنیم.

وی با اشاره به بحران آب و تأثیر آن بر بخش کشاورزی، می‌گوید: در خال حاضر همه دم از بحران آب می‌زنند اما کسی نیست که راهکار ارائه دهد. از سال42 دشت‌های ممنوعه ابلاغ شده ولی شهرک‌های صنعتی یکی پس از دیگری در این مناطق ساخته شده‌اند که بیشتر از کشاورزی آب مصرف می‌کنند. هیچ حمایتی هم از کشاورزان نمی‌شود. با این وضعیت دستیابی به رشد نزدیک به 9درصدی در بخش کشاورزی در سال 95 سرابی بیش نیست و از همان شعارهای همیشگی است که در همین حد باقی می‌ماند.

* ارتباط با کارشناس: molood.gholami@yahoo.com