آتش دلار بر خرمن صنایع خودروسازی

بی ثباتی در قیمت ارز، خاطره چندان خوشی را در بازار خودرو تداعی نمی کند. افزایش دو برابری قیمت خودرو آن هم در طول چند روز، کمترین آسیبی بود که بالا رفتن یک شبه قیمت دلار برای بازار خودرو در پی داشت. افزایش قیمتی که حتی با آرام گرفتن نرخ ارز هم به حالت اول خود بازنگشت.

حالا چند هفته ای می شود که باز هم خواب قیمت دلار پس از سه سال ثبات، آشفته شده و در پی این موضوع قیمت خودروهای وارداتی با افزایش مواجه شده است. اما این همه ماجرا نیست، تاریخ نه چندان دور صنعت خودروی ایران نشان می دهد همواره پس از تنش در قیمت ارز، افزایش قیمت مواد اولیه و قطعات خودرو نیز قابل پیش بینی خواهد بود.

همان دلیلی که خودروسازان چهارسال پیش با استناد بر آن قیمت محصولات خود را دو برابر کردند. حالا گویا تاریخ در حال تکرار است، اما این بار سرعت گیری به نام شورای رقابت بر سر راه خودروسازان وجود دارد ولی این موضوع دلیل آسیب ندیدن حلقه های دیگر زنجیره صنعت خودرو در صورت تداوم تنش در بازار ارز نمی شود.

آرش محبی نژاد، دبیر انجمن صنایع همگن خودرو، در این زمینه در گفت وگو با  «فرصت امروز» بیان می کند: «افزایش قیمت قطعات خودرو و به تبع آن قیمت خودرو و کسری شدید نقدینگی همه صنایع ازجمله صنعت قطعه سازی، آسیب هایی است که بالا ماندن نرخ ارز در پی خواهد داشت. اگر این تنش ها در راستای آزاد سازی و تک نرخی شدن نرخ ارز باشد، همه این مشکلات هزینه هایی است که باید صنعت و ملت برای رسیدن به یک اقتصاد آزاد بپردازند.»

او می افزایــد: «صنعــت قطعه سازی در صورت تداوم تنش های بازار ارز با بحران مواجه خواهد شد چرا که مطالبات معوق زیادی از خودروسازان و شرکت های دولتی دارند و همین موضوع منجر به پرداخت زیان بسیاری از سوی قطعه سازان می شود. اگر مطالبات قطعه سازان در این شرایط به موقع پرداخت نشود، خسارت جبران ناپذیری برای صنعت قطعه سازی در پی خواهد داشت. به ویژه قطعه سازانی که قراردادهای ریالی دارند.»

بهرام شهریاری، فعال صنعت قطعه سازی و کارشناس صنعت خودرو نیز در این زمینه به  «فرصت امروز» می گوید: «قیمت همه مواد اولیه متاثر از نرخ ارز خواهد بود حتی خرید مواد اولیه داخلی نیز در پی افزایش نرخ ارز، افزایش خواهد داشت.

بنابراین هزینه تولید قطعه سازان نیز بالاتر خواهد رفت. تنش در بازار ارز چند آسیب برای صنعت خودرو در پی خواهد داشت، نخست اینکه تولید به موقع امکان پذیر نخواهد بود زیرا تولیدکننده نمی داند قیمت مواد اولیه اش چقدر خواهد بود درحالی که قیمت در قراردادها ثابت است.

او ادامه می دهد: «تنوع در تأمین کنندگان قطعات موضوع دیگر است، ممکن است خودروسازان به سمت تأمین قطعات از منابع ارزان تر بروند که روی کیفیت تأثیر مستقیم خواهد داشت. در نهایت تنش در بازار ارز روی صنایع پایین دستی تأثیر بیشتری داشته و آسیب بیشتری هم به این بخش خواهد رساند زیرا از برنامه ریزی بلند مدت جلوگیری کرده و راه را برای صادرات می بندد.»

سناریوی تغییرات سینوسی نرخ ارز  اتفاق بدیعی نیست، بلکه صنایع ایران آشنایی دیرینه ای با این قصه دارند؛ قصه ای که برای آنها چیزی به غیر  از غصه در پی نداشته است. اکنون پرسش اینجاست که برای جلوگیری از تکرار این سریال دنباله دار در صنعت خودرو، چه باید کرد؟

محبی نژاد، تک نرخی و آزاد شدن قیمت ارز را چاره کار می داند و تصریح می کند: «در حال حاضر نرخ ارز واقعی نیست و در این مدت باید فکر چاره ای برای تعدیل عوارض جانبی نرخ ارز بود. کسری نقدینگی ریالی صنعت و افزایش درآمد سرانه مردم به تناسب افزایش تورم باید در دستور کار قرار بگیرد. ممکن است در کوتاه مدت تحمل این موضوع برای صنعتگران سخت باشد اما در بلند مدت تک نرخی و آزاد شدن نرخ ارز بهترین درمان اقتصاد ایران است. اختلاف بین ارز مبادله ای و بازار آزاد باید برداشته شود همانطور که دولت از ابتدای سال جاری وعده اجرایی شدن آن را داده بود.»

دبیر انجمن صنایع همگن خودرو معتقد است: «فرآیند تک نرخی و آزاد شدن نرخ ارز باید در طول زمان صورت بگیرد تا صنایع دچار شوک نشوند. اگر دولت این پروژه را از ابتدای امسال آغاز کرده بود اکنون شاهد آسیب کمتری بودیم.»

شهریاری نیز در این باره بیان می کند: «تک نرخی شدن ارز تنها راهکار است و هیچ راهکار میانی وجود ندارد، زیرا راهکارهای میانی مانند سهمیه بندی، رانت را در پی خواهد داشت. دولت باید بتواند با ثابت نگه داشتن نرخ ارز و تزریق به موقع به بازار مانع از آسیب بیشتر شود.»

ارتباط با نویسنده: dadashloo@gmail.com