باید و نباید های نگارش یک طرح کسب و کار عالی

آماده کردن طرح کسب وکار، مشابه با برنامه ریزی برای سفر جاده ای است. برای این کار به نقشه ای نیاز دارید که بتوان قدم به قدم از آن تبعیت کرد و کسب وکار را گسترش داد. جوئل کلاین (Joel Klein)، مؤسس و تهیه کننده BizTank و پلت فرم های B-Tank می گوید: «طرح کسب وکار حائز اهمیت بسیاری است، چراکه کسب وکارتان را در مسیر موفقیت هدایت می کند. تنها با داشتن طرحی که هدف و راه رسیدن به آن را مشخص کند، می توان از درست بودن مسیر شغلی اطمینان حاصل کرد و مسافت باقی مانده تا مقصد نهایی را تخمین زد.»

طرح کسب وکار باید از مراحل ابتدایی کار، راهنمای شما و در مواجهه با تمام مشکلات و مسائل احتمالی نیز کارایی داشته باشد. با استناد به نظر جمعی از خبرگان دنیای کسب وکار، در اینجا چندی از باید و نباید هایی که به هنگام نوشتن طرح باید درنظر داشته باشید، آورده شده است.

ایده های خود را امتحان کنید؛ یک باره آنها را به کار نبندید

پس از خواندن داستان موفقیت کسب وکارهای مشابه، وسوسه شروع هرچه سریع تر کار به سراغ تان می آید. به هرحال اگر فکر می کنید برای شیرجه زدن آماده هستید، قبل از هرچیز از وجود آب مطمئن شوید.

مطلب مرتبط:بایدها و نبایدهای تهیه طرح کسب و کار

دکتر جان مولینز (John Mullins)، استاد دانشگاه کسب وکار لندن و نویسنده کتاب «جدیدترین راه امتحان کسب وکار: کارآفرینان و سرمایه گذاران، قبل از شروع به کار شرکت نوپا، چه نکاتی را باید درنظر داشته باشند؟» می گوید:« تحت تأثیر اطلاعات کلانی که در اینترنت به دست می آورید، قرار نگیرید. پیش از این که نوشتن را آغاز کنید، با مشتریان هدف خود، تأمین کنندگان و دیگر اعضای فعال در این حوزه از صنعت صحبت کنید. حتی بعد از پیاده سازی سیاست های کسب وکار و پیش از جذب سرمایه، باید از بازاریابی محصولات و خدمات خود اطمینان داشته باشید. تزریق مالی زودهنگام بسیار پریشان کننده است و تنزل فروش را به دنبال دارد. حتی اگر این اتفاقات هم نیفتند، دست کم کنترل کسب وکار از اختیارتان خارج می شود.»

بازار هدف را مطالعه کنید؛ کورکورانه وارد بازار نشوید

مانند هر پروژه کاری دیگر، تحقیق و مطالعه یکی از مراحل حیاتی در نگارش طرح کسب وکار است. جوزف فریولو (Joseph Ferriolo)، مدیر طرح های کسب وکار خردمندانه می گوید: «تحقیق یکی از مراحل ارزشی در نوشتن طرح کسب وکار است. تحقیق و مطالعه شرکت ها را مجبور می کند انتظارات خود و شرایط و اتمسفر صنعت را درک کنند.» مولینز پیشنهاد می کند میزان جذابیت و وسعت بازار را بررسی کنید؛ از خود بپرسید سرعت رشد این بازار چقدر است و چه اتفاقاتی در آینده می تواند این سرعت را افزایش دهد. توجه ویژه ای به «پنج نیرو» داشته باشید: خطر ورود، خطر جایگزینی، قدرت تأمین کننده، توان خریدار و شرایط رقابتی.

افزون بر موارد مذکور، عوامل بحرانی موفقیت (CSF)، مواردی هستند که به هنگام کار روی یک پروژه، باید به شکل ویژه ای مورد تأکید قرار گیرند. برخی از مثال ها عبارتند از یافتن مکان مناسب، رقابت با شرکت های مشابه و جذب مشتریان سودمند. مولینز می گوید: «با تیم خود در مورد CSF مدنظرتان گفت وگو کنید تا مطمئن شوید اهداف شرکت را به درستی درک کرده اند.»

طرح خود را به اشتراک بگذارید؛ آن را نزد خودتان نگاه ندارید

اگر می خواهید شرکت موفقی داشته باشید، باید تمامی کارکنان تان را از طرح کسب وکار خود مطلع کنید. طرح کسب وکار را نباید مانند اسناد دیگر مهروموم کنید. برایان اس. کوهن (Brian S. Cohen)، عضو هیات شرکای مالی آلتامونت (Altamont) و عضو برد مدیران شرکت بیمه اکسس (Access) می گوید: «طرح کسب وکار، سازمان را متمرکز نگه می دارد و باید به اشتراک گذاشته شود. بسیاری از شرکت ها طرح کسب وکار را سندی می دانند که باید آن را از چشم بسیاری از کارکنان دور نگه داشت. من اعتقاد دارم این طرح را باید به اشتراک گذاشت و در مورد آن صحبت کرد تا درصورت لزوم اصلاح شود. هرچه افراد بیشتری دخیل شوند، تعداد ایده های شغلی افزایش می یابد. بسیار مهم است که ورودی هر کارمند را به دقت موردبررسی قرار دهید تا از سودمندی و کارایی کلّی خروجی نهایی مطمئن شوید.»

مختصر، مفید و شفاف بنویسید؛ زیاده روی نکنید

نیازی نیست که فرمت طرح کسب وکارتان خیلی فانتزی و زرق وبرق دار باشد، بلکه آنچه در این سند نوشته می شود باید همه جانبه باشد و تمام جنبه های کار را پوشش دهد. پیشنهاد کوهن این است که طرح کسب وکارتان را با تحلیل SWOT آغاز کنید. در اینجا SWOT مخفف نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و خطرات است. خلاصه اجرایی فراهم کنید که دربردارنده صنعت هدف باشد و هدف خود و نحوه رسیدن به آن را شرح دهید. سپس در مرحله بعد، تمامی نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت های رشد و خطراتی که ممکن است دستیابی به اهداف شرکت را به تعویق بیندازد، در آن ذکر کنی.

کلاین می گوید: «نیازی نیست تعداد صفحات طرح کسب و کار زیاد باشد، برعکس می تواند شامل تصویر، اینفوگرافی و مواردی از این دست باشد تا هرزمان نیاز شد بدان مراجعه و از درست بودن مسیر شغلی اطمینان حاصل کنید.»

مطلب مرتبط:چگونه در 8 گام طرح اولیه کسب و کار بنویسیم؟

طرح کسب وکارتان را اجرایی کنید - آن را بایگانی نکنید

قاعدتاً بنا به دلیل مشخصی طرح کسب وکارتان را نوشته اید. نگران مراجعه کردن به آن نباشید و هرگاه نیاز شد این کار را انجام دهید. فکر کنید نقشه ای در دست تان است که باید برای اطمینان از درست بودن مسیر آن را بررسی کنید. پس با این اوصاف بررسی چندباره طرح کسب وکار مشکلی ندارد. کوهن می گوید "بزرگ ترین مشکل بیشتر افراد این است که طرح کسب وکار خود را آماده می کنند و سپس آن را در کشویی قرار می دهند و هرگز بازنگری اش نمی کنند. این کار دقیقاً مصداق خودکشی شغلی است."
درنهایت، به خاطر داشته باشید برای اطمینان از رشد شرکت، باید طرح کسب وکارتان را بارها موردبررسی قرار دهید.