استارتاپ های ایرانی به بورس می روند / ارزش گذاری استارتاپ ها بزرگترین چالش بازار سرمایه

فرصت امروز: برخی شرکت های استارتاپی ایرانی آنقدر بزرگ شده اند که اینک می خواهند وارد بورس شوند و مسئولان سازمان بورس و اوراق بهادار به دنبال فراهم کردن شرایطی هستند که نام این شرکت ها هم روی تابلو بورس جایی پیدا کنند. دولت یازدهم از سال گذشته بخشی از تمرکز خود در بخش اشتغال و توسعه اقتصادی کشور را در حوزه حمایت از استارتاپ ها متمرکز کرد و حالا ورود برخی از شرکت های استارتاپی بزرگ در کشور به تالار مبادلات بورس می تواند به رشد سرمایه گذاری عمومی در حوزه استارتاپ ها و شفاف شدن بازارهای مالی ایده در کشور منجر شود.

از همین رو، دی ماه سال گذشته تفاهم نامه تأمین مالی جمعی برای کسب و کار های نوپا و استارتاپ ها با حضور مسعود کرباسیان وزیر اقتصاد، محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات، شاپور محمدی رئیس سازمان بورس و معاونان وزیر کار منعقد شد و بر اساس این تفاهم نامه استارتاپ ها می توانند از طریق بورس تأمین مالی کنند.

اما از سوی دیگر، درحالی که هنوز روش ارزش گذاری مشخص و قابل استنادی برای استارتاپ ها و عرضه آنها در بورس یا فرابورس وجود ندارد تعدادی از استارتاپ ها مدعی هستند ارزش میلیارد دلاری دارند و می گویند سرمایه گذار خارجی قسمتی از سهام شان را با چنین ارقامی خریده است. آنها می خواهند با چنین ارزش هایی وارد بازار سرمایه شوند، اما عده ای معتقدند این ارزش گذاری ها نادرست است و آنها سرمایه خارجی جذب نکرده اند.

به گزارش ایسنا، مدتی است که در ایران کسب و کارهای اینترنتی پا گرفته اند، این کسب و کارها برای ادامه حیات و رشد نیاز به منابع مالی دارند؛ یکی از مهم ترینِ این منابع، بورس و فرابورس است. اما برای تأمین مالی از طریق بازار سرمایه باید مقدار ارزش گذاری استارتاپ ها کاملاً واضح باشد و سرمایه گذاران و سهامداران خرد و کلان بدانند که سهمی که خریداری می کنند در برابر مبلغی که می دهند ارزنده است یا خیر. از طرفی نیز باید مشخص باشد که این سهم در کدام بازار می تواند عرضه شود.

اما بر سر موضوع ارزش گذاری این شرکت ها اختلاف نظرهایی وجود دارد. در همین زمینه، ایسنا برای شفاف شدن این مباحث و طرح دیگر چالش های بورسی یا فرابورسی شدن استارتاپ ها با مدیرعامل فرابورس ایران گفت وگو کرده است. امیر هامونی در این گفت وگو سعی در تفکیک شرکت های دانش بنیان و استارتاپ کمپانی ها داشت، از نظر وی شرکت های که در حال حاضر نام آنها برای ورود به بازار سرمایه مطرح است نه «های تک» و «دانش بنیان» بلکه صرفاً یک کپی از نمونه موفق خارجی خود هستند، چراکه آنها ایده جدیدی خلق نکرده اند.

اما یکی دیگر از چالش های مهم اکوسیستم استارتاپی تأمین مالی است، به طوری که این مبحث را می توان شریان حیاتی شرکت های یاد شده دانست. استارتاپ ها به دلیل ریسک ذاتی و ارزشگ ذاری های بسیار بالا توسط سهامداران شان و رقم های بالای سرمایه مورد نیاز، چندان مورد استقبال سرمایه گذاران داخلی برای سرمایه گذاری قرار نمی گیرند و قوانین جدید از جمله احکام برنامه ششم توسعه محدودیت های جدیدی را در تأمین مالی این بخش ایجاد کرده است و لذا چشم انداز روشنی برای تأمین مالی آنها در داخل کشور وجود ندارد، از طرفی سرمایه گذار خارجی نیز به دلیل وضعیت تحریم ها و آینده برجام در کنار کاهش ارزش پول ملی و ریسک عدم نقدشوندگی سرمایه گذاری های صورت گرفته و حتی انتقال سرمایه، رغبت زیادی برای سرمایه گذاری ندارند و لذا تأمین مالی یکی از چالش های اصلی اکوسیستم استارتاپی در سال های آینده خواهد بود و این نکته ای است که خود سرمایه گذاران این حوزه هم به آن اذعان دارند. هر چند که امیر هامونی در این مورد معتقد است که نباید برای سرمایه گذار خارجی فرش قرمز پهن کرد.

در بخشی از این گفت وگو مدیرعامل فرابورس ایران به حواشی موجود حول ارزش گذاری های شرکت های شناخته شده در اکوسیستم استارتاپی که امروزه خود را یونیکورن (یک میلیارد دلاری) می دانند پرداخت؛ «آنها ملاک ارزش گذاری خود را سهام فروخته شده به سرمایه گذاران خارجی می دانند، درحالی که نه سهامدار آنها و نه مقامات دولتی هنوز منشاء سرمایه گذاری صورت گرفته را نمی دانند و نکته مهمی که امیرهامونی در این مورد بر آن تأکید کرد این بود که «فرابورس هیچگاه شفافیت را فدای توسعه بازار نخواهد کرد.» چرا که به گفته او «ساز و کار طراحی شده در بازارهای فرابورس به شکلی است که اجازه نخواهد داد عده ای بخواهند از سرمایه گذاران سوء استفاده کرده و برای بازار «تئاتر» بازی کنند». او حتی تأکید می کند که سرمایه گذاران غیرحرفه ای اصلاً نباید وارد معاملات این قبیل سهم ها نشوند.

به اعتقاد هامونی «ارزش گذاری استارتاپ ها یکی از چالش های جدی نه برای فرابورس بلکه برای بازار است»، اما اینکه متولیان بازار سرمایه چگونه از پس این چالش بزرگ سربلند بیرون آیند، نکته ای است که آینده آن را روشن خواهد کرد.