گزارش مؤسسه هاروارد بیزینس از علت های علاقه افراد به تأخیر در انجام امور / وقتی همه خسته ایم

تجربه نشان داده است افراد علاقه خاصی به تأخیر در انجام امور یا پشت گوش اندازی کارها دارند. احتمال اینکه در حال حاضر شما در حال پشت گوش اندازی یک امر باشید به هیچ وجه دور از انتظار نیست. در واقع براساس تعریف پدیده اعمال تأخیر در کارها مطالعه همین مقاله به منظور شانه خالی کردن از زیر بار انجام یک مسئولیت (حتی برای چند دقیقه) نیز نوعی پشت گوش اندازی به حساب می آید.

کریس بیلی، نویسنده و پژوهشگر مرکز هاروارد بیزینس، در مورد تجربه شخصی اش از این پدیده شایع چنین اظهارنظر کرده است: «به طور معمول اینکه کار روزانه را به قصد صرف یک نوشیدنی یا بالا و پایین کردن صفحات مجازی ترک کنیم، امری غیرعادی تلقی نمی شود. با این حال در ابعاد وسیع تر ممکن است نگارش یک کتاب دانشگاهی را به ماه ها بعد موکول کرده یا حتی از کار خود برای یافتن شغلی با ساعات کاری کمتر استعفا دهیم.»

بیلی این گونه ادامه می دهد: «هنگامی که تازه شروع به تدریس در دانشگاه کردم، شروع به جمع آوری جملات تأثیرگذار به منظور افزایش کیفیت و ساعت مطالعاتی خود کردم. نکته ای که پس از آگاهی با پدیده روانشناختی پشت گوش اندازی بدان دست یافتم، ساعت های متمادی هدر رفته در طول روزهایم بود.»

همین نکته کوچک کریس بیلی را در مقام یک پژوهشگر و استاد دانشگاه بر آن داشت تا به ریشه یابی این علاقه و به عبارت بهتر ویروس فراگیر بپردازد. نکته مهم اینجاست که معمولاً تأخیر در انجام امور دقیقا مقابل خواست عینی ما قرار داشته و در نهایت سرزنش ها و ناکامی های شخصی عمیقی را برای ما به ارمغان می آورد. بیلی در پژوهش خود تلاش عمده ای در راستای شناسایی علت و راهکار مقابله با این پدیده از خود نشان داده است. در ادامه به بررسی شرحی از پژوهش این پژوهشگر به قلم خودش خواهیم پرداخت.

چرا تأخیر؟

نخستین بحثی که به عنوان درآمدی برای ورود به مقولات اصلی پژوهش حاضر باید مدنظر داشت، آگاهی به این واقعیت است که پشت  گوش اندازی ناشی از شرایط زیستی و روانی آدمی خواهد بود. در پژوهش کلاسیک پیرس استیل در این حوزه حدود 95درصد از مردم به این عادت ناپسند دچار هستند. اگرچه پژوهش پیرس حاکی از وجود 5 درصد از مردم سالم است، اما گمان می کنم این 5 درصد با پنهانکاری خود را از چنین عادتی مبرا به حساب می آورند.

اگر بخواهیم از نقطه نظر روانشناختی به این موضوع نگاه کنیم، تعریف دکتر تیم پیچیل در کتاب «حل پازل اعمال تأخیر» بسیار جامع و کاربردی است: «اعمال تأخیر یا پشت گوش اندازی ناشی از احساس روانی برآمده از بی علاقگی به انجام یک یا چند کار مشخص است.» نکته مهمی که در این تعریف به آن اشاره شده و در بحث حاضر کاربرد زیادی دارد، تأکید بر وجود یک یا چند کار که تحت تأثیر این پازل قرار می گیرند، است.

تیم پیچل تحقیق کاربردی و بسیار معتبری در زمینه اعمال تأخیر انجام داده است. در این پژوهش هفت علت اصلی که این عادت را ایجاد و تقویت می کنند، ذکر شده است. این عوامل عبارتند از بی حوصلگی، خسته کنندگی، دشواری، همانندی امور، فقدان ساختار مشخص، کمبود هیجان و تفریح حاصل از عمل و در نهایت فقدان معنای شخصی.

از نقطه نظر عصب شناختی پشت گوش اندازی امور یک عمل منطقی نیست. در واقع این پدیده واکنشی طبیعی و در برخی موارد غیر ارادی از سوی بخش کنترل احساست مغر ماست. نام این بخش دردسرآفرین سیستم لنزیک است که به محرک های عاطفی پاسخ های مشخصی می دهد.

تا به اینجای کار با تحلیل های مختلفی که از علت پیدایش چنین پدیده ای در مراکز علمی ارائه شده است، آشنا شدیم. حال زمان آن رسیده که این پرسش را مطرح کنیم؛ راه حل مقابله با این مشکل چیست؟

در ابتدا پژوهشگرانی که از دیدگاه عصب شناختی به پدیده پشت گوش اندازی امور نگاه می کردند، امکان مقابله با آن را نفی کردند. این امر ناشی از تلقی طبیعی وار واکنش سیستم عصبی نسبت به این پدیده بوده است. با این حال در اینجا قصد دارم راهکارهایی را که در طول مطالعه موردی ام به دست آورده ام در اخیار شما قرار دهم.

معکوس سازی عوامل

اگر در بحث روان شناختی به هفت مولفه تأثیرگذار در تقویت اعمال تأخیر در امور توجه کرده باشید، شناسایی آنها در خودتان کار چندان دشواری نخواهد بود. پس از شناسایی یک یا چند مولفه ای که در شما پررنگ است، نوبت معکوس سازی آنها فرا خواهد رسید. بر این اساس برای مثال در مورد خسته کنندگی امور بایستی آنها را به نحوی جذاب و شوق آور کرد. قبول دارم که اصطلاح «به نوعی» بیش از اندازه گنگ است. به عبارت دقیق تر، باید روزنه های امیدبخش یا ویژگی های مورد علاقه تان در هر کاری را پررنگ و بزرگ نمایی کنید. تجربه شخصی من در این مورد تصحیح اوراق امتحانی دانشجویان بود که من تا جای ممکن آن را به تأخیر می انداختم. این امر به حدی بحرانی بود که من کل فرجه را به کارهای دیگر مشغول بوده و روز پایانی به اجبار خیل عظیمی از برگه ها را تصحیح می کردم.

راهکار شخصی من اتخاذ دیدگاه انتقادی بود. در واقع تلاش کردم بفهمم شیوه تدریس به کار گرفته شده چه بازدهی را روی یادگیری دانشجویان داشته است. اگرچه در حال حاضر عاشق تصحیح برگه های امتحانی نیستم، اما این کار دیگر یک عذاب بزرگ نیست.

مقاومت، راهکار غلبه بر مشکلات

به طور طبیعی هر فردی در مواجهه با امری ناخوشایند که باید آن را به سرانجام برساند، تا حد مشخصی مقاومت از خود نشان می دهد. این مقاومت ما را به جلو رانده و باعث پیشبرد امر ناخوشایند می شود. با این حال پرسش اینجاست که ما تا چه اندازه مقاوم هستیم؟

راهکار ساده در این میان تقسیم مقاومت است. اجازه دهید این مورد را با ذکر مثالی شرح دهم، با فرض نارضایتی شما از مطالعه، آیا حاضر هستید یک ساعت به مطالعه متنی مرتبط با کسب وکارتان بپردازید؟ اگر یک ساعت برای شما بسیار زیاد است، می توان این زمان را به چهار بخش پانزده دقیقه ای تقسیم کرد. در این صورت موازنه مقاومتی پدید می آید که در عین پیشبرد امر مورد نظر فشار بالایی نیز بر شما وارد نمی کند.

حواس پرتی همیشه بد نیست

نیازی به برنامه ریزی دقیق برای انجا کاری که از آن نفرت دارید، نیست. در واقع اجازه دهید هر زمانی که حوصله دارید سراغ کار مورد نظر بروید. در این صورت حداقل می توان مطمئن بود که در بهترین شرایط روحی و روانی یک امر دشوار را کلید زده اید. برخی افراد صبح زود بسیار پرانرژی و فعالند. اگرچه من امور ناخوشایند را به انتهای روز و معمولاً ساعت های پایانی شب موکول می کنم. این بخش از تکنیک بر عهده شماست، هرگونه که دوست دارید آن را انجام دهید.

فهرست ضررها

هنگامی که منافع یا ضررهای یک فعالیت برای ما به طور کاملاً دقیق آشکار نباشد، احتمال اتخاذ تصمیم های ناقص و اشتباه زیاد است. فرض کنید یک دانشجوی کانادایی از چشم انداز رشته حقوق آگاهی چندانی ندارد و صرفاً به خاطر توصیه های مشاور و دوستان در دوره آموزشی  ثبت نام کرده است. در این صورت کسب نمرات پایین از سوی این دانشجو امری طبیعی است. حال اگر دانشجوی موردنظر فهرست منافع حاصل از کسب مدرک پایان دوره با نمره عالی (Aمثبت) را بداند، شاید در نحوه مطالعه خود تغییری ایجد کند. اوضاع زمانی بهتر خواهد بود که فرد ضررهای ناشی از پشت گوش اندازی یک کار را فهرست کرده و مورد بررسی قرار دهد. در چنین مواردی اگر بازهم فرد موردنظر بر اعمال تأخیر اصرار کند، به احتمال زیاد نفع یا منافع مشخصی از انجام ندادن کار مورد نظر کسب خواهد شد.