فعالیت در یک سازمان منسجم بدون انجام فعالیت های مختلف امکانپذیر نیست. هر گروهی در یک شرکت وظایف مشخصی را بر عهده داشته و باید در راستای بهبود عملکردش تلاش کند. با این حال آیا همه چیز در سازمان به همین ترتیب ساده و روان است؟ در بسیاری از تئوری ها و مقالات مختلف درباره اهمیت مسئولیت پذیری در محیط کار سخن گفته شده، اما پیرامون چرایی این امر کمتر بحث به میان آمده است. در این ایده قصد داریم به ریشه یابی اهمیت مسئولیت پذیری در محیط کار بپردازیم.
ابتدا باید اشاره کرد که به عنوان یک کارمند یا در سطحی وسیع تر، یک شرکت، بدون شک نقص هایی در کارتان وجود خواهد داشت. به عبارت بهتر، این افسانه که سازمانی قادر به فعالیت بدون عیب و نقص باشد، بیشتر به داستان های غیرواقعی و رؤیا شباهت دارد. بر همین اساس است که در بسیاری از شرکت ها تیم کنترل کیفی وجود دارد.
همچنین باید پذیرفت که اشتباه نیز جزئی از طبیعت کسب و کار است. اگرچه نمی توان جلوی اشتباه را گرفت، با این حال مسئولیت اشتباه را می توان برعهده گرفت. در این میان وظیفه شما، علاوه بر مسئولیت پذیری، تلاش برای بهبود عملکرد و کاهش احتمال بروز خطاست. در عین حال توجه داشته باشید که درصد خطا در هیچ امری صفر نخواهد بود.
گام دوم برای توجیه فایده مسئولیت پذیری در کسب وکار را باید در موضوع جلب رضایت مشتری جست وجو کرد. مشتریان همیشه به دنبال بهترین محصولات هستند و در این میان اهمیتی به دلیل افت کیفیت محصول شما نخواهند داد. اگر واکنش مناسبی در قبال نارضایتی مشتریان از محصولات جدیدتان نداشته باشید، رقبای بسیاری انتظار شکار خریداران جدید را دارند. بر همین اساس پیگیری شکایت مشتریان و در صورت نیاز جبران خسارت گزینه مناسبی است، اگرچه جلوی ریزش خریدار را نخواهد گرفت.
به رغم بررسی اهمیت مسئولیت پذیری، همچنان یک پرسش اساسی باقی است؛ چگونه در محیط کار مسئولیت پذیر باشیم؟ در این راستا تشریح برخی توصیه ها ضروری به نظر می رسد.
پس از وقوع یک اشتباه نخستین کاری که می توانید انجام دهید، صحبت با دیگران است. در این معنا و به عنوان یک کارمند ضروری است با مدیر بخش تان صحبت کرده و ضمن پذیرش مسئولیت اشتباه موردنظر، علت وقوع آن را نیز توضیح دهید. در بسیاری از موارد انجام چنین کاری جلوی برخوردهای شدید مدیران مانند اخراج را خواهد گرفت. همچنین توجه به واکنش دیگران نسبت به صحبت های شما نیز اهمیت دارد. در واقع هدف از مسئولیت پذیری و توضیح علت حادثه کاهش دیدگاه منفی دیگران نسبت به شماست. بنابراین آگاهی از میزان تأثیرگذاری این عمل اهمیت فراوانی خواهد داشت.
مرحله بعدی کنترل شرایط است. هنگامی که شرایط به هر دلیلی از کنترل خارج می شود، اگر به سرعت نسبت به طبیعی سازی اوضاع اقدام نکنید، احتمال بروز بحران وجود دارد. در این مرحله باید از تمام توان سازمان برای بازگشت به وضع طبیعی کمک گرفت. البته در برخی موارد مسئولیت این کار از جانب سازمان به فرد خطاکار واگذار می شود. در چنین شرایطی بهبود اوضاع نقشی اساسی در تغییر ذهنیت دیگران نسبت به عملکردتان دارد. به منظور ساده سازی فرآیند جبران خطا بهتر است آن را به چندین فعالیت کوچک تبدیل کرده و سپس هر کدام از این فعالیت ها را به سرانجام رسانید.
گام پایانی، جلب اعتماد دوباره کارمندان، مدیران و از همه مهم تر مشتریان است. مورد اخیر بر عهده شرکت خواهد بود. با این حال در مورد کارمندان و مدیران این شما هستید که باید حداکثر تلاش تان را انجام دهید. در این مورد بهتر است خود را جای دیگران قرار دهید. در صورتی که جای دیگران بودید، چه اقدامی نظرتان را درباره اشتباه رخ داده و مسئول آن عوض می کرد؟ اگر مدیر یک بخش هستید، هنگام بروز مشکلات دو راه خواهید داشت؛ نخست آنکه مسئولیت را بر عهده کارمندان زیردست گذاشته و خود را کنار بکشید یا اینکه شخصاً مسئولیت را بر عهده بگیرید.
راهکار اخیر مفاهیم مهمی را به تیم مدیریت ارشد منتقل خواهد کرد. در واقع اگر فردی به کارش علاقه نداشته باشد، بعید است مسئولیت پذیری را در اولویت قرار دهد. مدیریت ارشد برخلاف آنچه به نظر می رسد، جنبه های مختلفی را در نظر گرفته و سپس در مورد افراد و عملکردشان تصمیم می گیرد.
توصیه های حرفه ای از مدیران موفق
امروزه در بسیاری از کشورها، استارباکس و محصولاتش نقش مهمی را در سبک زندگی ما بازی می کند. هنگامی که قصد ارائه یک توصیه مناسب از دنیای کسب وکار برای ایده حاضر را داشتم، اتاق تمرین برند استارباکس توجهم را جلب کرد. این اتاق به منظور تمرین برای مسئولیت پذیری در قبال مشتری و همکاران طراحی شده است. در چنین فضایی کارمندان یاد می گیرند که چگونه مسئولیت اعمال شان را بر عهده گرفته و برای جبران اشتباهات شان تلاش کنند. خوشبختانه بسیاری از شرکت ها در حال سازماندهی روند آموزشی برای فرهنگ سازی در زمینه مسئولیت پذیری هستند. بنابراین شاید زمان آن فرا رسیده باشد که شما هم چنین بخشی را در شرکت تان تأسیس کنید.