500هزار تومان سرمایه داشتم

گاهی اوقات صاحبان سرمایه به دنبال راهی ساده و تجارتی بدون دردسر هستند که ممکن است همین دیدگاه برای‌شان گران تمام شود چون به قول معروف  «آواز دهل شنیدن از دور خوش است» از این رو بد نیست قبل از اینکه دست به جیب شوید، کمی حوصله کنید و پای درد دل یکی از فعالان اقتصادی صنعت مورد نظرتان بنشینید.  «فرصت امروز» پای صحبت حسین حبیبی، کسی که نزدیک به دو دهه از عمر خود را به تولید ماهی قرمز شب عید مشغول بوده نشسته تا از فراز و نشیب سرمایه‌گذاری در این صنعت بگوید.

دو دهه پیش شروع کردم

حبیبی که ساکن  «سقالکسار» در 18کیلومتری شهرستان رشت است، به  «فرصت امروز» می‌گوید: به‌طور کلی با توجه به آب‌وهوای موجود در این منطقه، فعالیت‌های کشاورزی و پرورش دام و طیور یکی از منابع اصلی درآمد اهالی منطقه است. اما اوایل دهه70 شمسی بود که درباره پرورش ماهی مطالعاتی انجام دادم و از آنجا که احساس کردم می‌توانم در این زمینه سرمایه‌گذاری کنم وارد این کار شدم.

این تولیدکننده در ادامه می‌افزاید: از همان ابتدا صرفا به پرورش ماهی فکر نکردم چون این نوع ماهی در دوره‌ای خاص از سال خریدار دارد. اما از آنجا که‌نژاد این‌گونه ماهی مقاوم است و نیازمند مراقبت یا رسیدگی خاصی نیست، بخشی از زمین‌هایی را که در اختیار داشتم، به‌ استخرهای کوچک پرورش ماهی قرمز اختصاص دادم.

آغاز سرمایه‌گذاری

وی درباره درآمد سالانه خود می‌گوید: همان‌طور که قبلا اشاره کردم سال 1370شمسی بود که با 500هزار تومان سرمایه اولیه، کار را با یک استخر حدود 100متری آغاز کردم و امروز با توجه به تعداد سه استخر 200متری و تعداد ماهی‌های تولید شده سالانه نزدیک به 7میلیون تومان از این کار به نفع اقتصاد خانواده استفاده می‌کنم.

حبیبی پرورش ماهی در استخرهای بزرگ را اقتصادی ندانسته و می‌افزاید: براساس تجاربی که به دست آورده‌ام استخر بالاتر از 200متر اقتصادی نیست و افزایش هزینه‌ها را برای تولیدکننده در بر دارد و از آنجا که در این استخرها باید تعداد بیشتری ماهی را نگهداری کنیم در صورت بروز هرگونه بیماری، زیان زیادی خواهد داشت، درحالی که استخرهای 150 تا 200متری بهترین گزینه است.

تکثیر سخت‌ترین بخش کار است

این تولیدکننده سخت‌ترین بخش کار را انتقال تخم‌های ماهی به استخرهای پرورش عنوان می‌کند و می‌افزاید: با توجه به اهمیت زمان و سرعت عمل در این مرحله دور از ذهن نیست که بگوییم سخت‌ترین بخش‌ کار همین مرحله است.

به‌صورتی که اواخر زمستان و اوایل بهار درست زمانی‌که بازار خریدوفروش ماهی‌ها داغ شده فصل تولید مثل این ماهی‌هاست و برای اینکه بتوانیم از ماهی‌ها تکثیر کنیم مقداری چوپ جارو یا نی را روی سطح آب استخر شناور می‌کنیم تا پس از تخم‌ریزی ماهی‌ها، به دلیل چسبندگی تخم‌ها، آنها به چوب‌ها و نی‌ها بچسبند و پس از دو یا سه روز این چوب‌ها را جمع‌آوری کرده و به استخر پرورش انتقال می‌دهیم تا به شکل طبیعی تخم‌‌ها به لارو تبدیل شده و در طول سال بزرگ شوند.

دلال‌ها و هزینه‌ها دو مشکل اصلی

به اعتقاد حبیبی یکی از مشکلات اصلی در این حوزه دلال‌ها هستند: این دلال‌ها و واسطه‌ها هستند که سود اصلی تولید این نوع ماهی را به جیب می‌زنند. به این دلیل که قیمت ماهی‌های تولید شده سر استخرها با توجه به اندازه آنها از 100 تا 200تومان است ولی دلال‌ها این ماهی‌ها را گاهی تا 2000تومان می‌فروشند.

این تولیدکننده درباره موارد مورد نیاز تکثیر و پرورش این‌گونه ماهی‌ها و هزینه‌های‌شان می‌گوید: غذای مورد نیاز ماهی‌ها را آرد سبوس‌دار و دان مرغ تشکیل می‌دهد. اما یکی از گران‌ترین هزینه‌ها مربوط به سم مورد نیاز است که باید در استخر بریزیم تا از بروز بیماری میان ماهی‌ها جلوگیری کند و هر کیلوگرم از این سم 33هزار تومان هزینه لازم دارد و در طول سال نزدیک به 300کیلو سم باید مصرف کنیم.

تجربه شکست

حسین حبیبی با اشاره به تجربه تلخی که در سال 1382داشته درباره حضور سرمایه‌گذاران جدید در این صنعت می‌گوید: از آنجا که دمای مناسب نگهداری این‌گونه ماهی‌ها تقریباً نزدیک به 25درجه است و بالارفتن یا پایین آمدن ناگهانی درجه حرارت باعث تلف شدن آنها می‌شود، زمستان 1382 بود که به دلیل تغییر ناگهانی هوا کل ماهی‌هایم را از دست دادم.

ابتدا زیان اقتصادی این معضل برایم قابل قبول نبود اما معتقد بودم که این شکست مقدمه موفقیت من است و متوجه شدم نباید صرفاً به صورت سنتی در این زمینه سرمایه‌گذاری کنم و اگر کار را به صورت علمی و اصولی بنیان‌گذاری کنم و صرفا برای پرورش این‌گونه ماهی یعنی ماهی شب عید برنامه‌ریزی نکرده باشم می‌توانم به سودآوری بالاتری امیدوار باشم. به اعتقاد وی سودآوری این نوع سرمایه‌گذاری اگر به صورت سنتی و بدون اتکا به درآمدهایش باشد نزدیک به 30درصد است. درحالی که اگر اقتصادی و علمی انجام شود، به 60درصد هم می‌رسد.

نبود تعاونی مهم‌ترین معضل تولید

حبیبی در پایان می‌گوید: درحالی که اگر تولیدکنندگان منطقه بتوانند با استفاده از قوانین موجود به تشکیل تعاونی یا اتحادیه اقدام کنند نه‌تنها پای دلال‌ها از تولید کنار خواهد رفت، بلکه تولید اقتصادی‌تر خواهد شد. به گفته وی اگر این تعاونی‌ها شکل گیرد دسترسی به بازارهای هدف بسیار ساده‌تر و مناسب‌تر خواهد بود، چون می‌توان با استفاده از سرمایه‌ تمام اعضا، خودروها و تجهیزات مورد نیاز را خریداری کرد و با مشارکت همگی به کار گرفت.