با فرسایشی شدن و نوسانی شدن بازار سهام بسیاری از معامله گران بازار که تا قبل از این بر موجهای بازار سوار میشدند و معمولا دنباله روی سایرین بودند، بهشدت سردرگم شدهاند یا از بازار خارج شدهاند یا با ابهام و نگرانی تمام به دنبال سهام خاص با شرایط خاص میگردند تا بتوانند بخشی از زیان خود را از بازار پس بگیرند! ما میپذیریم که بازار بسیار غیرقابل پیشبینی است و بسیاری از زیانهای سرمایهگذاران در اثر اتفاقاتی بوده است که لزوما در اختیار آنها نبوده یا اصلا به هیچ عنوان انتخاب آنها نبوده است.
اما به هر حال در هر شرایطی و بعد از هر اتفاقی باید مجددا باورها و رفتارهای خود را مرور کنیم و حداقل اشتباهات را دوباره تکرار نکنیم و با باورها و اقدامات غلط راه برگشت خود را نبندیم. در این کش و قوس، باورها و رفتارهای گاهی اشتباهی از ما سر میزند و نه تنها به ما کمکی نمیکند، بلکه در نهایت باعث زیان و سردرگمی بیشترمان میشود و چه بسا تمرکز ما روی معاملاتمان را نیز از بین ببرد. در این نوشتار سعی داریم نگاهی به این رفتارها و باورهای اشتباه داشته باشیم:
1- مثلی هست که میگوید، برای پیدا شدن پولی که گم کرده ای، باید همان محل را بگردی که پول را آنجا گم کرده ای! این مثل همیشه هم درست کار نمیکند! برخی سرمایهگذاران زیان دیده در بازار فعلی، که به علت نوسانات برخی صنایع و نمادها دچار زیانهایی شدهاند اصرار دارند که مجددا در همان نماد یا در همان صنایع زیان خود را جبران کنند. بهتر است از اصرار بیهوده روی نمادها یا گروههایی که کم اقبال هستند یا وضعیت بنیادین خوبی ندارند اجتناب کنید. به گزارشها میان دورهای و پوشش نمادها نگاه کنید، اگر وضعیت نماد یا گروه خوب نیست، بیمورد به دنبال نسخه جادویی خریدوفروش یا کشف سهام زیرخاکی نباشید. اگر واقعا سهام مناسبی با دلیل قانعکننده برای خرید پیدا نمیکنید، میتوانید از استراتژی «عدم خرید» استفاده کنید!
2- شاید با خود میگویید استراتژی عدم خرید چیست؟ هستند از معامله گرانی که عادت دارند تا روز خود را با معاملات بازار شروع کنند، همواره تا انتهای بازار به دنبال سهام برای خریدوفروش میباشند یا قصد دارند از فرصتهای لحظهای استفاده نمایند. اما در نهایت یا سهمی را خیلی ارزان فروختهاند یا سهمی را خیلی گران خریدهاند! باید قبول کنیم که بازار، گاهی حالش خوب نیست، اصرار بیمورد بر سود کردن در بازار بیرمق نداشته باشید. گاهی خرید نکردن خود یک استراتژی سود ده است. زیان نکردن در شرایط فعلی بورس ما میتواند یک استراتزی سود ده باشد.
3- با ناامیدی از نمادهای بزرگ، به سراغ نمادهای کوچک و غیربنیادی میروید! این خطر بعدی است که در کمین شماست. معمولا وقتی خبری در بازار نیست، افرادی پیدا میشوند که خبرهای آنچنانی را منتشر میکنند و ادعا میکنند که رانتهایی از برخی نمادها دارند! باید در هر زمان از بازار نسبت به این اخبار بیاعتنا باشید. هر خبری که به گوش شما میرسد به گوش بقیه نیز رسیده است! بنابراین رانتی که در بازار منتشر شود دیگر رانت نیست و تنها شایعهای بیاساس است.
4- تعویض مکرر سهام موجود در پورتفوی: یکی دیگر از استراتژیها و باورهای غلط سرمایهگذاران تغییر مکرر سهام موجود در پورتفوی سرمایهگذاری است که در نهایت هم سرمایهگذار را به سر منزل مقصود نمیرساند و تنها باعث افزایش هزینههای معاملات و بهای تمام شده سهام موجود در پورتفوی میشود. بهتر است در صورتیکه قصد دارید در بازار بمانید به مطالعه وضعیت بازار و سهام خود داشته باشید و تنها یک بار و آن هم با حوصله بسیار زیاد و صبر معاملاتی، در بهترین نقاط ممکن برای خرید، اقدام کنید و سهام پورتفوی خود را با سایر سهام جابهجا کنید. در صورتیکه دلیل قانعکنندهای برای جابهجایی ندارید، معاملات بیهدف انجام ندهید.